21 februari 2002 door Joanna Sandberg

Zoon (11) vertoont problematisch gedrag na de scheiding - wat moet ik doen?

Mijn zoontje van 11 heeft 3½ jaar geleden de scheiding van mij en mijn ex-man meegemaakt. Na de scheiding heeft hij zich in zichzelf teruggetrokken en praat hij niet meer over zijn gevoelens en voorkomende problemen met mij of mijn ex-man.

Door deze houding is mijn zoontje al zijn vriendjes kwijtgeraakt. In de loop van de afgelopen jaren is hij iets opener geworden, maar niet veel.

Sinds 1½ jaar heb ik een LAT-relatie met een zorgzame man, met twee kinderen. In het begin was de relatie tussen de kinderen onderling zonder veel problemen. Ook met mijn nieuwe partner kon mijn zoontje heel goed opschieten. Hij zei wel dat hij mijn huidige partner als een echte vader ervaarde.

Sinds ongeveer 2 maanden bejegent mijn zoontje vooral het oudste kind van mijn partner heel kwetsend, treiterend en vol woede, zonder dat daar aanleiding voor is.

Opvoeding en gedrag

Desirée’s kind was depressief: ‘Tot in details vertelde hij me dat hij dood wilde.’

In mijn omgeving wordt mijn zoontje beschreven als iemand die met veel problemen zit en die die problemen alleen maar kan uiten met woede. Die woede richt zich steeds meer op anderen binnen ons gezin. Dit heeft tot gevolg dat de kinderen van mijn partner niet meer met mijn kinderen samen willen zijn.

In de afgelopen jaren heeft mijn zoontje reeds contact gehad met een speel/praat groep, een homeopaat, de schoolarts en leraren, om te kijken of wij hem konden helpen met zijn probleem.

Ik ben nu opzoek naar een oplossing, zodat mijn zoontje zich ook weer prettiger kan voelen. De eerdere hulpverleners gaven aan dat het in de loop der tijd vanzelf over zou gaan. De situatie in huis wordt echter steeds meer onhandelbaar.

Antwoord

Ik wil uw vraag graag behandelen, maar een aantal dingen is mij niet duidelijk. Hoe is de relatie tussen u en uw ex-man? Zijn jullie met ruzie uit elkaar gegaan? Hoe is de relatie van uw zoon met zijn vader? Ziet hij hem regelmatig? Zijn er de afgelopen maanden veranderingen opgetreden? (Bent u vaker samen met uw huidige partner en zijn kinderen? Zijn er plannen om te gaan samenwonen en weten de kinderen daarvan?, etc.) Hoe oud zijn de kinderen van uw vriend? Hoe gaat het met uw zoon op school? Hoe is het contact met zijn leerkracht?

Bij gebrek aan deze extra informatie zal ik mij moeten beperken tot een aantal algemene wetmatigheden, aangevuld met verklaringen die mogelijk van toepassing zouden kunnen zijn.

Het algemene patroon

Het zijn de ouders die besluiten om te scheiden, niet de kinderen. Kinderen houden dus van hun moeder én hun vader, en zijn loyaal aan beide ex-partners.

Veel jongens zien helemaal niet aankomen dat hun ouders gaan scheiden; dit in tegenstelling tot de meeste meisjes, die de huwelijksproblemen van hun ouders wel in de gaten hebben.

Uw zoon heeft zich na de scheiding teruggetrokken in zichzelf. Dit is op zich geen ongewoon gedrag, hoewel de meeste jongens juist lastig en soms agressief gedrag gaan vertonen.

Ook hebben de meeste kinderen veel moeite om zich te concentreren op school.

Een man in huis

Zoals de meeste jongens vindt uw zoon het waarschijnlijk wel fijn dat er weer een man in huis is. Daarnaast valt het mij op dat u schrijft dat uw partner een zorgzame man is. Is dit misschien in tegenstelling tot uw ex-man?

Ik heb niet zo veel informatie, maar de volgende mogelijkheden wil ik u niet onthouden:

• Wanneer uw zoon zijn eigen vader vaak blijft zien, komt hij niet zo snel in een loyaliteits-conflict, omdat zijn stiefvader zijn eigen vader niet van zijn plaats verdringt. Dit zou op zich gunstig kunnen zijn voor uw zoons ontwikkeling.

Tegelijkertijd is deze situatie ook niet eenvoudig, omdat uw zoon kan gaan worstelen met de vraag wie van beide mannen meer voor hem betekent. Hij krijgt het bijvoorbeeld moeilijk wanneer zijn vader zich niet zo veel van hem aantrekt en uw partner juist wel zorgzaam is. Dan is het moeilijk om zijn tegenstrijdige gevoelens uit te leven op zijn stiefvader (want die is juist zo aardig) en mogelijk reageert hij zich dan af op het oudste kind van zijn stiefvader.

• Stel dat uw ex-man niet zo'n zorgzame man is, en dat uw zoon zijn vader niet vaak ziet, terwijl hij tegelijkertijd uw huidige partner als een echte vader ervaart. Dan is uw zoon misschien jaloers op het oudste kind van uw partner, omdat hij ook zou wensen dat zijn echte vader zo zorgzaam zou zijn.

• Met de komst van uw nieuwe partner en zijn twee kinderen heeft uw zoon opeens extra concurrentie gekregen. Hij moet nu uw aandacht vaak delen met de kinderen van uw nieuwe partner. Veel kinderen vinden dit moeilijk om te accepteren, en leven hun boosheid dan uit op een makkelijk slachtoffer; in dit geval het oudste kind van uw nieuwe partner.

Niet gaan trekken; wel hulp inroepen

Ongeacht de situatie die op u van toepassing is: het heeft geen zin om te gaan trekken aan uw zoon, ook al voelt hij zich niet gelukkig. Wel heeft hij hulp nodig.

Ik zou u dan ook adviseren om uw zoon via de huisarts te laten verwijzen naar een kinder-psychotherapeut om hem te helpen zijn woede, verdriet en angst over de scheiding te uiten – bij de juiste persoon en op een constructieve wijze. Zo kan hij dan geholpen worden om de scheiding te verwerken en zijn nieuwe gezinsomstandigheden te leren accepteren.