gespreksvaardigheid kinderen
Van de week in het nieuws:
'Kinderen kunnen aan het einde van de basisschool steeds minder goed een gesprek voeren. Hun gespreksvaardigheid is de afgelopen jaren flink afgenomen, blijkt uit onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs. In het schooljaar 2016-2017 haalde 87 procent van de leerlingen in groep 8 het basisniveau 1F, in 2024 gold dat nog voor 69 procent. Op niveau 1F kunnen ze een gesprek voeren over alledaagse onderwerpen.'
Naar mijn idee zijn er op huis-tuin-keukengebied minder oefenmomenten dan voorheen.
Als er in de schooltijd van mijn kinderen een sponsoractie was, voor school of club, gingen ze naar buren en bekenden met hun lijstje - nu regelen ouders dat met een app.
Boodschappen halen ouders veelal zelf, kinderen worden er minder vaak op uit gestuurd - of ze gaan met een pasje langs de zelfscanner.
Woningen hebben zelden meer een vaste telefoon, waardoor kinderen die niet meer opnemen en praten met de beller - de ouders worden direct benaderd op hun persoonlijke 06.
Samen aan tafel zonder TV of telefoon, is minder vanzelfsprekend dan het ooit was. Voorlezen wordt zeldzamer nu er altijd filmpjes beschikbaar zijn.
Mensen die samen op straat lopen, zijn veelal een deel van de tijd bezig met hun telefoon, ook als de kinderen met hen mee lopen - minder gesprekskansen.
Dat zijn allemaal geen diepgaande gesprekservaringen, maar alle beetjes helpen. Mij lijkt dat er vooral buiten school winst is te behalen.
Rosemary00 schreef op 06-12-2025 om 07:39:
Ik snap niet dat ouders zo laks zijn geworden dat ze nog geen eens met hun kinderen praten. En ik vind het schokkend dat kinderen nu niet alleen slechter kunnen lezen, schrijven en rekenen, maar ook nog eens slechter hun gevoelens kunnen verwoorden. Nederland is een kenniseconomie! Waar is al die kennis gebleven? Wat is er mis met deze generatie ouders?
Er wordt heus wel gepraat denk ik, alleen misschien te weinig en hebben de ouders voor kinderen de lat best laag liggen. Voor elke zin van drie woorden krijgt het kind bijna 'applaus'. Terwijl je al die drie-woord-zinnen ook terug kunt geven in meer worden.
'Ik sembad weest'. Kun je ook bevestigen met: 'Ja, jij bent in het ZWEMbad GEweest.' En van daaruit weer een vraag stellen over dat zwembad.
Rekenenisleuktaalook schreef op 06-12-2025 om 08:25:
[..]
Ja, dat snap ik. Ze willen over dat zwembad vertellen. Alleen 'er' aan het begin van de eerste zin, suggereert dat er al eerder is verteld waar ze waren. Dat je eerst vertelt waar je was is een stukje gespreksvaardigheid dat ze inmiddels zouden moeten beheersen.
Ergens ligt de lat heel laag als we dit soort gesprekjes dus 'niet gek' vinden.
Als ouders weet je waar je kind was meestal, maar door naar de reeds bekende info te vragen leren kinderen dit. Doen wij op school natuurlijk ook.
Verder is herhalen wat je kind zegt, in goede zinnen, met juiste woorden heel belangrijk voor taalverwerving. Elke kromme zin, goed teruggeven.
Dat is zeker waar. Voor veel ouders ligt de lat laag. Ze vinden dat hun kind goede verhalen vertelt, omdat ze er zelf bij waren en dus weten waar het over gaat.
Oma die niet mee was begrijpt niets van het hele verhaal en als oma dan vragen stelt om het kind beter/duidelijker te laten vertellen dan kan oma nog een snauw krijgen dat ze niet zo moet zeuren.
Goh ik had juist de indruk dat de kinderen tegenwoordig beter van de tongriem gesneden zijn dan vroeger. Mijn kleinkinderen praten je de oren van het hoofd en gebruikten toen ze heel klein waren al de juiste woorden overal voor. Hier geen dreumesen die het over een toetoet hadden i.p.v. een auto. Dat soort taal ken ik eigenlijk juist van de generatie van mijn ouders. Mijn kleinzoon van zes gebruikte laatst het woord vertikaal. Toen ik zes was kende ik dat woord helemaal nog niet.
Herfstappeltaart schreef op 06-12-2025 om 09:40:
Goh ik had juist de indruk dat de kinderen tegenwoordig beter van de tongriem gesneden zijn dan vroeger. Mijn kleinkinderen praten je de oren van het hoofd en gebruikten toen ze heel klein waren al de juiste woorden overal voor. Hier geen dreumesen die het over een toetoet hadden i.p.v. een auto. Dat soort taal ken ik eigenlijk juist van de generatie van mijn ouders. Mijn kleinzoon van zes gebruikte laatst het woord vertikaal. Toen ik zes was kende ik dat woord helemaal nog niet.
Die zijn er ook gelukkig!
Op de school waar ik werk kan een derde van de huidige kleuterklas nog niet goed genoeg praten voor een kleuter. Gewoon kinderen met NL ouders, waar dus vanaf hun babytijd in het Nederlands mee zou zijn gesproken.
'.... waar dus vanaf hun babytijd in het Nederlands mee zou zijn gesproken.' Denk je dan dat dat niet gebeurd is?
Herfstappeltaart schreef op 06-12-2025 om 09:40:
Goh ik had juist de indruk dat de kinderen tegenwoordig beter van de tongriem gesneden zijn dan vroeger. Mijn kleinkinderen praten je de oren van het hoofd en gebruikten toen ze heel klein waren al de juiste woorden overal voor. Hier geen dreumesen die het over een toetoet hadden i.p.v. een auto. Dat soort taal ken ik eigenlijk juist van de generatie van mijn ouders. Mijn kleinzoon van zes gebruikte laatst het woord vertikaal. Toen ik zes was kende ik dat woord helemaal nog niet.
Dat woord wordt misschien niet meer gebruikt, maar veel kinderen krijgen heel vaak vereenvoudigde taal mee. Alles wordt wasbak genoemd, ook de gootsteen, de wastafel, het fonteintje. Of beker als verzamelnaam voor mok, kopje, theeglas etc.
Juist door al die woorden door elkaar heen te gebruiken leren kinderen die woorden kennen. Ze halen de betekenis wel uit de woordelijke context of uit de context door het gebruik van het ding.
Herfstappeltaart schreef op 06-12-2025 om 09:40:
Goh ik had juist de indruk dat de kinderen tegenwoordig beter van de tongriem gesneden zijn dan vroeger. Mijn kleinkinderen praten je de oren van het hoofd en gebruikten toen ze heel klein waren al de juiste woorden overal voor. Hier geen dreumesen die het over een toetoet hadden i.p.v. een auto. Dat soort taal ken ik eigenlijk juist van de generatie van mijn ouders. Mijn kleinzoon van zes gebruikte laatst het woord vertikaal. Toen ik zes was kende ik dat woord helemaal nog niet.
Woordenschat en gespreksvaardigheid hangt wel samen maar is niet helemaal hetzelfde. Een woord kennen is één ding, het in de juiste context gebruiken een tweede.
Daarnaast gaat gespreksvaardigheid niet over moeilijke woorden gebruiken, maar over alledaagse gesprekjes. Ik schrik er echt van dat in de klas van rekenenisleuktaalook de helft van groep 5 geen drie samenhangende zinnen op papier kan krijgen. 3 zinnen, dat is toch niks?
Ik denk inderdaad dat veel ouders de lat erg laag leggen, want hun kind 'moet al zo veel'. Ik denk niet dat je kinderen daarmee een dienst bewijst. Zoveel hoeven kinderen echt niet en ook niet meer dan vroeger.
Ouders die denken dat hun kind taal leert van schermpjes...het is passieve consumptie, geen actieve conversatie waarbij je terugpraat en reageert op de ander.
Ik ben me er wel van bewust dat mijn kind niet leert de telefoon op te nemen. Ze belt wel eens, maar dan omdat ze iemand wil bellen of een ander voor haar belt.
MamaE schreef op 06-12-2025 om 10:03:
[..]
Woordenschat en gespreksvaardigheid hangt wel samen maar is niet helemaal hetzelfde. Een woord kennen is één ding, het in de juiste context gebruiken een tweede.
Daarnaast gaat gespreksvaardigheid niet over moeilijke woorden gebruiken, maar over alledaagse gesprekjes. Ik schrik er echt van dat in de klas van rekenenisleuktaalook de helft van groep 5 geen drie samenhangende zinnen op papier kan krijgen. 3 zinnen, dat is toch niks?
Ik denk inderdaad dat veel ouders de lat erg laag leggen, want hun kind 'moet al zo veel'. Ik denk niet dat je kinderen daarmee een dienst bewijst. Zoveel hoeven kinderen echt niet en ook niet meer dan vroeger.
Ouders die denken dat hun kind taal leert van schermpjes...het is passieve consumptie, geen actieve conversatie waarbij je terugpraat en reageert op de ander.
Ik ben me er wel van bewust dat mijn kind niet leert de telefoon op te nemen. Ze belt wel eens, maar dan omdat ze iemand wil bellen of een ander voor haar belt.
Mijn kleinzoon gebruikte het in de juiste context. Ik stond er zelf ook verbaasd van.
Maar van andere kinderen weet ik natuurlijk weinig in dit verband.
Rekenenisleuktaalook schreef op 06-12-2025 om 10:02:
[..]
Dat woord wordt misschien niet meer gebruikt, maar veel kinderen krijgen heel vaak vereenvoudigde taal mee. Alles wordt wasbak genoemd, ook de gootsteen, de wastafel, het fonteintje. Of beker als verzamelnaam voor mok, kopje, theeglas etc.
Juist door al die worden door elkaar heen te gebruiken leren kinderen die woorden kennen. Ze halen de betekenis wel uit de woordelijke context of uit de context door het gebruik van het ding.
Oja dat kan ik me wel voorstellen ja. Daar maak ik me zelf ook wel eens schuldig aan.
Ik weet het niet hoor. De doelstellingen van het onderwijs zijn wetenschappelijk vastgesteld, maar soms klopt de praktijk niet met de wetenschap. Dan moet de praktijk maar veranderen.
Ik kan me herinneren dat een onderzoeksgroep een dramatisch verslag publiceerde over de taalvaardigheden van pabo-studenten. Met als gevolg dat er daarna snel een inhaalslag moest komen, en jawel, gelukkig had hetzelfde bureau ook toetsen daarvoor. Die toetsen waren zo opgezet, dat het laagste niveau telde. Bingo!
Ik was de oudste van 5, als mijn moeder thuis kwam wilde alle kinderen praten onder het eten. Een van de jongsten had meestal het hoogste woord, ik was de oudste en vertelde alleen iets als het echt belangrijk was. Ik ben nog steeds niet goed in 'small talks'.
In de klas met 42 kinderen werd ook niet veel gepraat. Geen rondjes over 'wat heb je dit weekend gedaan?' Gelukkig maar, want het antwoord zou altijd zijn: buiten spelen. Ik vraag me af hoe kinderen dat doen die nu altijd buiten spelen in het weekend.
Schrijven kan ik wel. De weg vragen, iemand aan de kassa iets vragen, dat gaat allemaal prima. Maar ik blijf iemand die introvert is, niet graag op de voorgrond staat, geen zin heeft in gesprekken die voor mijn gevoel nergens over gaan. Dus je maakt mij niet blij met recepties en nieuwjaarsborrels. Zou dat wel de doelstelling zijn van 1, 2 of 3F?
tsjor schreef op 06-12-2025 om 09:58:
'.... waar dus vanaf hun babytijd in het Nederlands mee zou zijn gesproken.' Denk je dan dat dat niet gebeurd is?
Ja, in ieder geval te weinig, denk ik.
In geval van een familielid weet ik dat ook echt zeker. Zij vond het onzin om tegen haar baby te praten, want wat begrijpt een baby nou van al die woorden.
Ik zocht bewust een kinderwagen uit waar het kind achteruit reed, en dus de hele tijd met mij in contact was. Ik praatte met mijn kind als we onderweg waren. Tegenwoordig rijden bijna alle kinderen vooruit, en scrollen veel ouders ondertussen op hun telefoon. Kinderen zitten in de bakfiets en rijden vooruit. Mijn kind zat in het stoeltje aan mijn stuur tussen mijn armen en wij babbelden de hele route.
De hele omgang met baby's en peuters ziet er anders uit dan twintig of vijfentwintig jaar geleden.
De tijd gaat sneller dan wetenschap kan vertalen naar de praktijk. Wat ik observeer is dat bij mensen die AI gebruiken de vaardigheid om op een goede manier vragen te stellen van belang is. Dat kunnen we nuj nog wegzetten als: ja, voor AI goede vragen. Maar als AI meer van ons dagelijkse leven infiltreert kan het een vaardigheid worden die van levensbelang is. Dan wordt de vaardigheid 'goede vragen aan AI stellen' iets wat kinderen al jong moeten leren. Het meeste leren kinderen niet op school, ook niet van ouders, maar uit zichzelf en via leeftijdsgenootjes. Denk aan de spelregels van kinderspelletjes.
Bakblik schreef op 05-12-2025 om 16:41:
Ik krijg hier op het forum vaak opmerkingen over het feit dat ik veel weet van wat mijn kinderen mee bezig zijn. De opdrachten die ze moeten maken, de groepsprocessen die niet zo lekker lopen, de cijfers die ze hebben gehaald en noem het maar op.
Dat komt doordat wij al minstens 16 jaar echt met ze praten. Vooral tijdens de avondmaaltijd werd en wordt er veel gepraat. Hoe pak je iets aan, waar moet je rekening mee houden, ze kunnen met ons over alles praten. De mobieltjes liggen aan de kant en op een enkele uitzondering na is ook de tv uit.
De dingen die jij noemt zie ik om mij heen ook best vaak gebeuren, eten voor de tv en met de mobiel in de hand de kinderen naar school brengen.
Heel jammer voor veel kinderen dat ze in de thuissituatie niet kunnen oefenen met gesprekstechnieken.
Wij hebben een paar jaar de "praatbeker" gehad. In de tijd dat ze nog moeite hadden net op de beurt wachten was dat een item op tafel om aan te geven wie mocht vertellen over zijn dag. Als hij bij je bord stond mocht jij vertellen en vragen van de anderen beantwoorden. Was je verhaal klaar dan schijf de beker een plekje op. Ook wij deden daarin mee. Daar leden ze van dat je soms ook (kort) moest luisteren naar iets wat je niet echt interesseerde. Een kind van 4 snapt nog weinig van elektrotechniek maar moest wel even zijn mond houden als papa het woord had.
Pas kwam zoon (20) niet aan het woord en ging hij de praatbeker uit de kast halen. Was heel grappig.
Wat een mooi idee. Mijn 5-jarige en mijn man praten ook steeds door elkaar heen aan tafel. Een praat beker lijkt me een mooie oplossing!
Rekenenisleuktaalook schreef op 06-12-2025 om 10:12:
[..]
Ja, in ieder geval te weinig, denk ik.
In geval van een familielid weet ik dat ook echt zeker. Zij vond het onzin om tegen haar baby te praten, want wat begrijpt een baby nou van al die woorden.
Ik zocht bewust een kinderwagen uit waar het kind achteruit reed, en dus de hele tijd met mij in contact was. Ik praatte met mijn kind als we onderweg waren. Tegenwoordig rijden bijna alle kinderen vooruit, en scrollen veel ouders ondertussen op hun telefoon. Kinderen zitten in de bakfiets en rijden vooruit. Mijn kind zat in het stoeltje aan mijn stuur tussen mijn armen en wij babbelden de hele route.
De hele omgang met baby's en peuters ziet er anders uit dan twintig of vijfentwintig jaar geleden.
Er zijn meer familieleden. Mijn kleinzoon is nu bijna 3 1/2 en begint nu pas verstaanbaar wat woordjes te zeggen. Er wordt volop tegen hem gepraat. Zijn zus sprak op die leeftijd al goede, volle zinnen.
Mijn zus, leerkracht basisonderwijs, beweerde dat Poolse ouders niet met hun kleine kinderen praatten. Ik heb dat eens nagevraagd. Poolse ouders praten wel met hun kinderen, maar benoemen niet alles wat ze zien, dus niet: dit is een lepel, vork etc. Ze praten gewoon, maar zijn geen onderwijzer zeg maar.
Dat kinderen andersom zijn gezet was gebaseerd op de gedachte dat kinderen dan meer de wereld in zouden kijken en niet uitsluitend gefocust op de ouder. In de omgang met kinderen kan van bijna elke visie met evenveel overtuiging het tegendeel worden beweerd. De waarheid slingert ondertussen heen en weer.
Ondertussen houd ik ook heel veel van stilte en ben na een tijdje praten ook moe.
Zeespiegel schreef op 06-12-2025 om 10:18:
[..]
Wat een mooi idee. Mijn 5-jarige en mijn man praten ook steeds door elkaar heen aan tafel. Een praat beker lijkt me een mooie oplossing!
In mijn klas gebruik ik wel eens de 'praatstok'. Is gewoon een tak. Wie hem vast heeft mag praten, de rest niet.
