gespreksvaardigheid kinderen
Van de week in het nieuws:
'Kinderen kunnen aan het einde van de basisschool steeds minder goed een gesprek voeren. Hun gespreksvaardigheid is de afgelopen jaren flink afgenomen, blijkt uit onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs. In het schooljaar 2016-2017 haalde 87 procent van de leerlingen in groep 8 het basisniveau 1F, in 2024 gold dat nog voor 69 procent. Op niveau 1F kunnen ze een gesprek voeren over alledaagse onderwerpen.'
Naar mijn idee zijn er op huis-tuin-keukengebied minder oefenmomenten dan voorheen.
Als er in de schooltijd van mijn kinderen een sponsoractie was, voor school of club, gingen ze naar buren en bekenden met hun lijstje - nu regelen ouders dat met een app.
Boodschappen halen ouders veelal zelf, kinderen worden er minder vaak op uit gestuurd - of ze gaan met een pasje langs de zelfscanner.
Woningen hebben zelden meer een vaste telefoon, waardoor kinderen die niet meer opnemen en praten met de beller - de ouders worden direct benaderd op hun persoonlijke 06.
Samen aan tafel zonder TV of telefoon, is minder vanzelfsprekend dan het ooit was. Voorlezen wordt zeldzamer nu er altijd filmpjes beschikbaar zijn.
Mensen die samen op straat lopen, zijn veelal een deel van de tijd bezig met hun telefoon, ook als de kinderen met hen mee lopen - minder gesprekskansen.
Dat zijn allemaal geen diepgaande gesprekservaringen, maar alle beetjes helpen. Mij lijkt dat er vooral buiten school winst is te behalen.
Zeespiegel schreef op 06-12-2025 om 10:18:
[..]
Wat een mooi idee. Mijn 5-jarige en mijn man praten ook steeds door elkaar heen aan tafel. Een praat beker lijkt me een mooie oplossing!
Ja en dan een grote/hoge nemen. Dat dat ding dan achter de pannen zichtbaar is aan de andere kant van de tafel. Zelf optreden als gespreksleider en ingrijpen als het niet goed gaat.
Het is niet mijn eigen idee maar van de therapeut waar wij als gezin liepen om een modus te vinden in de ene oma in het gezin te "gedogen". De kinderen moesten leren om over gevoelens te praten.
Je hoeft trouwens geen beker te nemen een pet kan ook. Iets dat duidelijk maakt wie zijn verhaal mag vertellen en vragen over dat verhaal dan kan beantwoorden.
Ik denk eigenlijk dat taalvaardigheid ook aangeboren is. Ik ben van nature taalvaardig, kan me goed uitdrukken en kan ook heel makkelijk gesprekken voeren met vreemden die ergens over gaan. Mijn man is juist heel slecht in zulke dingen. Hij is technisch goed onderlegd, maar is zelfs in staat om simpele dingen verkeerd te formuleren of gewoonweg spelfouten te maken. Een mail versturen kost hem ook veel moeite. Wij zijn van dezelfde generatie.
Dit levert ook vaak conflicten tussen ons op. Hij drukt zich niet goed uit, waardoor ik hem verkeerd begrijp. Hij vindt dan dat ik op alle slakken zout leg en "best begrijp wat hij bedoelt". Tja....
tsjor schreef op 06-12-2025 om 10:21:
[..]
Er zijn meer familieleden. Mijn kleinzoon is nu bijna 3 1/2 en begint nu pas verstaanbaar wat woordjes te zeggen. Er wordt volop tegen hem gepraat. Zijn zus sprak op die leeftijd al goede, volle zinnen.
Mijn zus, leerkracht basisonderwijs, beweerde dat Poolse ouders niet met hun kleine kinderen praatten. Ik heb dat eens nagevraagd. Poolse ouders praten wel met hun kinderen, maar benoemen niet alles wat ze zien, dus niet: dit is een lepel, vork etc. Ze praten gewoon, maar zijn geen onderwijzer zeg maar.
Dat kinderen andersom zijn gezet was gebaseerd op de gedachte dat kinderen dan meer de wereld in zouden kijken en niet uitsluitend gefocust op de ouder. In de omgang met kinderen kan van bijna elke visie met evenveel overtuiging het tegendeel worden beweerd. De waarheid slingert ondertussen heen en weer.
Ondertussen houd ik ook heel veel van stilte en ben na een tijdje praten ook moe.
Mijn kinderen keken uiteraard ook om zich heen. Ik wees ze vanalles aan om naar te kijken. Ik had nog een heel ouderwetse wagen, waarop ik het zitje om kon draaien. Dus afhankelijk van de wind of het uitzicht draaide ik het kind wel eens om.
Ik denk dat voor beide visies iets te zeggen valt. Dat afwisseling ook juist goed is voor kinderen. Als je echter niet of weinig tegen of met je kind praat gaat je kind niet vanzelf goed praten.
Herfstappeltaart schreef op 06-12-2025 om 10:32:
Ik denk eigenlijk dat taalvaardigheid ook aangeboren is. Ik ben van nature taalvaardig, kan me goed uitdrukken en kan ook heel makkelijk gesprekken voeren met vreemden die ergens over gaan. Mijn man is juist heel slecht in zulke dingen. Hij is technisch goed onderlegd, maar is zelfs in staat om simpele dingen verkeerd te formuleren of gewoonweg spelfouten te maken. Een mail versturen kost hem ook veel moeite. Wij zijn van dezelfde generatie.
Dit levert ook vaak conflicten tussen ons op. Hij drukt zich niet goed uit, waardoor ik hem verkeerd begrijp. Hij vindt dan dat ik op alle slakken zout leg en "best begrijp wat hij bedoelt". Tja....
Dat denk ik ook. In mijn praatgrage gezin was er ook een kind dat het lastig vond. En nog steeds verteld hij dingen te summier waardoor een ander ze niet begrijpt, of te uitgebreid waardoor de ander het niet begrijpt. Hij heeft een technisch beroep waar oma en opa de details echt niet van begrijpen. Dat mag soms dus korter. Veel korter.
Natuurlijk zijn er mensen die meer en minder behoefte hebben aan smalltalk/sociaal contact en daar meer en minder talent voor hebben. Maar dit soort onderzoeken gaan over grote groepen en laten een duidelijke daling zien in het percentage kinderen dat op een bepaalde leeftijd deze vaardigheden op een bepaald niveau beheerst. Ik vind dat zorgwekkend. Zeker omdat lezen, rekenen en schrijven eenzelfde tendens laten zien. Hebben we dan straks een generatie van volstrekt incapabele en onzelfredzame volwassenen die feitelijk het kind van de rekening zijn geworden in een periode dat men er een bijzondere levensvisie op na hield als in 'je hoeft niet tegen kinderen te praten' en 'ze leren taal van de ipad' of 'is straks niet meer nodig, hebben we AI voor'
MamaE schreef op 06-12-2025 om 10:56:
Natuurlijk zijn er mensen die meer en minder behoefte hebben aan smalltalk/sociaal contact en daar meer en minder talent voor hebben. Maar dit soort onderzoeken gaan over grote groepen en laten een duidelijke daling zien in het percentage kinderen dat op een bepaalde leeftijd deze vaardigheden op een bepaald niveau beheerst. Ik vind dat zorgwekkend. Zeker omdat lezen, rekenen en schrijven eenzelfde tendens laten zien. Hebben we dan straks een generatie van volstrekt incapabele en onzelfredzame volwassenen die feitelijk het kind van de rekening zijn geworden in een periode dat men er een bijzondere levensvisie op na hield als in 'je hoeft niet tegen kinderen te praten' en 'ze leren taal van de ipad' of 'is straks niet meer nodig, hebben we AI voor'
Maar die levensvisie is toch geen gemeengoed?
Herfstappeltaart schreef op 06-12-2025 om 11:02:
[..]
Maar die levensvisie is toch geen gemeengoed?
Niet per se, maar de opvoedadviezen en richtlijnen bewegen ook door de tijd heen. En gedane zaken maken geen keer. Een eenmaal opgelopen achterstand maak je niet zomaar ongedaan.
In het radiojournaal hadden ze het er ook over dat kinderen ook minder gesprekken opvangen. Dat ouders minder gesprekken voeren over bijvoorbeeld politiek of het journaal. Een kind leert ook van wat voorgeleefd wordt. Daarbij vroeg ik me af of het grotere aantal eenoudergezinnen daaraan ook bijdraagt. Ik ben zelf alleenstaand en ik heb me dit al afgevraagd toen mijn oudste een baby was. Natuurlijk praatte ik tegen haar. Maar er zat echt een grens aan de inhoud van gesprekken met een gesprekspartner die niks terugzegt 
Terwijl in een traditioneel gezin in mijn ogen ook bijvoorbeeld door de ouders wordt gekletst tijdens de avondmaaltijd.
Idem nu kind groter wordt; wij zitten samen aan tafel. Als zij iets wil vertellen dan kan dat. Ze hoeft niet te wachten tot ik uitgepraat ben met haar vader. Ze hoeft niet aan te sluiten in een driegesprek. Af te wachten waar de stiltes vallen, aansluiten bij het onderwerp, aandacht vragen voor haar zegje op een passende manier ed. Dat soort dingen horen ook, juist, bij gespreksvaardigheid.
Gespreksvaardigheid heeft imo weinig te maken met moeilijke woorden kunnen zeggen. In tegendeel, als jij woorden gebruikt die de ander niet begrijpt leidt dat zelden tot goede gesprekken. Mijn dochter kan uitzonderlijk moeilijke woorden juist gebruiken. Maar ik zie haar soms dralen als 2 kindjes samen kletsen en ze komt er niet bij/tussen. Nu is ze pas 4, maar ik vind haar dus verbaal sterk, sociaal soms iets minder. En beide is nodig voor gespreksvaardigheid.
Meesje schreef op 06-12-2025 om 11:58:
In het radiojournaal hadden ze het er ook over dat kinderen ook minder gesprekken opvangen. Dat ouders minder gesprekken voeren over bijvoorbeeld politiek of het journaal. Een kind leert ook van wat voorgeleefd wordt. Daarbij vroeg ik me af of het grotere aantal eenoudergezinnen daaraan ook bijdraagt. Ik ben zelf alleenstaand en ik heb me dit al afgevraagd toen mijn oudste een baby was. Natuurlijk praatte ik tegen haar. Maar er zat echt een grens aan de inhoud van gesprekken met een gesprekspartner die niks terugzegt
Idem nu kind groter wordt; wij zitten samen aan tafel. Als zij iets wil vertellen dan kan dat. Ze hoeft niet te wachten tot ik uitgepraat ben met haar vader. Ze hoeft niet aan te sluiten in een driegesprek. Af te wachten waar de stiltes vallen, aansluiten bij het onderwerp, aandacht vragen voor haar zegje op een passende manier ed. Dat soort dingen horen ook, juist, bij gespreksvaardigheid.
Ik zag laatst iets in het Jeugdjournaal over een jongentje dat geobsedeerd is met de politiek en alle lijsttrekkers en partijstandpunten uit zijn hoofd wist. Dus ik dacht dat die ouders daar wel een handje in hadden en er altijd met hun zoon over spraken. Maar dan zeggen die ouders doodleuk dat ze nooit thuis over politiek praten. Dat komt ook dan zo dom over. Dan lijkt het net of je zoon de enige volwassenen in het huis is.
En ik dacht juist dat in eenoudergezinnen de kinderen (en dan vooral de oudste), de pseudopartner van de alleenstaande ouder wordt. En dat ze daardoor een klankbord worden voor die ouder en dat ze juist erg volwassen gesprekken hebben over het werk van de ouder, mogelijke huishoudelijke uitgaves, familieprikkelen.
Rosemary00 schreef op 06-12-2025 om 12:10:
[..]
Ik zag laatst iets in het Jeugdjournaal over een jongentje dat geobsedeerd is met de politiek en alle lijsttrekkers en partijstandpunten uit zijn hoofd wist. Dus ik dacht dat die ouders daar wel een handje in hadden en er altijd met hun zoon over spraken. Maar dan zeggen die ouders doodleuk dat ze nooit thuis over politiek praten. Dat komt ook dan zo dom over. Dan lijkt het net of je zoon de enige volwassenen in het huis is.
En ik dacht juist dat in eenoudergezinnen de kinderen (en dan vooral de oudste), de pseudopartner van de alleenstaande ouder wordt. En dat ze daardoor een klankbord worden voor die ouder en dat ze juist erg volwassen gesprekken hebben over het werk van de ouder, mogelijke huishoudelijke uitgaves, familieprikkelen.
Nou, dat is iig niet wat ik wens voor mijn kind. En of dat dan in groep 8 leidt tot een goede beoordeling gespreksvaardigheid? Of kan zo'n kind dan vooral goed luisteren en ja-knikken?
(Overigens kunnen mensen prima verantwoordelijke en intelligente volwassenen zijn zonder over politiek te praten. Ik vind kort door de bocht oordelen over anderen juist altijd wat dommig overkomen. Maar dat is offtopic )
Ik geef kinderen in de klas veel taalruimte door ze vaak te laten overleggen. Ook wil ik dat ze in hele zinnen antwoord geven. Ze leren in verschillende lessen luisteren en vragen stellen maar de praktijk is 'het echte leven'.
De eisen zijn idd. vaak laag. Ik denk onbewust. Het helpt niet als kinderen veel bejubeld worden. Halve zin..."Wat knap van jou! Mama is trots op jou!
Elk jaar moet ik kinderen (geen kindjes 🥴) ook uitleggen dat munten geen centjes zijn. Dat centen en euro's waardes zijn en dat de voorwerpen munten heten.
MamaE schreef op 06-12-2025 om 10:56:
Natuurlijk zijn er mensen die meer en minder behoefte hebben aan smalltalk/sociaal contact en daar meer en minder talent voor hebben. Maar dit soort onderzoeken gaan over grote groepen en laten een duidelijke daling zien in het percentage kinderen dat op een bepaalde leeftijd deze vaardigheden op een bepaald niveau beheerst. Ik vind dat zorgwekkend. Zeker omdat lezen, rekenen en schrijven eenzelfde tendens laten zien. Hebben we dan straks een generatie van volstrekt incapabele en onzelfredzame volwassenen die feitelijk het kind van de rekening zijn geworden in een periode dat men er een bijzondere levensvisie op na hield als in 'je hoeft niet tegen kinderen te praten' en 'ze leren taal van de ipad' of 'is straks niet meer nodig, hebben we AI voor'
Kinderen die minder behoefte hebben aan prietpraat mag je als ouder best eens even laten in hun bubbel maar je MOET ze soms ook stimuleren om wel te praten, ook op momenten dat ze daar geen zin in hebben.
Het leven van kinderen hoeft niet altijd leuk te zijn en als ouders strijk je niet alle plooien glad, je gaat helpen om die spreekbeurt waar ze tegenop zien minder eng te maken.
Op de ochtend van de spreekbeurt ga er niet een boterham met leverworst in dwingen, omdat dat het enige verantwoorde beleg is dat je in huis hebt. Je gaat een keer overstag en geeft die boterham hagelslag. Ook die kriebeltrui blijft in de kast, het barbie t-shirt mag aan met een warm vest, omdat het zo koud is. Je zorgt dat je kind er kan staan met zoveel mogelijk zelfvertrouwen en zich goed voelt. Dat het niet net 2x strijd heeft gevoerd over eten en kleding.
De juf van groep 4 van mijn oudste was best verbaasd dat mijn kind in de maandagochtend kring geen grote verhalen had en best verlegen was maar bij een spreekbeurt, boekbespreking of nieuwspresentatie best goed uit de verf kwam. Ja ze vind het spannend om voor de groep te praten en als we dat thuis goed voorbereidden ging het best goed. Toen ben ik ook op zondag/maandag dingen gaan voorbereiden als ze echt iets had om te vertellen. Dat ging dan in grote dingen, de eerste keer naar theater, het concert van opa. Voor een gewoon weekend thuis deed ik dat niet.
Meesje schreef op 06-12-2025 om 12:21:
[..]
Nou, dat is iig niet wat ik wens voor mijn kind. En of dat dan in groep 8 leidt tot een goede beoordeling gespreksvaardigheid? Of kan zo'n kind dan vooral goed luisteren en ja-knikken?
(Overigens kunnen mensen prima verantwoordelijke en intelligente volwassenen zijn zonder over politiek te praten. Ik vind kort door de bocht oordelen over anderen juist altijd wat dommig overkomen. Maar dat is offtopic
Ik had altijd de indruk dat kinderen van alleenstaande ouders erg onafhankelijk waren en erg volwassen voor hun leeftijd en dat daardoor hun gespreksvaardigheid erg goed ontwikkeld was.
Ik vond het vooral dommig omdat hun zoon er alles van afwist en hun juist niet. Toen dan op z'n minst interesse voor je zoons hobby.
Het hoeft geen hobby te zijn, maar iets wat het kind snel en goed onthoudt omdat het zijn interesse heeft. En die interesse ontwikkelt zich toch wel, daar zijn dan blijkbaar geen volwassenen voor nodig. Wie weet wordt hij de volgende minister-president.
Bakblik schreef op 06-12-2025 om 12:44:
[..]
Kinderen die minder behoefte hebben aan prietpraat mag je als ouder best eens even laten in hun bubbel maar je MOET ze soms ook stimuleren om wel te praten, ook op momenten dat ze daar geen zin in hebben.
Het leven van kinderen hoeft niet altijd leuk te zijn en als ouders strijk je niet alle plooien glad, je gaat helpen om die spreekbeurt waar ze tegenop zien minder eng te maken.
Op de ochtend van de spreekbeurt ga er niet een boterham met leverworst in dwingen, omdat dat het enige verantwoorde beleg is dat je in huis hebt. Je gaat een keer overstag en geeft die boterham hagelslag. Ook die kriebeltrui blijft in de kast, het barbie t-shirt mag aan met een warm vest, omdat het zo koud is. Je zorgt dat je kind er kan staan met zoveel mogelijk zelfvertrouwen en zich goed voelt. Dat het niet net 2x strijd heeft gevoerd over eten en kleding.
De juf van groep 4 van mijn oudste was best verbaasd dat mijn kind in de maandagochtend kring geen grote verhalen had en best verlegen was maar bij een spreekbeurt, boekbespreking of nieuwspresentatie best goed uit de verf kwam. Ja ze vind het spannend om voor de groep te praten en als we dat thuis goed voorbereidden ging het best goed. Toen ben ik ook op zondag/maandag dingen gaan voorbereiden als ze echt iets had om te vertellen. Dat ging dan in grote dingen, de eerste keer naar theater, het concert van opa. Voor een gewoon weekend thuis deed ik dat niet.
Dat klopt, bij spanning hoeft daar niet ook nog strijd bij. Een spreekbeurt is wel een gepland en voorbereid iets. Daarnaast vraagt het niet zo gek veel gesprekvaardigheid, want je zendt vooral en aan het einde kunnen andere kinderen vragen stellen, over de inhoud van de spreekbeurt welteverstaan.
Bij gespreksvaardigheden denk ik eerder aan iets bestellen in een restaurant, in de supermarkt vragen waar een bepaald product ligt/of ze dat nog hebben, afrekenen in de winkel, vragen of je ergens even langs mag, hoe laat de bus komt.
In een klas kan een leerkracht natuurlijk ook een kind de beurt geven en/of een gerichte vraag stellen.
