3 maart 2006 door Aleid Grijpma
Mijn vraag gaat over mijn kind en mijzelf als vader. Maar eerst even de achtergrond. Ik heb een probleem met mijn moeder omdat ze vroeger niet wist om te gaan met mij als haar kind. Ze kon niet houden van mij, en deed voornamelijk lelijk, neigend naar geestelijke mishandeling.
Nu heb ik zelf een probleem met mijn eigen zoon. Ik heb moeite om van hem te houden. Ik vind het zo erg want ik had toch verwacht dat ik anders zou zijn. Maar niet dus. Ik heb geen vertrouwen, geen liefde, en geen plezier van mijn kind, terwijl ik dit eigenlijk zo graag wel wil ervaren.
Het lijkt me een hechtingsprobleem. Ik zou graag hulp willen maar ik weet niet waar ik daarvoor terecht kan.
Ik vind het erg genoeg dat ik het op deze manier openbaar moet maken, maar vind ook dat ik er wat aan moet doen.
Om te beginnen wil ik u zeggen dat ik het heel knap van u vind dat u hiermee toch naarbuiten treedt, dat u zelf ziet dat er wat aan de hand is, en dat u er iets aan wilt doen!
Maar dan de kwestie zelf. Ik vind het moeilijk om antwoord te geven op uw vraag, omdat het soort hulp dat u nodig heeft, heel erg afhankelijk is van datgene wat er nu eigenlijk aan de hand is. En dat laatste weet ik gewoon niet, omdat ik maar weinig gegevens heb. Ik weet bijvoorbeeld niet of uw kind net geboren is of dat hij al wat ouder is. Ook vertelde u niet of u bij uw kind woont of elders. En ik weet niet of uw kind zelf al problemen heeft (bijvoorbeeld gedragsproblemen). Dit soort zaken zijn allemaal belangrijk.
Ik zal dus een aantal mogelijkheden bespreken, waarbij u zelf kunt bepalen wat wel en niet op uw situatie van toepassing is.
Stel dat uw zoon net geboren is. Dan kan ik me heel goed voorstellen dat u twijfels heeft, omdat er zo ontzettend veel verandert als iemand een kind krijgt. Ten eerste is het voor een man vaak moeilijk dat zijn vrouw opeens veel bezig is met de baby, en vaak minder aandacht besteedt aan haar partner. Dat kan leiden tot allerlei onaangename gevoelens. Ten tweede word je als ouder sowieso kwetsbaar als iemand afhankelijk is van je is. Opeens ben je nodig, wat heel lastig kan zijn.
Dus: als uw zoon net geboren is, is het begrijpelijk dat u in verwarring bent, en verschilt uw situatie eigenlijk niet eens zoveel van die van veel andere jonge vaders. (Waarmee ik natuurlijk niet wil zeggen dat u zich nog steeds heel rot kunt voelen, en dat u daar toch iets aan wilt doen.)
Dan de hechtingsproblematiek die u ter sprake bracht. Kinderen met hechtingsproblemen kunnen zich heel verschillend ontwikkelen. Er is dus geen standaard-beeld en ook geen standaard-aanpak. Het enige wat je erover kunt zeggen, is dat opgroeien met negatieve ervaringen je zelfbeeld en je eigen identiteit minder sterk maakt.
Vaak zie je dan ook dat deze kinderen onzeker zijn, negatief over zichzelf denken, en moeilijk met stress kunnen omgaan omdat ze niet geleerd hebben hoe ze dat moeten doen. Ze hebben immers nooit 'het goede voorbeeld' gehad. Dat kan leiden tot allerlei problemen in de verschillende leeftijdsfasen. Tot en met de volwassenheid aan toe.
Wanneer dit soort kinderen zélf kinderen krijgt, dan kunnen er twee dingen gebeuren. De eerste mogelijkheid is dat de oude patronen weer terugkeren. Met als verklaring: "ze weten niet hoe het anders moet." De tweede mogelijkheid is dat dit soort ouders aangeeft het juist heel anders te willen doen dan hún ouders. Maar dat kan ook weer tot allerlei problemen leiden.
Dat u zich zo onzeker voelt, is dus helemaal niet vreemd, zelfs heel begrijpelijk. Wel naar is dat u er ook allerlei andere klachten bij krijgt. De vraag is echter of dit allemaal alleen maar met uw zoon te maken heeft, of meer met uzelf.
Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat u zich op dit moment, nu u zelf een kind heeft, en ziet hoe klein en afhankelijk zo'n wezen is, u zich pas goed realiseert hoe ellendig u het zelf vroeger heeft gehad. Dat kan u boos of verdrietig maken. In dat geval is de relatie met uw zoon dus niet de kern van het probleem maar meer de aanleiding.
Ook zie je vaak dat een ouder extra kwetsbaar is op het moment dat zijn of haar kind de leeftijd bereikt die de ouder zelf had toen hem of haar vervelende dingen overkwamen. Bijvoorbeeld als iemands dochter de leeftijd bereikt waarop de ouder zelf ooit misbruikt is. Dan kunnen er opeens allerlei dingen omhoog komen die voorheen verdrongen waren, wat aanleiding kan geven tot allerlei psychische klachten.
Op grond van het voorgaande heeft u hopelijk iets meer inzicht gekregen in de dingen die er zouden kunnen spelen. Afhankelijk van datgene wat er bij u aan de hand is, zie ik de volgende mogelijkheden voor professionele hulp:
1. Als u denkt dat het beter is dat u zelf eerst iets aan uw eigen verleden gaat doen, dan zou ik u willen adviseren om naar de huisarts te gaan en een verwijzing te vragen naar een psycholoog of een polikliniek psychiatrie. Het kan namelijk nuttig zijn om anders naar uw zoon te kijken, als u eerst uw eigen verleden verwerkt heeft.
2. Een andere mogelijkheid is dat u gaat deelnemen aan een ouder-kind groep, waarin ouders leren hoe ze hun kinderen beter leren begrijpen, en hoe ze het beste met hen kunnen omgaan. Dat kan echter alleen als uw zoon nog heel jong is, aangezien deze groepen bedoeld zijn voor ouders van kinderen tot maximaal 4 jaar. Aanmelding is mogelijk via Bureau Jeugdzorg.
3. Als uw kind zelf ook problemen heeft (zoals gedragsproblemen), dan kunt u terecht bij een kinderpsychiatrische polikliniek waar ouders en kinderen tegelijk behandeld worden. Meestal wordt overigens geadviseerd dat de ouders dan ook nog apart in therapie gaan. U kunt dit bespreken met uw huisarts.
Ik wens u sterkte en succes!
