6 oktober 2006 door Saskia Nihom-Nijstad
Mijn dochter is nu 7½ jaar oud en ik heb het volgende probleem. Ze slúrpt aandacht, met alles wat ze doet. Ze kan zichzelf eigenlijk niet vermaken, tenzij er een scherm of schermpje in de buurt is (TV, X-box of Gameboy), iets wat ik maar anderhalf uur per dag toesta.
In het weekend of op woensdagmiddag zoekt ze nooit uit zichzelf vriendinnetjes op. Daarnaast lijkt het alsof ze zich continu achtergesteld voelt bij haar broertje van 3 en haar (stief-)broertje van 7.
Als ik met alle kids tegelijk iets doe (ergens heen gaan, iets eten, iets drinken, of een cadeautje uitpakken), dan moet zij van mij als eerste kiezen, omdat zij anders alleen maar dát gaat kiezen wat de anderen ook al hebben, ongeacht of ze dat leuk of lekker vind.
Vaak begint haar broertje van 3 met iets, en dan gaat zij dat nadoen. Ik merk dat mij dat ontzettend irriteert (wat dat betreft wordt mijn lontje steeds korter). Ik heb haar ondertussen al verteld dat ik het niet leuk of stoer vind als een meisje van 7 haar broertje van 3 gaat nadoen, en dat ik het ook niet knap vind als zij iets heeft gemaakt wat haar broertje ook heeft gemaakt, juist omdat zij 7 is en ik daarom andere verwachtingen heb.
Ik weet niet zo goed hoe ik haar gedrag kan doorbreken. Ik heb het gevoel dat ik constant moet bewijzen dat ik gek op haar ben, en dat ik van haar houd. Maar ik wil mijn aandacht en energie niet op deze manier besteden. Ik ben stapelgek op haar en ik besteed veel tijd aan haar, maar het lijkt nooit genoeg. Dat maakt dat ik weerstand voel.
Een paar voorbeelden:
Met andere woorden: hoe krijg ik mijn dochter zo ver (en mijzelf dus ook) dat zij niet in alles een bevestiging zoekt dat ik (of mijn vrienden, want dan hangt ze daar letterlijk de hele tijd aan) van haar houd. Ook zou ik graag willen dat ze wat meer initiatief gaat nemen om zelf te spelen; hetzij alleen, hetzij met vriendjes of vriendinnetjes.
Om te beginnen mijn complimenten voor uw uitvoerige beschrijving van uw eigen gedrag en dat van uw dochter. U kunt scherp observeren, zowel naar binnen als naar buiten. Om de gedachten te bepalen vat ik uw verhaal nog even kort samen:
Kortom: uw dochter vertoont claim-gedrag. Omdat het aandacht-slurpen op dit moment het grootste struikelblok voor u is, zal ik daar eerst op ingaan. Daarna zal ik aan de hand van uw eigen voorbeelden uitleggen wat u kunt doen om dat claim-gedrag te doorbreken.
De interactie tussen u en uw dochter vertoont een vast patroon, dat hoort bij claim-gedrag. Wat er gebeurt, is het volgende:
1. Uw dochter (de zogenaamde 'claimer') kan moeilijk iets voor zichzelf doen omdat ze anders te ver uit uw buurt zou raken. Ze blijft graag zo dicht mogelijk bij de persoon waar ze zo veel van houdt.
2. Vooral bij een stemmings-dip (als ze zich alleen voelt, of boos, of teleurgesteld, of verdrietig, of verveeld) wil ze graag nog iets extra's van u. U bent degene die het onbehaaglijke gevoel dat ze op dat moment heeft, kan wegnemen door het geven van aandacht.
3. Als dit geen resultaat oplevert, gaat ze zielig doen of ruzie maken om aandacht te trekken. Vervolgens gééft u haar die aandacht ook, misschien omdat u zich schuldig voelt, of voor de lieve vrede (maar tegen uw zin in), of domweg doordat u geïrriteerd raakt.
Zo ontstaat er een interactiepatroon waar jullie je allebei niet prettig bij voelen. Met als gevolg: ruzies en woede-uitbarstingen van beide kanten.
Uw dochter voelt zich vaak achtergesteld bij haar jongere broertje en bij haar stiefbroertje. Zij wil altijd hetzelfde hebben als haar broertjes en zij doet haar jongste broertje graag na. Ze voelt heel goed aan dat ze u met dit soort gedrag irriteert, maar ook dat ze hiermee uw aandacht kan krijgen (anders gezegd: ze kan u op deze manier claimen). Ze krijgt dan weliswaar negatieve aandacht, maar dat kan haar niets schelen. Negatieve aandacht is ook aandacht.
Uw dochter is dus gewoon jaloers op haar broertjes en ze weet met die gevoelens niet zo goed raad. Dat los je niet op door in te gaan op het zichtbare gedrag, dat moet je gewoon maar accepteren.
Ik raad u dus in ieder geval aan om uw dochter te laten doen wat zij leuk vindt. Ook al is dat het nadoen van haar jongere broertje, of hetzelfde drinken, of hetzelfde drinken, of hetzelfde bezitten.
Maar daarnaast kunt u nog meer doen. U kunt haar daadwerkelijk helpen bij het omgaan met haar moeilijke momenten. Hieronder zal ik uitleggen wat dat in de praktijk betekent.
Uw dochter claimt uw aandacht, maar eigenlijk vraagt ze uw hulp bij het leren omgaan met haar negatieve gevoelens. Soms is ze boos, of geïrriteerd, of jaloers. Dat is allemaal heel normaal! Maar hoe ga je daar als ouder nou mee om?
Door haar jaloezie te benoemen, erkent u haar gevoel, wat haar een groot gevoel van veiligheid zal geven. Maak uw dochter duidelijk dat u haar jaloezie-gevoelens heel goed begrijpt.
Dus: als ze iets maakt wat haar kleine broertje ook al kan, geef haar dan tóch een complimentje, en zeg vooral niet dat het niet goed genoeg is voor haar leeftijd. Vervolgens kunt u haar stimuleren om iets te maken wat meer bij haar leeftijd past.
En bedenk: als uw verwachtingen te hoog gespannen zijn, kan uw kind het nooit goed genoeg doen!
U vertelde dat uw dochter hangt aan tafel. En ook al mag ze zelf opscheppen, ze maakt er iedere dag een scène van. Hier is opnieuw sprake van negatieve aandacht vragen óm het aandacht vragen.
U kunt dit doorbreken door haar uitbundig te prijzen en te complimenteren als ze wél eet en wél even rechtop zit. Ga dus niet vitten op haar foute gedrag!
Als u blijft focussen op haar gewenste gedrag, ook al is dat maar een paar minuutjes per maaltijd, dan zult u merken dat de sfeer vanzelf gaat veranderen. Uw dochter zal blij zijn met uw positieve aandacht, waardoor ze u steeds minder zal claimen met haar negatieve gedrag.
Hetzelfde is het geval bij het ochtend-ritueel. Natúúrlijk stelt ze u steeds de vraag of ze misschien toch mag gamen. Ze wil weten of u bij uw beslissing blijft. Immers, je weet maar nooit, misschien denkt u er zomaar ineens anders over en mag ze opeens wél met de X-box.
Een positieve reactie van uw kant, waarmee u laat zien dat u begrip voor haar toont, zou dan kunnen zijn: "Ik begrijp dat je dat vraagt, maar je weet dat we een afspraak hebben."
Hoe positiever uw reactie, hoe groter haar zelfvertrouwen zal worden en des te positiever haar zelfbeeld zich zal ontwikkelen. Behalve dat dat natuurlijk fijn is voor haarzelf, is het ook profijtelijk voor u. Want met meer zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld zal zij minder aandacht hoeven te claimen en zal zij meer initiatief durven nemen om erop uit te trekken en zelf te gaan spelen.
Tot slot nog één ding. Omdat ik vermoed dat uw dochter ook enigszins verlegen of onzeker is in het leggen van contact met leeftijdgenootjes, adviseer ik u om dat goed in de gaten te houden en om zonodig hulp te zoeken (in overleg met haar moeder).
Ik wens u veel succes!
