1 januari 2000 door Ward van Alphen

Speen oorzaak spraakproblemen; hoe dochter van speen af te krijgen?

Ik ben moeder van een dochtertje van 2 1/2 jaar, ze heet Sheryn. Ze gaat vier dagen in de week naar de crèche.

Wat mij opvalt is dat Sheryn nog moeite heeft met praten. Ze praat wel maar heeft toch nog veel moeite om bepaalde woorden goed uit te spreken.

Ik heb me laten vertellen dat door te lang speengebruik het kind spraakproblemen kan krijgen. Ik heb echter geprobeerd het haar af te leren maar tevergeefs het is me tot nu toe nog niet gelukt.

Sheryn is een eigewijze dame en wordt dan ook heel boos en verdrietig waardoor ik erg onzeker word. Ik voel me dan heel gemeen als ik dan zeg je krijgt geen speen ze gilt alles bij elkaar. Ik probeer dan voet bij stuk te houden maar dan is ze zo uit haar doen dat ze niet meer aanspreekbaar is waarop ik dan medelijden met haar krijg en uiteindelijk toch haar zin geef.

Hoe doorbreek ik dit dilemma?

Antwoord

Dit is natuurlijk niet helemaal het terrein van een psychiater, maar voor een gedeelte ook wel. Een deel van uw vraag zou je kunnen vertalen naar: "Wat te doen bij een 2 1/2 jarig kind dat onduidelijk spreekt". Een ander deel gaat over: "Hoe je moet omgaan met een kind met een sterke eigen wil, waar je toch iets van gedaan wilt krijgen". En dat kan een taaie klus zijn voor ouders...

Afwijkende mondgewoonten

Navraag bij een bevriende logopediste leverde op dat uitspraakproblemen (slissen, "luie" spraak) heel goed kunnen samenhangen met het gebruik van een speen. Hierdoor namelijk blijft de tong te veel vóór in de mond zitten. Deze positie is nodig als het kind nog de borst of de fles krijgt, maar daarna is het voor het slikken en kauwen van vast voedsel beter als de tong een plekje achter in de mond krijgt. Dat heeft ook een goede invloed op de uitspraak, en is van belang voor een goede ontwikkeling van de kaak, en voor de latere positie van de tanden.

Voldoende redenen om je kind het gebruik van een speen te gaan afleren. Dit blijkt vaak een kwestie van lang doorzetten te zijn, omdat het hardnekkige gewoonten betreft. Het is ook niet meteen een ramp als het niet lukt dit om te buigen. Het kan ook later nog, maar het is erg verstandig dat u zich u al ervoor inspant.

Hoe dit af te leren?

Een aantal tips:

- "toevallig" vergeten of kwijtraken tijdens de vakantie (schijnt soms te werken).

- Beginnen met "overdag niet, 's avonds nog wel".

- Het spenen geeft een kind een gevoel van geborgenheid en veiligheid. Misschien kunt u op een andere manier wat extra aandacht aan uw kind geven, bijvoorbeeld een verhaaltje voorlezen.

- Een knuffelbeest kan soms -- in plaats van de speen -- zorgen voor voldoende veiligheid.

Het gaat bij uw dochtertje kennelijk ook om "grenzen verkennen" en autonomie. Prijzen en belonen voor gewenst gedrag (speen uit), en zo min mogelijk aandacht voor ongewenst gedrag (verzet bij speen uit) is dan van belang. Natuurlijk zal ze van streek kunnen raken, maar dat hoort er een beetje bij. Als het u kan lukken er rustig onder te blijven en stug vol te houden, gaat ze vast vroeg of laat om.

En komt u er niet uit, dan kunt u zich naar een logopedist laten verwijzen, die ervaring heeft met afwijkende mondgewoonten bij kinderen.