8 december 2006 door Annelou de Vries
Mijn zoon van 11 heeft sinds een jaar of zes soms last van nachtangst (ongeveer een maal per jaar). De laatste maand heeft hij echter al zes hevige paniekaanvallen gehad, waarin hij veel huilt, erg angstig is, en wanhopig lijkt, onrustig beweegt met zijn benen, armen en handen, met een verwrongen gezicht roept dat "hij er niet bij kan", of "dat hij iets ziet".
We kunnen hem niet bereiken en niet troosten. Achteraf weet hij er niets meer van. De laatste keer lag hij met zijn beide handen om zijn hals geklemd en zijn tong uit zijn mond, alsof hij zichzelf aan het wurgen was. Ik ben erg bezorgd.
Er wordt uitgezocht of er misschien sprake is van epilepsie, maar voor mijn gevoel is het vooral hevige angst wat er speelt.
Ik ben bang voor wanen, schizofrenie etc. Kan zoiets op 11-jarige leeftijd al opspelen, en hoe uit zich dat dan?
Laat ik u allereerst geruststellen: wanen en schizofrenie komen zelden voor bij 11-jarigen, en de nachtelijke angsten die u beschrijft, zijn beslist iets anders. Kenmerkend voor de wanen en hallucinaties die iemand met schizofrenie ervaart, is namelijk dat zo iemand verder helder en wakker is.
Het is misschien goed dat u epilepsie laat uitsluiten (omdat epilepsie zich op heel veel verschillende manieren kan presenteren). Maar het meest waarschijnlijk is toch wel dat er bij uw zoon sprake is van 'pavor nocturnus' of 'night terrors', waarover in deze vraagbaak al vaker geschreven is. De redactie van Ouders Online beschreef deze aandoening hier eerder heel helder als volgt:
"Naast de nachtmerrie bestaat er de zogenaamde 'pavor nocturnus' ('night terrors', oftewel nachtangst). Bij de nachtmerrie moet je contact maken met je kind maar bij de pavor nocturnus juist niet, omdat dat de angst alleen maar groter maakt.
Pavor nocturnus is herkenbaar aan de volgende verschijnselen:
- treedt meestal op in de eerste helft van de nacht (in tegenstelling tot de nachtmerrie, die meestal optreedt in de tweede helft van de nacht);
- het kind kan zich geen droom herinneren (bij een nachtmerrie meestal wel);
- het lijkt alsof het kind wakker is (omdat het meestal zijn ogen open heeft), maar eigenlijk is dat niet of nauwelijks het geval;
- het kind kan slaan met armen en benen, en eventueel ook schreeuwen;
- het kind is totaal onbereikbaar (omdat het eigenlijk nog slaapt).
Bij pavor nocturnus is wakker maken en troosten niet verstandig, omdat de paniek dan alleen maar groter wordt. U kunt het kind het beste in zijn eigen bed laten, of desnoods even in een logeerbed leggen, als dat er is. Hoe verleidelijk het ook is om in zo'n geval contact te maken: niet doen."
Hieraan kan ik nog het volgende toevoegen, op basis van datgene wat er in de vakliteratuur over bekend is:
Schizofrenie uit zich op een hele andere manier. Er is dan sprake van algeheel slecht of verminderd functioneren gedurende minimaal 6 maanden, met minimaal twee van de volgende symptomen:
Schizofrenie ontstaat meestal in de loop van de adolescentie of jonge volwassenheid en presenteert zich vaak als eerste met apathisch terugtrek-gedrag en slecht functioneren.
Ook hierover is vaker geschreven in deze vraagbaak. Zie onder andere:
Ik hoop dat ik u hiermee gerust heb kunnen stellen. Succes en sterkte!
