21 september 2001 door Stichting Vredes-educatie

De zondebok

Moskeeen worden beklad en ruiten van Islamitische scholen worden ingegooid. Waarom doen mensen dat? Het zondebok-mechanisme verklaard voor kinderen.

Als een volk, een klas, of een gezin angstig of onzeker is, omdat het lijkt alsof de bodem onder het bestaan is weggevaagd, dan volgt er altijd een reactie. In plaats van deze angst en onzekerheid te erkennen, zijn mensen in het algemeen geneigd om de woede of de agressie te richten op de ander. Er wordt gezocht naar een schuldige.

Als die schuldige niet bekend is, wordt een onschuldige schuldig verklaard. Er worden zondebokken gemaakt. Vroeger was een zondebok een echte bok; hij is afkomstig uit de bijbel, uit het derde boek van Mozes.

Het verhaal

Eén keer per jaar kwam het volk bij elkaar voor een groots verzoeningsritueel. Alle fouten, zonden en ruzies van het afgelopen jaar werden bijgelegd. De schuld werd gegeven aan een onschuldige bok. Alle zonden werden door een priester symbolisch op de rug van een bok gelegd. Het onschuldige dier werd zondebok. Het volk was opgelucht, de vrede was bewaard gebleven en de rijen werden gesloten.

Tegenwoordig geven we niet meer de schuld aan een dier, maar zondebokken worden nog dagelijks gemaakt. Het principe is eeuwenoud. Dit verklaart waarom moskeeën worden beklad, ruiten van islamitische scholen sneuvelen en moslims worden uitgescholden. De Islamieten zijn op dit moment de zondebok. Ze zijn onschuldig, maar schuldig verklaard door jongeren en ouderen die het als een middel gebruiken om zich af te reageren. Ze gebruiken het ook als instrument om zichzelf in het kamp te plaatsen van de onschuldigen. Niet 'wij' hebben het gedaan maar 'zij'.

Zondebok-mechanisme uitleggen

Aan oudere kinderen kun je het zondebok-mechanisme uitleggen. Dat kan helpen bij het verklaren van hun eigen gedrag en het gedrag van de stenengooiers.