Hulp gevraagd bij zinsontleding
Morgen heeft zoon (1e klas VO) een repetitie over zinsontleding. Hij vindt het best lastig, dus ik ben met hem aan het oefenen geslagen. Maar ik twijfel over een paar zinnen. Wie helpt?
De krant / valt / bij ons / altijd / om 7 uur / op de mat.
Is 'altijd' een apart zinsdeel of hoort het bij 'om 7 uur'?
Wandelen en fietsen / is / heel gezond / voor je.
Of horen het 3e en 4e zinsdeel bij elkaar?
Door de aanhoudende regen / hebben / veel mensen / last van ondergelopen kelders.
Of is 'last' een apart zinsdeel?
Leuk!
Tjonge, járen niet gedaan, maar ik vond ontleden vroeger op school altijd erg leuk. Het spijt me nog steeds dat het grammaticaschrift van klas 2 en 3 van toen is kwijtgeraakt...
Ik geef mijn mening graag voor een betere, trouwens! Maar ik ga het even proberen, spelletjes zijn altijd leuk op zondagmiddag 
De krant / valt / bij ons / altijd / om 7 uur / op de mat.
de krant - onderwerp
valt - persoonvorm en tevens werkwoordelijk gezegde
bij ons - bijwoordelijke bepaling
altijd - bijwoordelijke bepaling
om zeven uur - bijwoordelijke bepaling
op de mat - bijwoordelijke bepaling
(en daar kun je allerlei naamkaartjes aan hangen; van plaats, van tijd, van hoedanigheid)
Wandelen en fietsen / is / heel gezond / voor je.
Wandelen en fietsen - onderwerp
is - persoonsvorm / werkwoordelijk gezegde
heel gezond - bijwoordelijke bepaling
voor je - oei, dat weet ik even niet (bloos)
Door de aanhoudende regen / hebben / veel mensen / last van ondergelopen kelders.
Door de aanhoudende regen - bijwoordelijke bepaling
hebben - persoonsvorm/ werkwoordelijk gezegde
veel mensen - onderwerp
last van ondergelopen kelders - lijdend voorwerp (?)
Hulp van dochter (ook 1e klas
De krant / valt / bij ons / altijd / om 7 uur / op de mat.
Valt is de persoonsvorm. Alles dat je vóór de persoonsvorm kunt zetten, is een apart zinsdeel.
"Altijd valt bij ons de karnt om 7 uur op de mat"
Stel er staat 'precies' in plaats van 'altijd', dan kun je 'precies' niet alleen voor de persoonsvorm zetten. Precies hoort dan bij 7 uur. Precies is dus geen apart zinsdeel.
Idem voor de andere zinnen
Het zijn allemaal aparte zinsdelen als je hetzelfde regeltje gebruikt als hierboven.
Tonny
Ja, ik vind het ook leuk om hier weer een beetje mee bezig te zijn. Mijn zoon moet morgen zinnen kunnen opdelen in zinsdelen en persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en onderwerp kunnen benoemen. Dat brengt ons op de dilemma's die ik beschreef.
Horen 'altijd' en 'om 7 uur' nu bij elkaar of zijn het aparte zinsdelen? Ze zijn idd vast beide bijwoordelijke bepaling maar dan? Je kunt dus vragen 'wanneer valt bij ons de krant op de mat' maar dan zijn volgens mij beide antwoorden mogelijk.
Idem voor 'last van ondergelopen kelders'. Wat hebben veel mensen? Last. Waarvan? Van ondergelopen kelders. Of moet het toch als één zinsdeel worden opgevat? Wat hebben ze? Last van ondergelopen kelders.
Best lastig!
Annet
We zaten gelijktijdig te typen. Bedankt voor je reactie! Ik ga het even bestuderen...
Andere volgorde
Als je de zin in een andere volgorde kunt zetten en dus delen splitst horen ze niet bij één zinsdeel.
De krant / valt / bij ons / altijd / om 7 uur / op de mat. Dit kan ook zijn: Om 7 uur / valt / de krant/ altijd / op de mat. 'Altijd om 7 uur' hoort dus niet bij elkaar. Het zijn allebei bijwoordelijke bepalingen.
Ben toch niet overtuigd
Annet, ik ben toch nog niet helemaal overtuigd. Alles wat je voor de pv kunt zetten (in een goede zin), is één zinsdeel, dat schrijf jij ook. Dan is dus de vraag of dit een goede zin is:
Altijd om 7 uur valt de krant bij ons op de mat. Volgens mij niet, en hoor je te schrijven: 'Om 7 uur valt bij ons de krant altijd op de mat' of 'Altijd valt bij ons om 7 uur de krant op de mat'. En zijn het dus twee verschillende zinsdelen.
Jij vervangt ter illustratie 'altijd' door 'precies', maar is dat wel juist? Volgens mij is de functie van die twee woorden een iets andere, of zie ik het verkeerd?
Vera
"Als je de zin in een andere volgorde kunt zetten en dus delen splitst horen ze niet bij één zinsdeel."
Betekent dit dat als je de delen KUNT splitsen, ze verschillende zinsdelen zijn? Dat zou idd wel heel duidelijk zijn.
Ja, de functie is verschillend
Precies hoort bij om 7 uur. Altijd niet.
Daarom is altijd wel een apart zinsdeel en precies niet. Juist omdat deze woorden verschillende functies hebben.
Ik denk dat jij de regel van de lerares van dochter beter vertaald hebt. Als je delen kunt splitsen zijn het verschillende zinsdelen.
Dochter leert dit d.m.v. : kun je splitsen door een deel vóór de persoonsvorm te zetten en het andere deel erna?
Ha leuk
vraag 1: altijd is een los zinsdeel (als je altijd vervangt door iedere dag is het nog wat duidelijker)
vraag 2: heel gezond en voor je zijn 2 aparte zinsdelen
vraag 3: last en van ondergelopen kelders zijn aparte zinsdelen
Ijsvogeltje
Volgens mij klopt dat wel.
Door de aanhoudende regen / hebben / veel mensen / last van ondergelopen kelders . Ook kan: Van ondergelopen kelders / hebben / veel mensen / last / door de aanhoudende regen.
Snertzinnen
Zoals mijn voorgangers al zeiden; 'altijd' is een apart zinsdeel en inderdaad een bijwoordelijke bepaling.
In de tweede zin heb je te maken met een naamwoordelijk gezegde: wandelen en fietsen = onderwerp, zijn/is = koppelwerkwoord en dus werkwoordelijk deel van het gezegde, heel gezond = naamwoordelijk deel van het gezegde, (ergo: is heel gezond = naamwoordelijk gezegde) voor je = voorzetselvoorwerp.
In de derde zin hoort 'last van ondergelopen kelders' bij elkaar en is dit het lijdend voorwerp.
Overigens zijn vooral de tweede en derde zin behoorlijk ongeschikt voor een eerste klas; veel te complex.
Manus
Bedankt allemaal!
Er bedankt voor het meedenken allemaal, het is inmiddels helemaal duidelijk, ook voor mijn zoon. De laatste tien oefenzinnen die ik hem zojuist heb laten maken, had hij foutloos. Hopelijk zit het er inmiddels goed!
Boek
ik heb een heel handig boek: 'basishandleiding nederlands' (uitg bijleveld); liesbeth koenen en rik smits. wel al wat ouder maar volgens mij blijven dit soort dingen hetzelfde.
kan zelf overigens totaal niet zinsontleden
Pfoei
ik dacht al dat het aan mij lag dat ik het niet snapte....
Zin 3 wel apart
Door de aanhoudende regen / hebben / veel mensen / last van ondergelopen kelders
Dan moet 'last' wel apart van 'van ondergelopen kelders'. Je kunt het uit elkaar halen: bijv. 'van ondergelopen kelders hebben veel mensen door de aanhoudende regen last'. Niet zo fraai, maar het kan wel.
'last' is dan lijdend voorwerp en 'van ondergelopen kelders' is voorzetselvoorwerp. Maar het lijkt me eigenlijk dat je zoon dat laatste nog niet hoeft te weten. Moet hij echt elk zinsdeel al kunnen benoemen? Meestal hoeven ze in het begin alleen onderwerp en persoonsvorm en wordt dat langzaam uitgebouwd.
veel informatie
over dit onderwerp is te vinden op:
http://taalprof.web-log.nl/
"De taalprof beantwoordt al je vragen over grammatica, geeft uitleg en snijdt zelf leuke en interessante grammaticakwesties aan."
Goed voor urenlang leesplezier.
wimb
Tjonge
dit is nu de 3e keer deze week dat ik bij het kopje van deze post las:"Hulp gevraagd bij gezinsontleding". Moet er iedere keer weer om lachen..haha
Nut ? (ot)
Nu de vraag van Ijsvogeltje beantwoord is , maak ik even gebruik van dit draadje om te vragen wat het nut van zins ontleden eigenlijk is.
Ik woon sinds 12 jaar in een Engels sprekend land en heb met mijn 3 kinderen het Moedertaal programma van de Wereldschool gedaan. Daar kwam dus op het gegeven moment (groep 7/8) het zinsontleden aan de orde en vroegen de kinderen me waar ze dat voor nodig hadden: in het Engels kwam dit helemaal niet aan de orde. Ik heb er dan ook niet zoveel aandacht aanbesteed, maar misschien heb ik iets over het hoofd gezien ?