6 december 2001 door Joanna Sandberg
Mijn dochter (6 jaar) heeft een vriendinnetje dat haar domineert. Ze speelt met haar op school en ziet haar ook op de buitenschoolse opvang. Het probleem is dat dit vriendinnetje bepaalt welk spel er gespeeld gaat worden en als mijn dochter iets anders wil gaan doen, gaat dit vriendinnetje net zolang door tot ze haar zin heeft. Mijn dochter durft er niets tegenin te brengen en is bang dat dit meisje boos op haar wordt (wat ze ook wordt) en haar vriendin niet meer wil zijn.
Op school staat dit meisje ook bekend als bazig en buiten mijn dochter heeft ze geen vriendinnetjes.
Deze week vertelde mijn dochter iets waar ik erg van geschrokken ben. Het is al een paar keer voorgekomen dat het vriendinnetje de vinger van mijn dochter in haar mond stopt en er hard op begint te zuigen. Mijn dochter was er misselijk van geworden, moest er bijna van overgeven. Ze wist niet wat ze hier tegen moest doen.
Ik vind dat dit een eng machtsspel aan het worden is en overweeg om naar de moeder van het meisje te stappen. Al eerder zijn we naar de leiding van de buitenschoolse opvang gestapt om het gedrag van dit meisje te bespreken. Er werd beloofd dat er beter opgelet zou worden.
Hoe kan ik ervoor zorgen dat dit machtsgebeuren stopt en hoe geef ik mijn dochter handvatten om te voorkomen dat ze in de slachtoffer-rol gaat zitten? Ik heb al gedacht aan een assertiviteitscursus voor kinderen.
Geachte mevrouw,
De vriendschap tussen uw dochter en haar vriendin lijkt inderdaad niet gebaseerd op gelijkwaardigheid. Het andere meisje gedraagt zich zeer dominant en grensoverschrijdend en uw dochter stelt zich afhankelijk en niet weerbaar op.
In dit soort situaties heb ik altijd aanvullende vragen, zoals:
Aangezien ik de antwoorden op die vragen nu niet heb, moet ik mij beperken tot een aantal algemene aandachtspunten.
Bij vriendschappen tot een jaar of 8 vinden kinderen een ander meisje 'een vriendin' wanneer die dezelfde dingen leuk vindt. Dus: wanneer er sprake is van gemeenschappelijke interesses en activiteiten. Deze vriendschappen zijn (nog) niet gebaseerd op steun en affectie, dat komt pas later.
Meisjes hebben wel vaak exclusieve vriendschappen, en bewegen zich meestal in kleinere groepen dan jongens.
Kinderen zijn sociaal vaardig wanneer zij het volgende kunnen:
Dit houdt ook in dat het kind voor zichzelf kan opkomen en dus vervelend gedrag van een ander kind kan laten stoppen.
Gezien uw verhaal en de bovengenoemde vaardigheden, is uw dochter onzeker en niet sociaal vaardig. Zij durft niet voor zichzelf op te komen omdat ze bang is dat haar vriendin dan boos op haar wordt, en niet meer met haar wil omgaan. Zo houdt zij zichzelf gevangen in haar slachtoffer-rol.
Het klinkt misschien vreemd, maar dominante kinderen – zoals de vriendin die u beschrijft – zijn óók onzeker. Alleen uiten zij dit op een andere manier. Behalve uw dochter heeft het dominante vriendinnetje geen andere vriendinnetjes, en houdt zij uw dochter gevangen in hun 'vriendschap' door uw dochter bang te maken.
Om de situatie onder controle te houden, kleineert het vriendinnetje uw dochter. Hoe meer ze uw dochter kleineert, hoe angstiger uw dochter wordt om het gedrag van haar vriendin te stoppen, en des te meer het meisje uw dochter zal gaan kwetsen.
Het is daarom zaak om als ouder uw dochter te gaan helpen om uit deze negatieve vicieuze cirkel te komen.
Ik vind het een verstandig idee van u om met de moeder van het meisje te gaan praten. Ook raad ik u aan om de leerkracht van uw dochter in te lichten over deze negatieve vriendschap. Deze leerkracht kan dan een oogje in het zeil houden, maar ook in het algemeen in kringgesprekken de kinderen laten praten over vriendschap, voor je zelf opkomen, dat je nee mag zeggen, etc.
Ik zou u ook adviseren om nogmaals met de leiding van de buitenschoolse opvang te gaan praten, of eens wat vroeger naar de opvang te gaan om zelf te observeren hoe het daar toe gaat.
Als uw dochter geen vriendschappen heeft met andere meisjes, dan lijkt het mij goed om haar naar een sociale-vaardigheidstraining te laten gaan.
Maar als uw dochter wél andere vriendinnen heeft, dan is dat nog te vroeg denk ik, en kunt u zelf uw dochter steunen in het sociaal gevoeliger worden. Hieronder geef ik aan hoe dat zou kunnen.
Hieronder vindt u de belangrijkste aandachtspunten van een opvoedingsstijl die ouders helpt om hun kinderen sociaal vaardig (of vaardiger) te maken:
Als laatste zou ik u de tip willen geven om uw dochter op een clubje of een sport-vereniging te doen. Ik hoor vaak van ouders dat scouting juist (ook) onzekere en kwetsbare kinderen veel plezier geeft, en dat deze kinderen door de leiding geholpen worden om handiger te worden in het contact met leeftijdgenoten.
