Microplastics in wasstrips: was ik mijn babykleertjes in plastic?
De afgelopen tijd ging er op Instagram een reel viral waarin wordt gesteld dat sommige wasstrips alsnog microplastics bevatten. In de video wordt PVA genoemd, een stof die in veel wasstrips wordt gebruikt. Binnen korte tijd zorgde dit voor onrust bij ouders die juist bewust kiezen voor minder plastic en duurzamere alternatieven voor traditionele wasmiddelen.
In de reacties onder de video delen ouders hun twijfels en zorgen. Sommigen vragen zich af of ze hun babykleertjes onbedoeld in plastic hebben gewassen, anderen geven aan moe te worden van steeds nieuwe waarschuwingen over producten die eerst als duurzaam werden gepresenteerd.
Veel ouders herkennen dit gevoel. De wens om het goed te doen voor een kind én voor de planeet botst steeds vaker met tegenstrijdige informatie op social media. Dat roept de vraag op: wat klopt hier nu echt, en wat is vooral ruis?
Microplastics voor dummies
Om de discussie goed te kunnen duiden, is het belangrijk om eerst te kijken naar wat microplastics precies zijn. In Europa worden microplastics binnen nieuwe wetgeving omschreven als zeer kleine stukjes synthetisch polymeer die:
- kleiner zijn dan ongeveer 5 millimeter
- niet oplossen in water
- niet of nauwelijks biologisch afbreken
- en daardoor langdurig in het milieu aanwezig blijven
Bekende voorbeelden zijn scrubkorrels uit oudere cosmetica, glitter en bepaalde deeltjes in schoonmaakmiddelen en wasproducten.
Microplastics in een doorsnee gezinshuis
In een gemiddeld huishouden met kinderen komen microplastics uit veel verschillende bronnen. Denk aan:
- synthetische kleding zoals fleece, sportkleding en polyester babykleding die tijdens het wassen microdeeltjes loslaten
- slijtage van plastic speelgoed
- schoonmaakdoekjes en schuursponsjes
- invloeden van buitenaf, zoals autobanden, verf, stof en luchtvervuiling
Onderzoekers vinden microplastics inmiddels in water, bodem, lucht en zelfs in het menselijk lichaam. Tegelijkertijd geven instituten zoals het RIVM aan dat er nog veel onbekend is over de langetermijneffecten op de gezondheid. Er zijn zorgen, maar ook veel open vragen.
De conclusie tot nu toe: microplastics zijn reëel en het is logisch om blootstelling te willen verminderen, maar niet elke alarmerende boodschap op social media vertaalt zich direct naar een concreet risico in de kinderkamer.
PVA in wasstrips: plastic, geen plastic of iets ertussenin?
De stof die in de Instagram Reel centraal staat, is PVA: polyvinylalcohol. Dit is een synthetisch polymeer dat vaak wordt gebruikt als wateroplosbare folie of bindmiddel. In wasstrips zorgt PVA ervoor dat de strip zijn vorm behoudt tot deze in contact komt met water, waarna de stof oplost.
Het belangrijke verschil met klassieke microplastics is dat microplastics vaste deeltjes zijn die niet oplossen en nauwelijks afbreken. PVA in wasstrips is juist ontwikkeld om op te lossen en afgebroken te worden tijdens en na de wasbeurt.
Hoe kijkt Europa naar PVA?
Sinds oktober 2023 geldt in de Europese Unie strengere regelgeving rondom microplastics die bewust aan producten worden toegevoegd. In die regelgeving worden microplastics gedefinieerd als synthetische polymeerdeeltjes die vast, onoplosbaar en niet biologisch afbreekbaar zijn.
Wateroplosbare polymeren die aantoonbaar biologisch afbreken, zoals bepaalde PVA varianten, vallen niet onder deze definitie. Ze worden wel gezien als synthetische polymeren, maar niet als microplastics waarvoor een direct verbod geldt. Tegelijkertijd wordt benadrukt dat verder onderzoek nodig blijft.
Dit betekent niet dat er geen discussie is, maar wel dat goed oplosbare en goed afbreekbare PVA soorten op basis van huidige kennis buiten de microplasticsdefinitie vallen.
Waarom noemen sommige organisaties PVA toch microplastic?
Sommige NGO’s en actiegroepen hanteren een bredere definitie van microplastics. Zij scharen alle synthetische polymeren die uiteindelijk in het milieu terecht kunnen komen onder deze noemer, ongeacht of ze oplossen of afbreken.
Voor ouders is het vooral relevant om te weten dat hier sprake is van een verschil in definitie. De Europese regelgeving hanteert een technische en juridische afbakening, terwijl activistische organisaties vaak een ruimere interpretatie gebruiken.
Niet alle wasstrips zijn gelijk
Omdat PVA geen zwart wit verhaal is, speelt transparantie een grote rol. Serieuze merken laten hun producten testen op biologische afbreekbaarheid, vaak volgens internationale standaarden zoals de OECD 301B test.
Bij dit soort tests wordt gemeten hoeveel van een stof binnen 28 dagen wordt afgebroken door micro organismen. Wordt een afbraakpercentage van bijvoorbeeld 80 tot 90 procent gehaald, dan geldt een stof als goed biologisch afbreekbaar.
Voor ouders betekent dit niet dat alle rapporten tot in detail begrepen moeten worden, maar wel dat het redelijk is om van merken te verwachten dat ze open zijn over ingrediënten en testresultaten.
Praktisch: zo was je babykleertjes zonder plasticstress
Met alle informatie op een rij helpt het om te kijken naar wat in de praktijk haalbaar en zinvol is.
Handige tips voor de babywas
-
Kies een mild wasmiddel
Voor babykleertjes wordt vaak aangeraden om te kiezen voor een pH neutraal, parfumvrij en Dermatest goedgekeurd wasmiddel dat geschikt is voor de gevoelige babyhuid. Dat kan een traditioneel wasmiddel zijn of een wasstrip, zolang het merk transparant is over samenstelling en testen. -
Doseer minder dan geadviseerd
Veel verpakkingen adviseren een royale hoeveelheid wasmiddel. In de praktijk is minder vaak voldoende, zeker bij licht vervuilde babywas. -
Was bewust, niet obsessief
Volle trommel, 30 tot 40 graden waar mogelijk en niet elk kledingstuk direct wassen scheelt energie, tijd en milieubelasting. -
Let op synthetische kleding
Kleding van fleece en polyester verliest bij elke was microplastics. Een microplastic waszak of vaker kiezen voor natuurlijke materialen zoals katoen of bamboe kan helpen. -
Kijk verder dan het label eco
Termen als groen, natuurlijk of vegan zeggen weinig zonder context. Inzicht in ingrediënten en onderbouwing is belangrijker.
Gezondheid staat voorop
Microplastics zijn een serieus onderwerp en verdienen aandacht. Tegelijk is het belangrijk om nuance te bewaren. PVA in wasstrips is geen magische vrijbrief, maar ook niet automatisch een probleem in de babywas. Ouders die met de kennis van dat moment voor compacte, duurzame alternatieven kozen, hebben hun kind niet “in plastic gewassen”.
De hoeveelheid informatie en waarschuwingen is groot. Kritisch blijven, vragen stellen en bereid zijn om keuzes te herzien is waardevol. Dat bewustzijn zegt uiteindelijk meer over goed ouderschap dan één specifieke productkeuze.
