26 mei 2006 door Sanderijn van der Doef

Mijn dochtertje is waarschijnlijk misbruikt, maar ontkent het nu. Waarom doet ze dat? (4 jr)

Mijn dochtertje is bijna 4. Al enige tijd hadden we last van moeilijk gedrag bij haar; veel onverklaarbaar huilen, moeilijk afscheid nemen, broekplassen en broekpoepen.

Zij speelde altijd veel bij een vriendinnetje van dezelfde leeftijd, boven op de kamer, zonder al te veel toezicht. Drie weken geleden vond ik haar vagina nogal rood en ik vroeg of iemand eraan gezeten had. Het antwoord was dat het 10-jarige broertje van haar vriendinnetje dat gedaan had, en ze illustreerde dat met een 'masturbatie'-beweging. Ik ben er verder niet al te veel op ingegaan om haar geen woorden in de mond te leggen en heb eerst verhaal gehaald bij de buurvrouw, die uiteraard in alle toonaarden ontkende dat er zoiets in haar huis met haar zoon plaats kon vinden.

We hebben aangifte gedaan bij de politie en een speciale onderzoekster heeft haar ondervraagd. Het gesprek is opgenomen op video. Onze dochter heeft gedetailleerd beschreven hoe hij haar meerdere keren heeft betast en een stok in haar stak, dat ze moest huilen, en dat hij haar dreigde niet meer haar vriend te zullen zijn, enzovoorts...

Ze heeft ook gezegd dat ze het – zonder te huilen – aan de buurvrouw heeft gezegd en dat die zei dat ze het een geheimpje moest houden.

Het volgende is nu aan de hand. Als we het erover hebben, zegt ze ineens dat het eigenlijk niet waar is, of ze zegt andere dingen. Aan de ene kant denken we dat ze dat doet zodat we haar weer bij haar vriendinnetje laten spelen, maar de twijfel is wel gezaaid. Ik wil mijn dochter geloven en haar alle steun geven, maar ik wil ook niemand valselijk beschuldigen...

Kan het zo zijn dat ze dingen verdringt? Kan het zo zijn dat ze dingen verzonnen heeft? Tijd, plaats en mogelijkheid waren zeer wel aanwezig, en het broekpoepen en -plassen wat ze eerst deed, is zo goed als verdwenen. Maar waarom zegt ze nu ineens dat het niet waar is?

Antwoord

Ik ben er bijna zeker van dat uw dochtertje werkelijk heeft meegemaakt wat ze in eerste instantie heeft verteld. Want als ze door een speciale politievrouw is ondervraagd, dan is de kans echt klein dat ze het allemaal heeft verzonnen.

De politie heeft voor het ondervragen van kinderen waarbij seksueel misbruik in het spel is, speciaal opgeleide mensen in dienst, die op een zorgvuldige manier met het kind praten en die goed in staat zijn om de waarheid boven tafel te krijgen. (Zo werkt het althans in Nederland. Van de situatie in Israël, waar u woont, ben ik niet op de hoogte, maar als er voor uw dochter een speciale medewerker beschikbaar was, dan zal die ongetwijfeld adequaat zijn opgeleid. Het feit dat er een video-opname is gemaakt van het verhoor, is ook een goed teken.)

Magisch denken

De vraag is nu wat er op dit moment aan de hand is. Het zou inderdaad kunnen zijn, zoals u zelf al suggereerde, dat ze zich realiseert dat het openbaar maken van 'het geheim' voor haar ongunstig uitpakt. Ze mag nu immers niet meer met haar vriendinnetje spelen, en de broer van het vriendinnetje, plus de moeder, zijn boos op haar. Haar conclusie is dus dat ze beter haar mond had kunnen houden...

Een andere verklaring zou kunnen zijn dat het een vorm van magisch denken is, die heel erg past bij deze leeftijd. Bij magisch denken probeert iemand met zijn gedachten de werkelijkheid te beïnvloeden. Uw dochter zou dan het hele gebeuren kunnen ontkennen, om daarmee alles wat er gebeurd is 'terug te draaien'. Oftewel: door te denken (en te zeggen) dat het niet is gebeurd, is het ook niet gebeurd, wat in haar geval natuurlijk heel nuttig zou kunnen zijn.

Maar hoe je het ook wendt of keert, en wat ook de verklaring voor het huidige ontkenningsgedrag is: het was natuurlijk heel goed dat ze het allemaal wél eerlijk heeft verteld! Dat is bijvoorbeeld ook al te merken aan het feit dat ze minder (of niet meer) in haar broek plast en poept, beter slaapt, etc.

Uitbundig prijzen

Om haar gevoel weg te nemen dat ze zichzelf in de vingers heeft gesneden, en om de kans groter te maken dat ze dit soort dingen toch zal blijven vertellen, raad ik u aan om haar zo nu en dan nog uitbundig te prijzen voor het feit dat ze alles zo goed heeft verteld.

Ook al zal ze alles misschien weer ontkennen, ga er dan niet meer over in discussie. Laat haar alleen merken dat u heel erg trots op haar bent en dat ze het echt heel goed heeft gedaan!

Het is namelijk niet misselijk hoor, wat ze allemaal heeft moeten meemaken. Eerst het onder dwang meemaken van een nare gebeurtenis met de broer van haar vriendinnetje, vervolgens een politieverhoor, dat ondanks alle goede bedoelingen en zorgvuldigheid tóch belastend voor haar is geweest, met als klap op de vuurpijl dat ze niet meer met haar vriendinnetje mag spelen en dat die broer en zijn moeder ook nog eens boos op haar zijn.

Positieve aandacht en steun

Het gaat er denk ik nu niet zozeer om of u iemand wel of niet vals beschuldigt. Wat die jongen precies gedaan heeft, weet niemand. In theorie is het mogelijk dat uw dochter alles (of een deel) heeft verzonnen, maar zoals gezegd acht ik die kans heel klein.

Ook heeft het volgens mij niet zoveel zin om steeds opnieuw met haar over het gebeuren te praten. Ze wil het vergeten en verwerken, door weer verder te gaan met haar leventje.

Op dit moment heeft ze vooral veel positieve aandacht en steun van haar eigen moeder nodig. Ze moet zich door haar moeder gesteund voelen bij haar aanvankelijke keuze om haar geheim wel te vertellen.

En zoals altijd in dit soort situaties raad ik aan om met haar af te spreken dat ze de leuke geheimen best voor zichzelf mag houden, maar dat ze de niet-leuke geheimen altijd moet vertellen. U kunt daaraan toevoegen dat u het heel erg goed van haar vindt als ze de niet-leuke geheimen aan u vertelt, en dat u nooit boos zult worden.