12 april 2017
De 'Agenda voor de Jeugd' die vandaag gepresenteerd werd, ziet er sympathiek uit maar heeft niet onze steun.
Vandaag – 12 april 2017 – werd de 'Agenda voor de Jeugd 2017-2021' gepresenteerd. De Agenda, gepubliceerd onder de titel Kinderrechten waarmaken, is afkomstig van het platform 'Jeugdpoort' en werd in ontvangst genomen door Kinderombudsvrouw Kalverboer en SER-voorzitter Hamer. Hij is onder andere bedoeld als wensenlijstje voor het nieuwe kabinet.
De Agenda is ondertekend door tal van organisaties die zich bezighouden met kinderen en jongeren, zoals: ActiZ (zorgondernemers), Jeugdzorg Nederland (jeugdzorg-organisaties), MEE Nederland ('voor een inclusieve samenleving'), GGZ Nederland (geestelijke gezondheidszorg) en de AJN (jeugdartsen). In totaal: 25 organisaties, verenigd in het platform 'Jeugdpoort'.
Ouders Online was ook gevraagd om te tekenen maar heeft dat niet gedaan, ook al nemen we wel deel aan Jeugdpoort. Hieronder leggen we uit wat onze bezwaren zijn. Ons belangrijkste punt: dat ouders er bekaaid vanaf komen. Maar eerst de Agenda zelf.
Kinderen en jongeren in Nederland moeten gezond en veilig kunnen opgroeien en zich optimaal kunnen ontwikkelen. Samen dragen we verantwoordelijkheid voor een samenleving waarin alle jeugdigen tot hun recht komen. De afgelopen jaren zijn er stappen gezet, maar dat is nog lang niet voldoende. Op een aantal punten zien we zelfs een verslechtering ontstaan. We vragen de nieuwe regering actief bij te dragen aan meer en betere kansen voor steeds meer kinderen en jongeren.
De benodigde ondersteuning moet toegankelijk, hoogwaardig en betaalbaar blijven. Het VN-verdrag inzake de Rechten van het Kind (1989) is de basis voor onze voorstellen aan de nieuwe regering, uitgewerkt in de Agenda voor de Jeugd 2017-2021.
In het belang van alle jeugdigen (-9 maanden t/m 23 jaar) in Nederland vragen we:
1. Nadrukkelijke inzet op preventie, vroegsignalering en -interventie en inzet van aantoonbaar effectieve interventies. Dat vraagt van het Rijk en gemeenten een extra investering in de kwaliteit en beschikbaarheid van wijkteams.
2. Het betrekken van jeugdigen en hun ouders/verzorgers. Een beroep kunnen doen op onafhankelijke cliëntondersteuning is nu geen vanzelfsprekendheid. Voorwaarde is een adequate facilitering van cliënten- en jongerenorganisaties. Daarnaast is er lokaal een onafhankelijk aanspreekpunt beschikbaar dat bij dreigend vast te lopen situaties voldoende doorzettingskracht heeft om een zaak op te lossen. Het is aan gemeenten om te bepalen hoe een dergelijk aanspreekpunt te realiseren.
3. Onderwijs voor alle kinderen en jongeren. Nog te veel jeugdigen zitten thuis en het aantal ontheffingen stijgt. Hier is een oplossingsgerichte aanpak noodzakelijk, gesteund door ministeries, gemeenten en onderwijs.
4. Substantiële reductie van kindermishandeling. Voorwaarde is een landelijk gecoördineerde aanpak met een brede inzet op deskundigheidsbevordering, monitoring en effectgerichte kennisverspreiding en onderzoek.
5. Integrale sluitende aanpak bij overgang van jeugd naar volwassenheid (18 – 23 jaar). Voorwaarde is een beleidsprogramma met een door de Rijksoverheid aan te stellen landelijk coördinator. Wetten, regels en financiering mogen niet tegenwerken.
6. Specialistische functies beschikbaar houden en investeren in de ontwikkeling van expertises. Voorwaarde is een fair tarief voor zorg en ondersteuning zodat kwaliteit en innovatie zijn geborgd.
7. Een 'lean' ingericht jeugdstelsel, met verdiend vertrouwen als basis en beperkte administratieve lasten door het voorkomen van onnodige verantwoordings- en aanbestedingsverplichtingen. Een voorwaarde is een meerjarenafspraak over de vereenvoudiging en standaardisatie van digitale systemen.
De organisatoren van Jeugdpoort waren zeer verbaasd dat we niet wilden tekenen. Het is toch een mooi manifest, waar niemand wat op tegen kan hebben? Nou, toch wel.
Gevaarlijke vaagheid – Om te beginnen vinden we veel begrippen veel te vaag. Bijvoorbeeld (in punt 1 van de Agenda): "Nadrukkelijke inzet op preventie, vroegsignalering en -interventie". Waarbij je je afvraagt: preventie van wat? Vroegsignalering van wat? En interventie wanneer? (Ja, 'vroeg' dus. Maar in welke gevallen dan?)
Als niet gespecificeerd wordt waar het over gaat, kunnen er ook preventieve acties, signaleringen en interventies plaatsvinden op gebieden waarvan wij vinden dat professionals zich daar niet mee moet bemoeien. Voor je het weet steekt de overheid overal zijn neus in, met alle onwenselijke gevolgen van dien.
#HoeDan? – Nergens wordt gezegd hóe bepaalde zaken gerealiseerd zouden moeten worden. De vergelijking met de hilarische – maar ook zeer terechte – hashtag #HoeDan van Arjen Lubach, over het verkiezingsprogramma van Geert Wilders, dringt zich hier sterk op.
Met name wat betreft het onderwerp 'kindermishandeling' zijn wij het bijvoorbeeld zeer oneens met de manier waarop dat nu wordt aangepakt. Er is op dit moment excessief veel aandacht voor signalering, waarbij ook nog eens gebruik wordt gemaakt van ondeugdelijke screening-instrumenten (die onaanvaardbaar hoge percentages false positives geven van 92 tot 97%), terwijl er juist veel te weinig aandacht is voor de aanpak ná de signalering. Zie bijvoorbeeld ons artikel Kindermishandeling: hulp helpt niet.
Ander voorbeeld: als er zo nodig vroegtijdig ingegrepen moet worden, bijvoorbeeld bij een taalachterstand, hoe willen ze dat dan aanpakken? Toch niet op de manier zoals dat nu gaat, hopen we, met stimuleringsprogramma's om allochtonen thuis Nederlands te laten spreken. Ook als ze dat niet, of maar heel gebrekkig kunnen. Taalkundigen hameren er al jaren op dat het beter is dat ouders gewoon de taal moeten spreken waarin ze zich het beste kunnen uitdrukken. Want als zij maar gebrekkig Nederlands spreken, dan leren hun kinderen ook gebrekkig Nederlands. Tweetaligheid is in alle opzichten beter.
Jeugdzorg-perspectief – De Agenda is overduidelijk geschreven vanuit het perspectief van de jeugdzorg, en de problemen die zij ondervinden. Dus niet zo zeer vanuit de problemen van ouders en kinderen, ook al wordt gezegd dat de Agenda gebaseerd is op het Kinderrechtenverdrag.
Zo wordt er bijvoorbeeld gesproken – bij punt 7 van de Agenda – over "het voorkomen van onnodige verantwoordings- en aanbestedingsverplichtingen". Heel vervelend voor ze, al die verplichtingen, maar niet meteen onze zorg. Ook het verband met het Kinderrechtenverdrag is ons niet helemaal duidelijk.
In hetzelfde agendapunt wordt gevraagd om "vereenvoudiging en standaardisatie van digitale systemen." Ook dat is een begrijpelijk verzoek van de jeugdzorg (dat voortkomt uit het feit dat gemeenten allemaal verschillende systemen gebruiken), maar niet meteen onze zorg. Sterker nog: er ontbreekt een essentieel punt dat voor ons wél belangrijk is. Namelijk: dat gemeenten nu eindelijk eens werk moeten maken van een adequate beveiliging en privacy-garantie van hun (digitale) systemen. Op dit moment is het bij 70% van de gemeenten domweg een zootje, qua privacy en beveiliging. Waarom werd dáár niets over gezegd? (Omdat het cliënten-perspectief nauwelijks een rol speelt in deze Agenda. Alleen in woord, maar niet in gebaar.)
Het lijkt wel alsof er gepleit wordt vanuit het perspectief van de doelgroep (in punt 2 van de Agenda) maar dat is maar schijn. "Voorwaarde is een adequate facilitering van cliënten- en jongerenorganisaties" betekent vooral: geef ze geld. Maar als puntje bij paaltje komt, is het de overheid die beslist. Want: "Het is aan gemeenten om te bepalen hoe een dergelijk aanspreekpunt te realiseren."
Privacy – Het woord 'privacy' wordt nergens genoemd. Terwijl dit juist voor de komende regeerperiode een ongelooflijk belangrijk issue wordt. We vinden dit een ernstige omissie. Zie o.a. ons artikel Jeugdzorginformatie lekt weg.
We blijven erop hameren: niet alleen voor ouders die met jeugdzorg te maken hebben, is privacy een belangrijk issue (wie heeft er allemaal inzage in uw gegevens?) maar voor álle ouders. Onder andere vanwege de stormachtige ontwikkelingen rond big data. Waardoor iedereen (ook u!) zomaar opeens verdacht kan worden, ook al heeft u niets fout gedaan.
Ontbrekende kinderrechten – Helaas wordt nergens een statement gemaakt dat voor ons cruciaal is, namelijk dat kinderen recht hebben op opvoeding door hun eigen ouders. En ook: dat kinderen er recht op hebben dat hun ouders hierbij maximaal ondersteund worden. Dat staat allemaal letterlijk in het Kinderrechtenverdrag. Maar daar zegt die Agenda helemaal niets over...
Kinderrechten waarmaken - pdf-brochure
