Waarom (overlijdensadvertentie)
Ik lees een overlijdensadvertentie in de krant van een mevrouw, geboren in 1918, overleden deze week. Onder haar namen-gedoe staat: dochter van - en dan vervolgens de naam én de overlijdensdatum van haar vader en haar moeder.
Ik ben zo goed of zo gek niet of ik ga dit zitten lezen en berekenen. Vader is overleden in 1917, die heeft ze dus nooit gekend. Moeder is overleden in 1985, gut, die is oud geworden. Ik zit te rekenen en te puzzelen en ineens denk ik: waaaaaaaarom zet je dit er in vredesnaam bíj in een overlijdensadvertentie van iemand die zélf al in de 90 was? Waarom moeten wij dit weten?
Mijn schoonmoeder is 89, ik weet toch wel haast 100% zeker dat wij niet haar oúders er bij gaan zetten in de overlijdensadvertentie. Van een kind dat thuis woont, tuurlijk. Daar zet je iets van: onze geliefde dochter ofzo.
Hebben jullie enig idee?
Tirza
Kaaskopje
Nou, zo morbide ben ik ook hoor. En daar moet ik óók al zo over nadenken. Want het staat er nooit recht uit, het staat altijd in van die termen als: we hopen dat je nu je rust gevonden hebt - ofzoiets.
Maar wat wíllen die advertentiezetters daar dan mee? Is het erger? Minder erg? Moeten nabestaanden op een andere manier worden bejegend? En zo ja, hoe dan? Moet iedereen het weten en waaróm dan? Nogmaals, ik snap dat dit een pijnlijk onderwerp is en toen ik de advertentieteksten voor mijn ouders in elkaar zette wilde ik het liefst dat Heel de Wereld het wist. Of sterker nog: gewoon maar eens even stilstond.
Mijn vader zei overigens elke dag als hij de overlijdensberichten opsloeg(kranten waren toen nog veel groter, die sloeg je nog op): zo, eens even kijken wie er vanaf vandaag de krant niet meer leest. Hebben we nog overwogen boven zijn advertentie te zetten.
Tirza
Tirza
Dat had zeker van humor getuigd
Ik vrees dat ik het botter zeg als ik die pagine opsla...
De dood
Ik heb wel eens het idee dat de dood in onze huidige maatschappij als een steeds onacceptabeler iets wordt gevoeld en we het vooral benaderen als een niet te dragen gemis voor onszelf. Iets totaal onrechtvaardigs dat ons eigenlijk niet zou mogen treffen, maar iedere keer flikken ze het ons verdorie weer.
Bij sommige doden is dat gevoel volkomen logisch (de dierbaren die veel te vroeg gaan), maar ik ontkom niet aan de indruk dat er inmiddels sprake is van een niet te stuiten overtreffende trap. Wanneer je de een namelijk overmatig betreurt en herdenkt, dan is het lullig om dat bij de ander niet te doen. En de manieren om dat te uiten nemen in overspannenheid toe. Tot aan condoléanceregisters op internet (vol steunbetuigingen van mensen die noch de overledene, noch de nabestaanden kenden) en stille tochten aan toe. Alsof daarmee iets gerechtvaardigd wordt.
Ik signaleer ook het zogenaamde kerstkaartensyndroom (waarin iemand zijn waarde denkt te kunnen meten a.h.v. het aantal ontvangen kerstkaarten). Heel vaak krijg ik als eerste reactie wanneer ik informeer naar een begrafenis: "Het was helemaal vol, er waren zéker x mensen!" Nou, da's heel fijn, maar ik was eigenlijk meer benieuwd naar je gevoel.
Vorige week overleed mijn oma. Ze was 96, dement en ze vond er al jaren geen drol meer aan hier. Het spijt me, ik voelde geen verdriet. Dit leven was meer dan af. Mijn oma heeft, samen met mijn andere grootouders, plaatsgenomen in het rijtje voorouders aan wie je op onverwachte momenten terugdenkt, meestal in de vorm van een jeugdherinnering. Zoals dat hoort, omdat we nu eenmaal sterfelijk zijn. Generaties volgen elkaar op. Soms sneller dan we hoopten, maar desondanks onvermijdelijk.
Toen mijn schoonvader overleed was dat het afbreken van een leven dat nog niet af was. Maar ook dat hoort bij het leven en ook hij bezoekt ons nog wel eens. Bijvoorbeeld als ik met mijn kinderen - die hem nooit hebben gekend - door de dierentuin loop waar hij vrijwilliger was. Dat voelt als een frustratie, maar wel een frustratie die natuurlijk is.
En op geen enkele manier zou die herinnering waardevoller worden wanneer ik er een advertentie in een krant aan zou wijden. Die herinnering is van mij en van de mijnen. Daar hebben anderen volgens mij echt geen boodschap aan.
Zijdelings aan dit thema gerelateerd: http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1272492.ece/Gedenktekens_buiten_het_kerkhof
Hond
Ik snap best dat mensen een hond bij hun overlijdensadvertentie willen. In sommige gevallen heeft de hond meer voor de overledene betekend dan de mensen die er ook onder staan. Genoeg oude mensen waarvan de kinderen maar 1x in de maand of zo langskomen want ach ze hebben het zogenaamd druk met van alles en kunnen echt niet vaker komen terwijl het hondje dagelijks gezelschap is en voorkomt dat iemand helemaal in het isolement raakt.
Maylise
Al die extra's in een rouwadvertentie
vind ik aan een kant wel grappig. Er word je op die manier heel wat verteld. Zo'n hondje wordt niet voor niets vermeld, hij was belángrijk. De overleden kinderen..ach, wat sneu, ze hebben heel wat meegemaakt in die familie. Een hartje bij de namen van de kleinkinderen... ááh een kleinkind in de maak, jammer dat oma/opa dat niet meer heeft mogen meemaken.
Ik ben het overigens heel erg met Starry Night eens. Ik kan er echt totaal niets mee als er weer een stille tocht wordt gehouden en condoléanceregisters heb ik ook afgezworen. Ik heb het wel eens gedaan. Ik weet niet eens meer wanneer, maar denk je nou écht dat de persoonlijke boodschap van X gelezen wordt? Welnee, daar zijn het er veel te veel voor. Het draait dus om de kracht van het aantal en niet om de boodschap die men uitspreekt naar de overledene toe.
Niet voor of tegen bermmonumenten
Ik ben niet ergens voor of tegen,als het om dit soort zaken gaat.Dus ook niet voor of tegen bermmonumenten.Ik kan me best voorstellen,dat als je kind daar overhoop is gereden,en er het leven heeft gelaten,je er misschien een bloemetje neerlegt ofzo.En als iemand de hond van iemand wil vermelden,moet ie dat fijn zelf weten,je kunt niet inschatten hoe enorm belangrijk dat dier is geweest voor iemand,al zou het voor mij persoonlijk niet hoeven.
Groetjes,Bastet
Publieke rouw
Veel mensen gaan niet meer naar de kerk, waardoor er niet te midden van een gemeenschap gerouwd wordt om een lid uit die gemeenschap. De omgeving is onpersoonlijk geworden, als ik dood ga zal het de straat achter ons worst zijn. Dus geen dorpse aandacht met goede zorgen voor de nabestaanden. Misschien dat er daarom meer gevráágd wordt om aandacht in de vorm van monumentjes en in memoriams.
Hier in de regio
Is een bekend monument van iemand die van de brug is afgereden en nooit is teruggevonden. Daar zit al sinds jaar en dag een beertje aan de reling vastgebonden, ieder jaar op de trouwdag een nieuwe.
Ik ken de bermmonumenten al langer uit Zwitserland. Daar heb ik altijd zo'n gevoel van: pazzop. Je zult de eerste niet zijn die hier naar beneden plettert. Zo kan het in NL natuurlijk ook bedoeld zijn, een soort opvoedkundig ietsje. Voorzichtig, ons kind is hier verongelukt.
Tirza
Bermmonument
Met Bastet vind ik dat je niet werkelijk voor of tegen zoiets kunt zijn. Rouw is iets heel persoonlijks en iedereen verwerkt verdriet op eigen wijze.
Tegelijkertijd vind ik ook dat je wel kritisch mag blijven. Waar ligt de grens tussen werkelijk gedenken en plat adverteren? Elk jaar een nieuw beertje aan een leuning, een bosje bloemen onder een boom, dat gebeurt spontaan en is een teken van persoonlijk verdriet. En daarmee wat mij betreft ook niet tijdgebonden. Maar een monument of een zwerfkei, dat neigt - als ik even heel boud mag zijn - naar megalomanie. Alsof deze dode stukken verschrikkelijker is dan de doden op het kerkhof. Alsof verongelukken op de N 472 meer gedenking behoeft dan sterven in een hospice.
In een haarspeldbocht van een Zwitsers bergweggetje zou dat nog een waarschuwing kunnen zijn inderdaad (pas op, ravijnen in de diepte), maar niet op onze kaarsrechte provinciale wegen. Dan liever gewone borden die ons manen voorzichtig te zijn, als het werkelijk om bezorgdheid voor de verkeersveiligheid gaat.
p.s. 'Verdomme Kees' vind ik een van de prachtigste monumenten die er bestaan om te jong gestorven ouders te gedenken.
Over bermmonumenten en stille tochten
("en dingen die voorbij gaan", dacht ik er stilletjes achteraan.
Bermmonumenten vind ik zelf wel enigszins begrijpelijk. Als je kind/man/vrouw/weetikveel op een tragische manier ergens verongelukt is of erger, dan kan ik me best voorstellen dat je daar gevoelsmatig iets mee wilt.
Ik kom regelmatig langs een heel druk verkeerspunt waar een kruisje staat van ene Bart, een jonge jongen, want er staat ook een foto bij. En er liggen áltijd bloemen en heel vaak is het kaarsje ook aan. Het is een rare plaats om te stoppen, wel een plaats waar je als fietser geschept zou kunnen worden, dus ik denk dat dat is gebeurd. Ik kan me best voorstellen dat je daar in sommige gevallen behoefte aan hebt. Bart zijn naasten hebben in elk geval die behoefte wel.
Stille tochten word ik eigenlijk een beetje iebel van. Om werkelijk alles en niks wordt een stille tocht gehouden en en masse rouwen lijkt haast wel een modeverschijnsel. Misschien had ik 't prachtig gevonden als er een stille tocht was geweest, zo'n twaalf jaar geleden, toen mijn zoontje overleed. Allemaal bloemen op mijn stoepje en op 't troittoir, van heinde en ver mensen om te laten zien hoe verdrietig ze zijn en hoe erg ze het vinden. Hm, ik weet 't niet.
Volgens mij is 't ook bij Lady Di (een paar maanden overleden na mijn eigen zoontje) begonnen, toen vond ik 't récht uit 't hart van vele Britten en van veel mensen in de hele wereld. Maar tegenwoordig, ik weet niet hoor, 't lijkt toch echt een modeverschijnsel.
Dan heb ik nog meer met een condoleanceregister. Niet dat iemand 't gaat lezen denk ik, bij héél veel berichtjes dan, maar je kunt in elk geval je ei kwijt en 't gaat niet zo om 't gezien worden en 't erover mee kunnen praten.
Groetjes,
Wilma
Inderdaad, lady di
haar dood was volgens mij het moment waarop de massale rouwuitingen begonnen.
Het heeft er vast mee te maken dat veel mensen niet meer kerkelijk meelevend zijn maar wel behoefte hebben aan gezamenlijkheid op zo'n moment. En dat is helemaal niet vreemd. Als er iets is waarmee je geen raad weet, is het wel de voortijdige dood van iemand die heel bijzonder voor je is.
Tonny
De vraag is...
("Als je kind/man/vrouw/weetikveel op een tragische manier ergens verongelukt is of erger, dan kan ik me best voorstellen dat je daar gevoelsmatig iets mee wilt." - Wilma)
De vraag is of een samenleving altijd iets moet met wat sommige individuen graag willen.
Praktisch nadeel
Het praktische nadeel van die bermmonumenten vind ik, dat ze afleiden. Of je wilt of niet, vaak wordt je blik er toch even heen getrokken, terwijl ik liever mijn aandacht bij het verkeer houd. Binnen het blikveld van mijn woonkamerraam is ook zo'n monumentje en ik ben er niet blij mee. Niet alleen zie je er mensen door afgeleid worden, vooral die ene keer per jaar als dat kaarsje plotseling brandt, maar ook omdat het mij steeds herinnert aan dat ongeluk. Dat gebeurde dus ook binnen mijn blikveld en ik word zo geregeld herinnerd aan de paniek, de traumaheli die boven mijn huis keerde en weer wegvloog enz.
Pandia
In aanvulling op Genista:
Om te beginnen ben je niet vrij iets wel of niet te willen, voor een echt monument is toestemming nodig (blijkt ook uit het artikel waarvan ik eerder een link plaatste). Terecht, vind ik. Het zou me wat zijn als ik een manshoog standbeeld van ome Sjaak op het dorpsplein zou willen onthullen omdat het zo'n aardige kerel was en niemand mij een strobreed in de weg zou kunnen leggen.
Wat zouden de criteria moeten zijn om een monument te rechtvaardigen? En wat is de meerwaarde van plaatsing op de plek des onheils? Ik vind dit gerechtvaardigde vragen.
Nogmaals, ik heb het niet over kleine uitingen van rouw op de plek zelf (bloemen, beertje). Ik heb het over een daadwerkelijk monument.
Niets zo charmant als een spreuk aan de wand
cobi:
"Die worden dus commercieel geexploiteerd zag ik vorige week bij Netwerk."
Ach, de hele uitvaartbranche is schandalig commercieel. Men schijnt flink te profiteren van het feit dat mensen iha weinig ervaring hebben met uitvaarten en dan plots in 1 dag moeten besluiten hoe alles precies geregeld moet worden. De één zijn dood.....
Plek van herdenking
Cobi: "Verder vraag ik me af of het niet beter zou zijn om de voorschriften op kerkhoven wat minder strikt te maken. ALs mensen een graf naar eigen inzicht kunnen opsieren is er misschien minder behoefte aan al die bermmonumenten."
De ervaring vanuit de rouwgroepen die ik begeleid is dat mensen allemaal hun eigen plek van herdenking hebben. Voor de één is dat het kerkhof, de ander vindt het daar afschuwelijk. Ook al kan hij het graf volledig naar eigen inzicht inrichten, want dat is tegenwoordig op de meeste begraafplaatsen geen enkel probleem. Het is maar net waar je tot rust komt en waar je overledene voor jouw gevoel het meest dichtbij is.
n@nny
Tonny
Wat ik niet helemaal snap is de link die je legt tussen verminderd kerkbezoek en het leggen van bloemen op een plaats cq het houden van stille tochten.
Gingen mensen 50 jr geleden massaal naar de kerk als er iemand was vermoord of verongelukt dan? Nee toch?
Tirza
Andere vorm
Veel mensen blijken in tijden van verdriet en rouw behoefte te hebben aan gezamenlijkheid. Vroeger vervulde de kerk daarin een rol, nu zoeken mensen andere vormen. Er is sprake van 'samen'.
En massaal naar de kerk bij een dramatisch levenseinde - ik denk dat dat inderdaad gebeurde (en nog wel, trouwens).
Hoe men reageerde op de dood van Bekende Mensen - ik weet van mijn oude moeder dat mensen vroeger geschokt waren door de dood van de nog jonge koningin Astrid, om iemand te noemen. Wat ze verder déden, dat weet ik niet; niet zozeer bloemen leggen en een stille tocht houden. Misschien dat de dominee/pastoor er in de zondagse eredienst iets over zei in zijn gebed?
tonny
Tinus en tirza
"Ach, de hele uitvaartbranche is schandalig commercieel."
Daar kwamen we een aantal weken geleden achter toen mijn vader op de vraag of hij een cd-opname van de dienst (voor mijn oma) aangaf dat inderdaad op prijs te stellen, waarna bleek dat dit zo'n 45 euro ging kosten. Volkomen buitenproportioneel natuurlijk.
Toen mijn schoonfamilie zich met de begrafenisondernemer boog over de vraag uit welk hout de kist voor mijn schoonvader gemaakt moest worden en hij meteen maar even richting mijn schoonmoeder aangaf dat iemand die werkelijk van de overledenen gehouden had natúúrlijk niet voor spaanplaat koos, antwoordde zij: "Nou, maar uiteindelijk vergaat het toch, dus doet u maar gewoon spaanplaat, hoor." Heerlijk moment was dat.
En Tirza: de kerkgemeenschap waartoe je behoort biedt natuurlijk inderdaad een warm vangnet, waar je altijd terecht kunt. Bovendien zijn er altijd momenten waarop doden herdacht worden tijdens de dienst. Ook dat kan troostend werken.
Ik vind het altijd mooi om te merken, maar niet voldoende om me aan te zetten tot godsgeloof
Waarom zo commercieel?
Dat vraag ik me steeds af. Zouden er ook uitvaartorganisaties zijn die het tot hun beleid hebben gemaakt simpel waar voor hun geld te bieden en mensen niet meer te vragen dan wat noodzakelijk is?
Tonny
Nee
want het is gewoon handel.
Dat de nabestaanden emotioneel zijn betekend niet dat de andere kant dat ook moet zijn, die doen gewoon hun werk. En niet meer dan dat.
Tonny
tonny:
"Zouden er ook uitvaartorganisaties zijn die het tot hun beleid hebben gemaakt simpel waar voor hun geld te bieden en mensen niet meer te vragen dan wat noodzakelijk is?"
Die worden weggedrukt via de 'begrafenisverzekering in natura' -in feite een vorm van koppelverkoop. met de anatekening, dat begrafenisverzekeringen wel eens de volgende woekerpolisaffaire zoudne kunnen worden.
Uitvaartorganisaties
Er bestaan zeker ook uitvaartorganisaties die zich ten doel stellen nabestaanden te helpen een goed afscheid te nemen van hun dierbare, zonder daar buitenproportionele bedragen voor te vragen. Je vindt ze alleen niet bij de DELA, Monuta of Yarden. Jammer genoeg worden deze partijen het meest benaderd na een overlijden. Dit terwijl er legio kleinere uitvaartbegeleiders zijn, die veel betere diensten leveren voor hetzelfde of minder geld. Dit neemt niet weg dat ook zij 'verdienen' aan de dood, net zoals een chirurg verdient aan auto-ongelukken, de bakker aan honger en rechters aan moorden.
De kerk
In de kerk kun je een kaarsje branden voor de overledene en hangen er (bij onze RK kerk) kruisjes aan de muur met de overledenen van dat jaar. Net zoals er duifjes hangen voor de gedoopte kindertjes. Bij die kruisjes kun je dus een kaarsje branden. Net als bij een bermmonumentje. Hoewel ik die laatste vaak onprettig aan vind doen, vooral als ze heel persoonlijk zijn, met foto e.d.
NB over die overlijdensadvertentie. Misschien is er een familielid met dezelfde naam en geboortedatum en hebben ze daarom voor de zekerheid de ouders erbij vermeld?
Verdienen
"Dit neemt niet weg dat ook zij 'verdienen' aan de dood, net zoals een chirurg verdient aan auto-ongelukken, de bakker aan honger en rechters aan moorden." (Lelietje)
Dat men aan sterfgevallen verdient is natuurlijk niets mis mee. Maar een bakker die 10 euro vraagt voor een brood omdat hij de enige in de wijde omtrek is, is natuurlijk een ordinaire uitknijper. En als je 'produkt' dan ook nog gerelateerd is aan diep verdriet, dan is er wel iets mis in mijn optiek.
Starry
Ik wil zeker niet ontkennen dat er in de uitvaartwereld misbruik wordt gemaakt van mensen in emotioneel moeilijke tijden. Maar wat ik wil aangeven is dat er óók andere uitvaartbegeleiders zijn, die dat niet doen. Die een eerlijk 'produkt' leveren, met heldere tarieven en die je niet iets door je strot proberen te duwen door je een schuldgevoel aan te praten. Het punt is dat veel mensen bij sterfgevallen snel geneigd zijn om maar te bellen met een van de grote uitvaartorganisaties, die inderdaad ordinaire uitknijpers zijn. Maar er zijn er veel meer: er is geen sprake van zoals jij schrijft: de bakker die 10 euro vraagt, omdat hij de enige in de wijde omtrek is. Er zijn echt heel veel kleine zelfstandigen die dit werk buitengewoon conscientieus doen. Laat ik daarbij aantekenen dat ik zelf géén uitvaartbegeleider ben, dus ik zit dit niet voor mijn eigen hachie te typen! Ik vind het alleen heel jammer dat mensen vaak niet op de hoogte zijn van alles wat er mogelijk is rondom uitvaarten en daardoor achteraf vaak niet tevreden zijn over hoe het afscheid is verlopen. Ik ben ervan overtuigd dat goede begeleiding in de dagen voorafgaand, tijdens en na het afscheid van groot belang zijn bij de rouwverwerking en ik zou willen dat het taboe om na te denken over hoe je zo'n afscheid graag zou willen, minder groot zou zijn. En dat zou ook inhouden dat je van tevoren eens rondkijkt wie en wat er allemaal op de 'markt' is en wie je op zo'n moment zou kunnen vertrouwen om jouw wensen mbt het afscheid vorm te helpen geven.
Groet, Lelie
Wel tevreden
Ik weet niet of het alleen een kwestie is van commercieel handelen. Ik denk dat het ook veel uitmaakt of nabestaanden gelegenheid hebben gehad en/of genomen om zelf goed te bedenken wat ze willen voor de overledene. Worden ze door een uitvaartonderneming 'overvallen' met de wensvraag, dan kiezen mensen volgens mij voor een soort standaard uitvaart en uit eigen ervaring weet ik dat je dan snel het idee hebt dat het allemaal niet goed genoeg is. Je wilt geen 'standaardpakket' voor jouw overleden dierbare. Dus toch een (veel) duurdere kist, iedereen in rouwauto's en de complete rouwkaart als advertentie in de krant. Maar als je de rust en tijd neemt (en dat is nou net moeilijk in die situatie kort na het overlijden) kun je heel goed bekijken op welke posten je echt nog een flink bedrag kunt besparen. Maar daar staat het hoofd meestal niet naar.
Wij hadden het 'geluk' dat we een aantal onderdelen van de uitvaart van tevoren met elkaar hadden besproken en ook met mijn moeder zelf. We wisten dus van een aantal dingen wat we wel en per se niet wilden. Uiteindelijk bleven we ongeveer binnen het bedrag dat we van te voren hadden voorzien en wat ongeveer 1000 euro meer was dan de (grote) uitvaartverzekeraar vergoedde. Overigens regelde deze grote uitvaartverzekeraar een begrafenisondernemer in de buurt, die zeer goed in staat bleek om ons heel persoonlijke wensen te vertalen en die ons heel erg goed heeft begeleid in de periode na het overlijden van mijn moeder. De manier bijvoorbeeld waarop hij met allerlei suggesties kwam om de kleinkinderen te betrekken bij de rouwdienst, die wij zelf helemaal hadden samengesteld, vulde heel goed aan.
Ik wil geen reclame maken, noem ook geen namen, maar ik wil toch even een ander geluid laten horen.
Verzekering
het heeft denk ik ook te maken met een aanwezige uitvaart verzekering. Je moet met een organisatie werken anders krijg je niet alles vergoed. Althans dat is een vrij gebruikelijke werkwijze.
En idd je wilt het beste want het is de laatste mogelijkheid. Je moet ook snel beslissen er is weinig tijd om rustig na te denken.
Allemaal dingen die je er toe 'dwingen' meer geld uit te geven dan je zou wensen.
Oke, dus hoe pak je het aan?
stel voor - er is iemand overleden en je hebt een begrafenisondernemer nodig.
Hoe weet je dan wie je (niet!) moet bellen?
Zijn daar vergelijkingssites over? Daar heb je op zo'n moment natuurlijk helemaal geen gelegenheid voor.
tonny