Dreumes- en Peutertijd Dreumes- en Peutertijd

Dreumes- en Peutertijd

Lees ook op
joepje

joepje

14-10-2009 om 09:41

Mama, gaan we allemaal dood?

Mijn dochter van bijna 3 vroeg hardop dit af , wat zouden jullie zeggen? Ik vond het vooral moeilijk dat ze dit zo bedrukt zei. (ze zei het verder tussen neus en lippen door, toen ik uit de wc kwam). Heb iets gezegd van we leven door in de hemel, we zijn niet echt dood dan, etc.

Naar laatste reactie
Dit forum topic is gesloten, er kan niet meer gereageerd worden.
krin

krin

14-10-2009 om 10:17

Ik heb eerlijk antwoord gegeven toen die vraag voor het eerst kwam. (Hij was toen net 3, nu ruim 4). Met eraan toegevoegd dat je als het goed is eerst heel oud wordt, en dat wij niet van plan waren om binnenkort dood te gaan.
De hemel heb ik er (voorlopig) buiten gelaten omdat wij niet gelovig zijn, maar later heb ik wel (aan de hand van een sterfgeval dat hij had meegekregen) uitgelegd dat mensen blijven bestaan in je hoofd en je hart zolang je aan ze blijft denken.
Laatst begon hij in de auto over K. die dood is: "Als ik heel hard, over de hele hele wereld K. roep, dan kan hij me niet horen, hè? Want hij is nergens meer. Dat is best raar, hè." Daar knoop ik dan ook maar weer een praatje aan vast, en dan maar hopen dat hij stukje bij beetje aan het idee went, zonder al te bang te worden.
Hij heeft van de zomer lang staan kijken bij een opgraving van een middeleeuws kerkhof, gefascineerd door de skeletten. Daardoor begreep hij ineens wat "begraven worden" betekende, en kon ik uitleggen dat dat niet zo saai is als hij dacht ("maar je kan toch niet in de grond blijven liggen? Moet je daar dan ook slapen?"), omdat je er niks meer van voelt als je er eenmaal in ligt.
Soms moet je bij dat soort gesprekken over je eigen angst heenstappen, merk ik. Het hoort erbij, en net als bij seks kun je het in mijn ogen maar het beste zo "gewoon" mogelijk houden.

Stelle

Stelle

14-10-2009 om 10:57

Ook ja

Hier ongeveer hetzeflde verhaal als bij Krin. Ik gaf op die leeftijd wel gewoon eerlijk antwoord, maar vertelde niet veel meer dan strikt noodzakelijk. Ja, iedereen gaat dood, ja, wij ook (maar dat duurt nog heeeeeel lang), nee, ik denk niet dat er daarna nog iets komt, maar heel veel andere mensen denken dit (hemel) of dat (reincarnatie/ gezellig komen spoken, etc).
Pas later, met een jaar of 5, kwamen de moeilijker vragen: wat gebeurt er met je lichaam, waarom gaan er wel eens kinderen dood, enz. Ik had de indruk dat het toen ook meer ging leven voor hem, dat hij zich er echt iets bij voor probeerde te stellen, want toen was hij er ook een stuk bezorgder over. En hoewel hij ook niet in god gelooft ('dat kán toch allemaal niet, mama!'), vindt hij nu (7 jr) het idee van een soort hiernamaals wel geruststellend. Hij vraagt ook wel eens of ik bij hem kom spoken als ik dood ben. En dan zeg ik maar gewoon dat ik het zal proberen.

angel3

angel3

14-10-2009 om 11:53

die vraag kwam hier ook met 3 jaar. Ik heb het gewoon verteld inderdaad en ook de diverse geloofsvarianten (hemel, reincarnatie, niks etc). Hij vond reincarnatie wel wat. Ik heb ook gezegd dat ik sommige dingen ook niet weet en dat niemand dat weet. Je hoeft toch ook niet alles te weten? dat kan ook niet.
Na een tijdje was hij er nog steeds erg mee bezig en hij had echt moeite ermee. Toen hebben we een keer gezegd: iedereen gaat dood, maar jij niet
Het werd te groot voor hem. Nu is hij 6 en kan hij er gewoon mee omgaan. Hij vraagt er nog regelmatig naar, filosofeert erover, maar is niet meer bang...dus gewoon antwoorden geven en niks over niet echt dood, of lijkt net of je slaapt. Dood is dood, weg is weg, herinneringen leven in je hart....

buzz

buzz

14-10-2009 om 12:45

Hier

ook moeilijk
Camiel die vandaag 4 word.
Maar het kan niet dat je gewoon niet meer kan bewegen en niet meer er bent dan dat kan niet, dood bestaat niet hoor, dat is van sprookjes.
Het dode vogeltje zou wel gewoon even aan het slapen zijn. Nee want hij is stijf en koud, ja maar hij is er nog wel, dan moeten we hem begraven zij ik. Nou dat was wel een goed idee want dan kan er weer een nieuw vogeltje uitgroeien

Ja zo gewoon mogelijk

Ik ben het helemaal eens met de schrijvers hierboven. Mijn mening is dat je het beste zo gewoon mogelijk moet praten over de dood en geen dingen moet vertellen die niet waar zijn (niet echt dood, maar soort slapen / je wordt een sterretje / iedereen wordt oud / etc).

De beide opa's van mijn kinderen zijn relatief kort geleden overleden en mijn oudste zoon (5,5) heeft dat behoorlijk bewust meegemaakt. Hij stelt waarschijnlijk daardoor best veel vragen over doodgaan. Ik probeer er zo gewoon en duidelijk mogelijk antwoord op te geven. Gelukkig is hij niet angstig geworden.

Laatst gingen we het graf van opa Ger bezoeken. Toen riep zoon van 5,5 tegen zijn jongere broer van 2,5: We gaan naar opa Ger! We gaan naar opa Ger! Ja, hij is wel dood, maar we gaan naar opa GÈÈÈÈHÈÈÈR! Daar kreeg ik toch wel een grote glimlach van!

Ook gewoon

Opa is deze zomer overleden. Zoon (net 3): "Als je dood bent word je nooit meer levend. En dan moet je in een kamer liggen waar het heel koud is" (dat was het mortuarium).
Tja, klopt als een bus.

Ik heb de vragen zo eenvoudig mogelijk beantwoord. Ik houd het erop dat opa nu niet meer bij ons is, maar een sterretje aan de hemel. Dat geeft toch een klein beetje troost.

Mathilde

Mathilde

15-10-2009 om 12:19

Hier ook

'n Beetje 'geholpen' door het ziekbed en overlijden van mijn schoonmoeder, stelde mijn oudste rond haar derde verjaardag ook veel vragen over de dood. Inderdaad vragen over wat dood zijn is en of we allemaal dood gaan, of zij ook ziek wordt en dood gaat en of wij (pappa en mamma) ook dood gaan. Waar oma was, vond ze wel duidelijk, op het kerkhof, maar daar kwamen natuurlijk ook vragen over (heeft oma het nu koud etc). En daarnaast miste ze haar oma heel erg.
Ze is nu zes en nu komen er andere vragen. Hoe je lichaam eruit ziet als je dood bent, waarom iedereen dood gaat etc. Ze betrekt het nu iets minder op zichzelf, maar het idee dat na je dood het vlees van je botten gaat, vindt ze nog ronduit smerig (tja, dat IS natuurlijk ook niet zo fris).
Ik heb geprobeerd eerlijk, eenvoudig en naar mijn eigen opvattingen antwoord te geven. Dood gaan hoort nu eenmaal bij het leven. Dus mijn antwoord op de vraag of we allemaal dood gaan zou zijn: ja, maar de meeste mensen gaan pas dood als ze heel oud zijn, jij bent nog jong dus dat duurt nog HEEL lang hoor en mamma wil ook nog minstens oma worden, dus dat duurt ook nog heel lang. En dan een dikke knuffel er achteraan .
Mathilde

ayla

ayla

15-10-2009 om 13:59

Ja hier ook

Dochter hier is er rond 3 jaar ook veel mee bezig geweest en nu nog af en toe. Doet het pijn als je dood gaat, waar ga je naar toe, hoe kom je daar. Gaat kinderen of babies ook dood. Ik probeer ook altijd zo eerlijk mogelijk antwoord te geven. Ik laat de eigen fantasie ook meewerken. Hoe komen we in de hemel? wat denk je zelf? Ze dacht dus dat er elfjes uit de hemel zouden komen om je te halen, prima toch. En ja babies gaan ook dood, waarom dan, omdat ze erg ziek zijn. Nu de laatste paar maanden begint ze wel weer erover, poes is doodgegaan, op van een vriendinnetje en dan merk je toch dat het ze bezighoudt. Is er ook een poezenhemel, ja ik denk het wel. Wat doen poezen daar. Het lastigste vond ik nu uitleggen dat je lichaam hier blijft maar dat je ziel naar de hemel gaat. Wat is je ziel? Leg dat maar uit aan een 5 jarige

Kijk uit!

een vraag van je kind hoeft niet een vraag om een eenvoudig en eensluidend antwoord te zijn. Je hoeft jezelf dus ook niet gedwongen te voelen om een antwoord te geven als je dat te hard vind.

Zie de vraag in plaats daarvan eens als een uitnodiging tot een gesprek. Dan kun je bijvoorbeeld antwoorden met een wedervraag, hoe ze daarbij komt, wat ze gezien heeft, hoe ze daarover denkt, wat ze zelf ervan denkt, enzenz.

Daarmee bereik je 2 dingen. Je kind voelt zich gehoord en leert van een onderwerp meer hoe jij erover denkt én je voorkomt dat je antwoorden geeft op vragen waar eigenlijk geen kort antwoord op is.

Mijn zoon is net vier en die begon over deze materie met 'wie maakt als je dood bent?'. Dus het is inderdaad iets dat bij de leeftijd hoort. We hebben er een heel leuk gesprek over gehad, maar toen ik later hoorde hoe letterlijk hij mijn antwoorden herkauwde heb ik me weer voorgenomen om nog meer op zijn vragen in te gaan, in plaats van om antwoorden te roepen waar hij toch nog niet zo veel mee kan.

joepje

joepje

18-10-2009 om 20:22

Doorvragen of geruststellen

Waar ik me nog het meest over verbaasde bij de vraag van mijn dochter, was het feit dat ze het ongerust vroeg, en het nauwelijks durfde te herhalen- ze had er echt angst voor. En ze kan de vraag wel stellen, maar weet van zichzelf niet precies hoe ze op die vraag komt.(ze moet nog 3 worden he). Ik vindt dan geruststellen meer van belang, en ze komt er wel op terug als ze er nog eens mee zit. Als derde kind hoort ze natuurlijk een heleboel gesprekken aan tafel die ze nog moeilijk kan plaatsen, en het is een gevoelig meiske. Dus ik ben erg blij met alle soorten reacties, ik kan met andere ervaringen deze een beetje plaatsen.

kleinmaarfijn

kleinmaarfijn

19-10-2009 om 14:38

Hier ook

Onze zoon begon met deze vraag met bijna 3 (toen stierf onze buurman). Hij had hem al heel ziek gezien en toen we de buurvrouw een tekening gingen brengen heeft hij de buurman opgebaard zien liggen. Lastig want ik wist niet dat hij op dat moment al thuis lag.

Hij vroeg of de buurman sliep, dus maar gezegd dat hij dood was, en dat je dan naar de sterretjes gaat (hemel is voor een kind van die leeftijd nog minder duidelijk vind ik, en wij geloven dus wel). We hebben hem toen ook een kus laten geven, wat hij zelf heel graag wilde, en toen hij voelde dat dat koud was, uitgelegd dat dat kwam omdat de buurman dood was.

Hij heeft daarna dus ook vragen gesteld of wij ook dood kunnen gaan, want buurman was erg jong en had dochter van 11. Verteld dat buurman erg ziek was, dat de dokter hem niet meer beter kon maken. Maar de meeste mensen pas doodgaan als ze al heel oud zijn. Mama en papa zijn nog niet oud en gaan als het goed is nog lang niet dood. En jij ook niet hoor. Maar wel eerlijk blijven idd. Want het kan wel gebeuren, dus zover mogelijk uit leggen, dat het kan maar bijna nooit gebeurt.

Hij heeft trouwens nog heel lang gezwaaid naar de sterretjes waar de buurman was en nu staat hij soms nog voor het raam (ruim 4) om met de buurman te praten. Ik vind dit prima, als hij het zo een plaatsje kan geven.

Pas is er bij een vriendin van ons een baby tijdens de zwangerschap gestorven. Dit was natuurlijk heel lastig uit te leggen. Want baby's gaan toch niet dood mama?
Proberen uit te leggen dat dit kindje heel ziek was in de buik van de mama, en nog lang niet genoeg gegroeid had (was met 25 1/2 week), dus dat het daarom naar de sterretjes was gegaan.

Hij is zelf met bijna 30 weken geboren, dus was voor hem heel moeilijk te begrijpen, en kwamen vragen waarom baby dan niet in zo'n glazen bedje kon groeien tot ie groot genoeg was enzo.

Uiteindelijk begreep hij wel, dat als het kindje ziek was, het ook niet kon spelen en dat het daarom beter was.

Hier

Bij ons is ons tweede dochtertje een paar weken na haar geboorte overleden.Ons oudste dochter was toen net een week 2 jaar. We hebben haar verteld dat haar zusje dood was en dat ze niet meer terug zou komen. Ze heeft ook gevoeld dat zusje koud was en zag natuurlijk dat ze niet meer bewoog. Ook bij de begrafenis is ze erbij geweest en ik merk dat het voor haar een heel normaal iets is, de dood. Ze vindt het ook niet eng, denkt dat het daar heel mooi is (en de leeuwenkoning is er om mee te spelen he mama? Want die is ook dood.) Wel geeft ze af en toe aan dat ze heel verdrietig is, omdat haar zusje hier niet meer is.
Ik merk wel dat sommige mensen niet zo goed weten hoe ze met haar eerlijkheid en directheid om moeten gaan. Zo kan zij er op het kdv zo uitflappen dat zusje dood is en dat ze nu onder de grond ligt, leidsters schrikken hier toch wel erg van. Terwijl het voor haar de normaalste zaak van de wereld is.
Ik denk gewoon eerlijk vertellen hoe het is, uiteraard wel op kinderniveau. En vragen hoe zij denkt dat het is, vaak hebben ze allemaal ideeen in hun hoofd over wat dood is en hoe het alelmaal gaat.

Reageer op dit bericht

Dit forum topic is gesloten, er kan niet meer gereageerd worden.