21 mei 2010 door Sanderijn van der Doef
Deze week twee vragen over hetzelfde onderwerp. Sterker nog: over dezelfde situatie. De eerste vraag is van de ouders van het ene kind en de tweede vraag van de ouders van het andere kind.
Mijn zoon (14) heeft zijn kleine neefje (6) meegenomen naar zijn kamer en zich in zijn bijzijn afgetrokken. Het neefje heeft dit, heel onschuldig, aan zijn ouders verteld. Het kleine neefje is gelukkig nergens toe gedwongen, behalve dat hij erbij was. Wij, als ouders, zijn geschokt.
Hoe spreek ik mijn zoon daarop aan en wat moeten we hiermee doen?
[naam en adres bekend bij de redactie]
Onlangs vertelde onze zoon van 6 terloops hoe zijn neef van 14 had 'geplast' op de matras op zolder. Toen we hiernaar vroegen, vertelde hij dat het maar een paar druppeltjes waren en dat zijn neef zijn piemel daarbij masseerde. We hebben rustig gereageerd maar we wilden wel weten wat er nu precies gebeurd was, en hebben rustig een beetje doorgevraagd.
We vroegen wat hij ervan vond, en hij vertelde dat hij het heel gek vond en eigenlijk niet wilde weggaan (en dat ook niet durfde). Hij zei ook dat hij het vervelend vond dat zijn oudere broertje (van 8) "steeds" niet mee mocht.
Het leek dus vaker gebeurd te zijn, en hij vertelde dat dat inderdaad het geval was (bij de neef thuis op de wc).
Bij het naar bed gaan haalde hij het zelf nog een keer aan en liet toen zien hoe dat "masseren" eruit zag. Niet fijn om te zien, hoe je zoontje van net 6 volwassen masturbeerbewegingen maakt. Onze oudste van 8, die een gedeelte meekreeg, wist te vertellen dat hij dit nog nooit had meegemaakt.
Mijn man heeft zijn zus gebeld en rustig dit verhaal verteld. Onze grootste zorg gaat uit naar onze neef van 14. Wat kan er in godsnaam bij hem aan de hand zijn? Onze eigen zoon lijkt het allemaal goed te kunnen benoemen. We hebben het er af en toe over wanneer hij erover begint en sterken hem in het vertrouwen dat het goed is dat hij dit heeft verteld en dat hij er niks aan kon doen. Hij heeft zijn neef voor zover we weten niet hoeven aanraken.
We vinden het zo heftig, zowel voor onze neef (van wie we nooit zoiets hadden verwacht) als voor zijn ouders. Kunnen jullie enig inzicht geven in deze problematiek? De familieband is erg goed en dat willen we graag zo houden. Maar de liefde voor onze zoons gaat natuurlijk boven alles! We willen dit zo graag begrijpen...
Wat er is gebeurd tussen de twee kinderen gebeurt helaas wel vaker. Laat ik eerst kort iets uitleggen over het gedrag van de oudste jongen. Daarna zal ik ingaan wat dit kan betekenen voor de jongste. En tenslotte zal ik wat adviezen geven hoe jullie er als ouders mee om kunnen gaan.
De oudste zit midden in de puberteit. Dat betekent dat zijn lichaam voortdurend geslachtshormonen produceert, waardoor hij volop seksuele gevoelens ervaart, die soms behoorlijk heftig kunnen zijn.
Wat een puber moet leren in deze periode (en eigenlijk al eerder), is hoe je met deze seksuele gevoelens om kunt gaan. Soms kun je er niks mee, bijvoorbeeld als je in de bus zit, of in de klas. Dan zul je moeten leren hoe je die gevoelens 'parkeert' (wegstopt), en er gewoon even niks mee doet.
Op andere momenten kun je er wel wat mee, maar dan moet je leren wat er op deze leeftijd wel en niet kan. Je kunt bijvoorbeeld masturberen, of fantaseren, of een leuke vriendin (of vriend) zoeken waar je je gevoelens mee kunt uitproberen (als die ander dat ook wil).
Seksuele gevoelens bij pubers kunnen soms zo heftig zijn dat het moeite kost om ze zomaar te negeren. Daarom is het belangrijk dat een kind weet wat wel en niet kan.
Er zijn een aantal dingen die niet kunnen. Bijvoorbeeld: iemand dwingen om iets met jou te doen waardoor jij seksuele bevrediging krijgt. Dat 'iets' kan variëren van seks hebben tot aanraken. Maar ook: iemand vragen om tegen zijn of haar wil te kijken naar seksuele handelingen.
Gebeuren dit soort dingen wel, dan spreken we van 'seksueel overschrijdend gedrag', of 'seksuele intimidatie', of soms zelfs 'seksueel misbruik'.
In dit geval ging het om een kind van 6 dat totaal geen weerstand kan bieden aan een ouder kind van 14, waar hij ook nog eens een familierelatie mee heeft. Dat is niet goed.
Wat de 14-jarige neef heeft gedaan, is begrijpelijk en op zich niet abnormaal. We zien dit wel vaker gebeuren bij jongens van deze leeftijd, als ze zich soms nog net te jong voelen voor een relatie met iemand van hun eigen leeftijd.
Maar tegelijkertijd is het wel onacceptabel en op geen enkele manier goed te praten.
Je moet je namelijk afvragen wat zoiets betekent voor het jongere kind. Die heeft tegen zijn wil iets seksueels moeten zien. Hij vond dat niet leuk en kan ook vrij precies vertellen wat er gebeurd is. Dat betekent niet automatisch dat hij er iets aan overhoudt, maar hij zal daarin wel begeleid moeten worden.
Wat kun je doen? Om te beginnen zal er met de 14-jarige neef gesproken moeten worden (door zijn eigen ouders) over de dingen die gebeurd zijn. Dat moet niet gebeuren op een bestraffende of beschuldigende manier. Hij zal zich zeker heel erg schamen en een straf zal hem beslist niet verder helpen.
Wat wél helpt, is om met hem te praten over seksualiteit en zijn seksuele gevoelens. Als hij het moeilijk vindt om dit onderwerp te bespreken met zijn ouders, of als die dat zelf moeilijk vinden, kan er iemand anders gezocht worden. Dat kan zijn: een vriend of familielid, of een professioneel iemand. Als er maar met hem gepraat wordt. Om hem duidelijk te maken dat dat wat hij gedaan heeft, echt niet meer mag gebeuren, en om hem uit te leggen wat hij dan wel mag doen (masturberen, fantaseren, plaatjes kijken, enz).
Overigens zien we dat als zo'n jongen eenmaal verliefd wordt op iemand, hij alle aandacht daarop gaat richten.
Ook moet er met het jongste kind gepraat worden – wat overigens al gebeurd is – over de manier waarop hij dergelijke situaties kan voorkomen (met anderen). En dat het heel goed is om zoiets altijd te vertellen.
Daarnaast zullen beide ouderparen ook moeten overleggen hoe de twee kinderen vanaf nu met elkaar kunnen omgaan; ze zijn tenslotte familie. De oudste zou bijvoorbeeld een keer kunnen zeggen tegen de jongste dat hij spijt heeft van wat hij gedaan heeft of iets dergelijks. Hoe moeilijk dat ook is, het zou zeker helpen om de relatie tussen beide kinderen weer wat te normaliseren.
Wees overigens niet verbaasd als het jonge kind misschien voorlopig geen zin heeft in contact met zijn oudere neef.
En tot slot: de kinderen mogen blij zijn dat dit gebeuren niet is geëindigd in een familieruzie. Dat is te danken aan de ouders, die er geen drama van gemaakt hebben maar wel zo verstandig zijn geweest om hulp en advies te vragen. Heel goed van jullie!
