1 januari 2000 door Ward van Alphen
Mijn dochter is zes jaar en heeft het al jaren over een "mannetje" in haar buik.
Dit "mannetje" geeft haar commando's, die altijd in dezelfde richting wijzen: hij gebiedt haar alles wat ze doet, snel te doen. Dit heeft ze inmiddels enkele jaren en in periodes. Soms meerdere keren op een dag, soms ook weken niet. Ik heb haar eens gevraagd het mannetje te tekenen. Ze tekende een zwart/bruin dwergachtige verschijning met een kwade blik.
Toen ik haar vroeg hoe ze het mannetje uit haar buik zou kunnen krijgen, gaf ze aan dat hij niet van lachende kinderen hield. Wat kunnen we doen om die momenten voor haar draaglijk te maken en wat betekent het? Het mannetje maakt haar namelijk erg bang op de momenten dat hij 'er is'.
Angstige fantasieën komen veel voor bij jonge kinderen, die soms moeite hebben om ze niet als 'echt' te ervaren. Ze verdwijnen meestal vanzelf als een kind ouder wordt. Sommige sprookjes gaan juist over dit soort angsten. Ze lopen meestal goed af: kinderen worden zo gerustgesteld, leren zo dat je niet bang hoeft te zijn voor allerlei fantasieën.
Er wordt wel gezegd dat er een signaalfunctie uitgaat van deze vroegkinderlijke angsten. Als ouder krijg je toch het gevoel dat er iets met je kind aan de hand is. Bij uw dochter zou het kunnen betekenen dat ze een gevoelig kind is, dat op deze manier reageert op voor haar spannende gebeurtenissen, zeker omdat er ook periodes zijn waarin het mannetje niets van zich laat horen.
Daarbij kan je aan van alles denken, bij een kind van zes jaar oud bijvoorbeeld aan de overgang van de 'kleuterklas' groep 2 naar 'leerklas' groep 3. Daarbij worden er vaak meer eisen aan een kind gesteld. Van het mannetje moet ze kennelijk alles snel doen: wellicht weet ze (nog) niet goed hoe met de eisen uit de omgeving om te gaan, of stelt ze juist (te) hoge eisen aan zichzelf. U kunt proberen goed uit te zoeken wanneer en onder welke omstandigheden uw dochter over het mannetje praat.
Als u bepaalde gevoeligheden of spannende omstandigheden op het spoor komt, is het natuurlijk van belang om daar rekening mee te houden, en om uw dochter te steunen, gerust te stellen en haar meer zelfvertrouwen te laten krijgen. Dat levert vaak meer op dan uitgebreid ingaan op de angst zèlf.
Hier moet je een bepaald evenwicht in vinden: aan de ene kant merkt u dat u al waardevolle informatie heeft gekregen door goed naar uw dochter te luisteren, aan de andere kant kunnen dit soort angsten ook versterkt worden door er te veel nadruk op te leggen. Als ouder kan je in elk geval proberen een goed voorbeeld te geven in het omgaan met angst door zoveel mogelijk rust uit te stralen: daar ontleent een kind weer steun aan. En wellicht trekt een kind zich toch ongemerkt op aan verhalen, sprookjes of (leeftijdsadequate) films waarin het meester worden van angst een thema is.
Wanneer moet je als ouder extra waakzaam zijn?
Als een kind op belangrijke terreinen van het (kinder)leven, zoals school en omgaan met andere kinderen, slecht functioneert. Als een kind absoluut niet meer reageert op geruststelling en ook buiten de momenten dat de fantasieën opspelen regelmatig bang en onzeker is.
