1 januari 2000 door Ward van Alphen
Mijn man wilde eigenlijk geen kinderen omdat bij hem in de familie schizofrenie voorkomt. Zowel een tante als zijn eigen zus lijden hieraan in zeer ernstige mate.
Inmiddels hebben wij een zoon gekregen en kort geleden ook een dochter. Voor wat betreft de dochter is mijn man nu bang dat de geschiedenis zich gaat herhalen.
Nu vraag ik mij af of er op jonge leeftijd al bepaalde gedragingen te herkennen zijn die er op wijzen dat deze ziekte zich kan gaan openbaren. En kunt u iets zeggen over erfelijkheid en geslacht in dit verband?
Statistisch gezien heeft iedereen een kans van 0,6 - 1,0 % om de ziekte schizofrenie te krijgen. Familieleden van schizofrene patiënten hebben -- wederom statistisch gezien -- een grotere kans om schizofrenie te ontwikkelen. Naar men aanneemt geldt voor derdegraads familieleden, zoals nichtjes, een twee tot vier maal zo groot risico als voor niet-familieleden. Het gaat dan om percentages van 1,2 - 4 %: dat is nog steeds heel weinig als je het vergelijkt met bijvoorbeeld de kans om kanker te krijgen.
Maar uw man heeft van nabij meegemaakt hoe ernstig de gevolgen van schizofrenie kunnen zijn, en ik kan mij goed voorstellen dat hij zijn kinderen een betere toekomst gunt.
Er is nog weinig bekend over gedragingen bij jongere kinderen die een soort voorbode kunnen zijn van schizofrenie. Men denkt wel steeds meer dat er groepen mensen zijn die kwetsbaar zijn voor het ontwikkelen van schizofrenie, en dat van deze groep "kwetsbare mensen" ongeveer tien procent uiteindelijk ook schizofrenie krijgt. Maar we kunnen deze groep nog onvoldoende precies vastleggen.
Stelt u zich voor dat teruggetrokkenheid één van de mogelijke verschijnselen van kwetsbaarheid is. Het probleem is dan dat teruggetrokkenheid op zich heel veel verschillende oorzaken kan hebben die niets te maken hebben met een eventuele ontwikkeling richting schizofrenie. Bovendien is de kans dat zo'n kind schizofreen wordt eerder kleiner dan groter.
We hebben nog veel te weinig zicht op beschermende factoren, die deels ook met aanleg te maken hebben, en deels met opvoeding en omgevingsfactoren. En het "schizofrenie-gen", of de "schizofrenie-genen" zijn nog niet gevonden, we kunnen nog geen DNA-onderzoek naar kwetsbaarheid doen.
Dit is vrij ingewikkelde materie. Ik hoop dat u als ouders eruit kunt oppikken dat de statistische kans dat uw kinderen schizofrenie krijgen klein is; dat er op jonge leeftijd niets te zeggen is over voorbodes of risico-gedragingen.
Het belangrijkste is of uw dochter zich normaal ontwikkelt, en dat u haar normaal, als goede ouders opvoedt, meegeeft wat ieder kind nodig heeft om in het leven verder te komen, en haar helpt om de problemen die ze tegenkomt te kunnen hanteren.
Als u toch merkt dat er dingen in de ontwikkeling misgaan, dan kunt u natuurlijk professioneel advies vragen.
Overigens: ongeveer evenveel mannen als vrouwen krijgen schizofrenie, bij mannen treedt de piek van de eerste verschijnselen vanaf het vijftiende jaar op, en bij vrouwen over het algemeen vanaf het vijfentwintigste jaar. Er zijn nog geen aanwijzingen voor "overerving" via de mannelijke of vrouwelijke lijn: uw dochter heeft statistisch gezien dus niet meer kans om schizofrenie te krijgen omdat ze een vrouw is.
