30 juni 2006 door Annelou de Vries

Kan een 16-jarige een psychiater raadplegen zonder dat de ouders dat weten?

Kun je ook met een psychiater praten zonder dat de ouders het weten? Ik ben 21 en ik help een vriendin van 16 jaar. Haar ouders weten niets van haar depressies en haar zelfmoord-ideeën, en ze wil het hen ook niet vertellen.

Op dit moment praat ze alleen met mij, maar ze wil ook wel met een psych praten.

Ik weet zelf ook niet meer wat ik voor haar kan betekenen. Alleen in de tijden dat ze de zelfmoordneigingen heeft, kan ik haar helpen met praten. Please, heb advies nodig.

Antwoord

Allereerst wil ik u zeggen dat u een heel belangrijke maar wel een moeilijke rol vervult voor het meisje waarover u vertelde. Gelukkig kan ze met iemand praten over haar depressieve gevoelens en zelfmoordgedachten.

Maar ondertussen bent u wel in de positie gekomen dat u haar niet verder kunt helpen. U kunt luisteren, maar niet zo veel meer dan dat. Het is dus terecht dat jullie samen vinden dat er meer professionele hulp gezocht moet worden, zoals een psychiater.

Hieronder zal ik eerst uitleggen hoe het wettelijk geregeld is met de rol van de ouders, en daarna hoe je er in de praktijk het beste mee om kunt gaan.

De wet

Uw vriendin is 16 jaar oud. Vanaf die leeftijd kan ze zonder haar ouders erbij te betrekken een behandel-overeenkomst aangaan met elke willekeurige hulpverlener, zoals een arts of een psychiater (die trouwens ook een arts is, maar dit terzijde). Ze kan dus zelf naar haar huisarts gaan en zich laten doorverwijzen naar een GGZ-instelling in de buurt. (GGZ betekent: 'geestelijke gezondheidszorg', zoals het RIAGG.)

Noch de huisarts, noch de psychiater of de hulpverlenende instantie mogen dan iemand inlichten zonder haar toestemming. Tussen een arts of andere hulpverlener en een patiënt bestaat namelijk een vertrouwensrelatie die juist op deze geheimhoudingsplicht is gebaseerd.

Vanwege deze regel hoeven de ouders van uw vriendin dus niets te weten te komen. Voor jongeren van 12 tot en met 15 jaar geldt dit overigens niet. De wet vindt dat op deze leeftijd de stem van een kind wel heel belangrijk is, maar dat de ouders er ook nog bij betrokken moeten worden.

De praktijk

Tot zover hoe de geheimhouding volgens de regels georganiseerd is. In de praktijk gaat het er natuurlijk om dat uw vriendin geholpen wordt met haar nare gevoelens en haar – gevaarlijke – zelfmoordgedachten, met of zonder ouders!

Soms is het dan nodig om op een andere manier om te gaan met deze geheimhoudingsplicht. Als een jongere bijvoorbeeld nog geen 16 is, maar toch niet wil dat de ouders geïnformeerd worden, dan kunnen hulpverleners ertoe overgaan om hulp te bieden zonder de ouders erbij te betrekken. Het is dan belangrijker dat er goede hulp gegeven wordt aan iemand in nood, dan dat de ouders hun wettelijke toestemming hiervoor geven.

Aan de andere kant kunnen er ook situaties zijn waarin een jongere wel ouder is dan 16, maar waarin het toch belangrijk is om op een gegeven moment de ouders te informeren. Ouders spelen meestal een zo belangrijke rol dat zij vaak onmisbaar zijn bij de hulp. Maar dat kan alleen als dit besproken wordt met de jongere en als die ermee instemt!

Praten met de ouders

Ik weet natuurlijk niet wat de reden is dat dit meisje haar problemen voor haar ouders geheim wil houden, maar het zou kunnen zijn dat het nu al goed is om haar te adviseren om tóch met hen te gaan praten.

Want net zoals praten met u haar kennelijk goed doet, zo lucht het vaak ook erg op om problemen toch aan ouders te vertellen, hoe moeilijk dat ook is.

Ten slotte kunnen u en dit meisje nog terecht op een internet-site voor jongeren met depressieve gevoelens. Voor informatie, contact met andere jongeren en online hulp. Zie: www.gripopjedip.nl

Veel succes ermee!