Ouders en School Ouders en School

Ouders en School

Lees ook op
Pelle

Pelle

27-10-2008 om 08:41

Uit de nieuwsbrief van OO: leer basisschoolleerlingen weer handwerken

Opinie - Handvaardigheid

24 oktober 2008

Niet alleen rekenen en taal moeten weer in ere hersteld worden, maar ook de traditionele handvaardigheid, vindt Mirjam Janssen. "De huidige manier van knutselen past in de mentaliteit dat je nergens verstand van hoeft te hebben".

Leer basisschoolleerlingen weer handwerken

door Mirjam Janssen

Bijna een heel schooljaar heb ik er in de 4e klas van de lagere school over gedaan om een pop te breien. Het was een pop uit één stuk. Je moest de steken en de ribbels goed tellen om de voor- en achterkant precies even groot te maken. Het was een verschrikkelijke klus. Ik liet steeds steken vallen of trok de draad zo strak aan dat ik de pen nauwelijks meer tussen de lussen kreeg. Met jaloezie zag ik de jongens naar het handenarbeidlokaal gaan waar ze zaagden en timmerden. Uiteindelijk heeft mijn oma de pop stiekem afgebreid.

Hoewel ik er niet de beste herinneringen aan heb, vind ik die ouderwetse handwerklessen achteraf heel nuttig. Op mijn 12e kon ik (min of meer) breien, haken, borduren, knopen aanzetten en kleine reparaties aan kledingstukken verrichten. En de jongens uit mijn klas konden basale dingen met hamer, zaag en soldeerbout.

Ik heb me er vaak over verwonderd dat basisscholen niet meer dit soort vaardigheden doceren. Op de school van mijn kinderen, en ik denk niet dat die een uitzondering vormt, wordt veel geknutseld aan de hand van thema's. Naast een heleboel seizoensgebonden maaksels, levert dat werkstukjes op over dromen, het milieu of dieren. En een enkele keer doen ze aan echte kunst. Dan plakken ze als Mondriaan of knippen figuurtjes uit als Matisse.

Een rondgang langs handvaardigheid-sites voor leerkrachten levert tips op voor pastahuisjes, maskers van papier-maché, stempels en sjablonen. En 'vakoverstijgend' als het even kan. Dat wil zeggen dat er gekleurd of geplakt wordt in het kader van de aardrijkskunde- of geschiedenisles.

De resultaten zijn steevast schattig. Dat komt niet doordat de kinderen zo kunstzinnig zijn, maar doordat het hele knutselproces in zóveel veilige stapjes is opgeknipt en voorgeprogrammeerd dat er weinig mis kan gaan. Waar mijn eigen generatie nog met bloed, zweet en tranen een lap moest breien, houdt 'werken met wol' tegenwoordig in dat kinderen wat sliertjes wol op de kin van een zelf geverfd poppetje plakken.

Dit soort lessen wekt het misverstand dat voor creativiteit geen vakmanschap nodig is. Het zal de kinderen vast veel zelfvertrouwen geven, maar eigenlijk presteren ze weinig. Het is alsof ze taal zonder spelling leren. Bovendien geeft het een volkomen verkeerd beeld van echte kunst. Karel Appel mag dan gezegd hebben dat hij maar wat aan rotzooide, maar wie goed kijkt weet dat het niet waar is.

Kunst maken is een vak waarvoor je veel moet oefenen en waarbij heel veel mislukt, zeker in het begin. Door eindeloos te prutsen op een lap, of te schaven aan een houten bakje, leer je de nederigheid, die het begin is van echt leren. De huidige manier van knutselen past in de mentaliteit dat je nergens verstand van hoeft te hebben. Dat het beter is om manager te zijn dan vakman.

De achterstand bij handenarbeid wordt op de middelbare school enigszins goedgemaakt tijdens het vak techniek. Maar handwerken leert vrijwel niemand meer, alleen Vrije Scholen besteden er nog aandacht aan. Waarschijnlijk is het afgeschaft als te truttig en te ongeëmancipeerd.

Toch zou het goed zijn als basisschoolleerlingen af en toe ook iets praktisch leerden, waarbij jongens en meisjes natuurlijk niet gescheiden moeten worden. Het huidige gefröbel komt alleen van pas bij het maken van Sinterklaas-surprises.

Het is bevredigend om iets te leren wat je werkelijk kunt gebruiken. En als je daarvoor te onhandig blijkt, heb je respect voor mensen die het wel kunnen, omdat je weet hoe moeilijk het is om echt iets bijzonders te maken.

Mirjam Janssen
p/a [email protected]

Mirjam Janssen (1963) is freelance journalist en moeder van twee kinderen (van 9 en 12 jaar).

Naar laatste reactie
Dit forum topic is gesloten, er kan niet meer gereageerd worden.
tonny

tonny

27-10-2008 om 09:49

Opvolgster van een echte authentieke handwerkjuf

dat was ik, een jaar of 14 geleden. Zij had vier lesuren per week. Dat werd al snel afgebouwd naar twee, en nu is het één uurtje.

Elk jaar doe ik een half jaar een bepaalde groep. De ene week helft 1 van de groep, de andere week helft 2; de eigen leerkracht kan dan met de andere helft aan de slag. Deze organisatievorm komt neer op 10 lessen per kind in het desbetreffende schooljaar.

Die tijd ga ik niet besteden aan iets zeeer veel geduld vragends als breien! Het duurt veel te lang voor je resultaat ziet. En eer een halve klas (is ongeveer 14/15 kinderen) steken heeft opgezet en een toer heeft gebreid - oei dan kom je enorm handen en ogen te kort! Ik vind het bijzonder knap dat de juffen van vroeger dat konden!

tonny

trijntje71

trijntje71

27-10-2008 om 09:58

Dan wil ik ook weer volksdansen terug

dat heeft ook zo zijn nut gehad
Mijn moeder was handwerkjuf en heeft ook jaren volksdansles gegeven. Mijn zoon van 6 heeft nu 'les' van haar. Punniken en borduren. Hij vindt het geweldig en de juf in zijn klas is er blij mee want goed voor fijne motoriek en oog/hand coordinatie (is wel een juf van de oude stempel). Zijn eerste werkje was overigens voor haar en nu maakt hij iets voor mij, wat nog een verrassing is. Op school krijgt zoon wel dans, handvaardigheid en muziek van vakleerkrachten. Maar dat handvaardigheid is inderdaad meer knutselen.
Ik vond er overigens niets aan, kan niet breien, haken of wat dan ook (punniken lukt nog wel kwam ik achter).

reina

reina

27-10-2008 om 12:20

Persoonlijk

Ik zou het wel handig gevonden hebben als mijn man en kinderen de grondbeginselen van handwerkvaardigheden op school hadden geleerd. Mijn zoon kan wel zijn eigen spullen repareren en breien etc wilde hij zelf ook leren vroeger, helaas is dat mijn sport niet, dus erg enthousiast heb ik het hem niet aangeleerd. Of mijn dochter het kan, ik geloof het wel, ook zij heeft me er wel naar gevraagd toen ze klein was. Mijn man heeft nooit geleerd zelfs maar een knoop aan te naaien en is er echt onhandig in. Wie weet hadden handwerklessen hem wat handiger daarin gemaakt...

Hillary

Hillary

27-10-2008 om 13:53

Moeder op de barricaden

Zal ergens in de derde of vierde klas zijn geweest denk ik. Meisjes kregen twee uur handwerken ofzo. Jongens kregen het ene uur handenarbeid en het andere uur rekenen. Mijn moeder vond dit volstrekt niet door de beugel kunnen en die heeft een keurig briefje aan de directeur (die toen nog hoofdmeester heette) geschreven, dat zij er niet mee akkoord ging dat haar dochter minder rekenles zou krijgen dan de jongens en dat zij dus eiste dat haar dochter gelijk behandeld zou worden, of beter nog dat de hele klas tegelijk dezelfde les zou krijgen. Vanaf toen kregen de jongens dus ook handwerken, Ohja ik ben van 1968.

Wij kregen beiden

handenarbeid en handwerken. en beiden vondt ik op de baisschool rampzalig!!!! ik snapte het niet, had er het geduld niet voor.
pas later toen ik al enkele diploma's op zak had ging ik een beroepsopleiding doen waar werkelijk álle technieken aan bod kwamen. en toen vondt ik het wél interessant en ook leuk. ik heb er nog vaak 'profijt' van.kan breiën haken, kantklossen, solderen, zagen, filmen en timmeren. en alles wat je nog maar meer aan technieken kan bedenken.
nee, ik vindt het niks voor kinderen. als je ze nóóit meer aan het haken/breién zagen etc. wil hebben dan moet je het ze vooral jong 'verplicht' leren...worden ze lekker gemotiveerd van om 't later nog 's te doen. en in tegenstelling tot rekenen en taal heb je het later nu eenmaal niet 'dagelijks' nodig...
mijn man is heel gelukkig zonder 1 enkele techniek écht te beheersen! (ja fietsbanden plakken)
groeten albana

Hanne.

Hanne.

27-10-2008 om 15:06

Kinderen missen het geduld?

Cobi:

Kinderen van tegenwoordig missen veelal het geduld en ook de basis om zo'n vaardigheid aan te leren.

Wat maakt de huidige kinderen zo veel anders dan pakweg 25 jaar geleden? Geduld moet je leren, en welke basis heb je nodig om te leren breien/haken oid?

(van mij mag het wel terug komen, heb er zelf altijd veel plezier aan beleeft, maar dat is wellicht ook de aard van't beesie. Vraag me af of mijn kinderen er veel aan zouden vinden)

Tonny

Bij ons was het vroeger (ik ben van '67) zo, dat de kinderen op een gegeven moment een briefje mee naar huis kregen: of moeder haar dochter maar even wilde leren breien want over een week startte de handwerkles en er moest gebreid worden! Ik was toen 6 denk ik.

Dat schooljaar hebben we een dasje en een muts voor een pop gebreid. Elke week een uur les, van een enorm strenge non . Ik vond het wel leuk, kon ook netjes breien en dan zat je goed bij haar. Wee degenen die dat niet konden.

Maar ik dwaal af: het breien léren gebeurde dus niet op school, dat moest even tussendoor thuis gebeuren. Ik weet nog goed hoe vervelend mijn moeder dat vond! (Die had met toen nog 3 kinderen ook wel wat anders te doen.)

Ik ben overigens wel blij dat ik het kan (plus haken, borduren, de hele rimram), het komt vaak genoeg van pas. Ik vind het ook wel eens jammer dat de kinderen dat tegenwoordig niet meer leren. Mijn dochter van 13 kan bwvs. niet eens zelf een knoop aanzetten. Als ik graag wil dat ze dat kan, zal ik er zelf voor moeten gaan zitten met haar.

Maar mickey

Mickey, je bent niet helemaal consequent. Je schrijft dat jouw moeder je indertijd heeft leren breien, niet de school. Maar had jij dan ook niet zelf aan je dochter moeten leren hoe ze die knoop aan moet zetten?

Op de basisschool heb ik zo goed als geen handwerklessen gehad. M'n moeder heeft me wel het een en ander geleerd, maar is ook geen enthousiaste handwerkster, dus daar heb ik niet zo veel aan gehad. Maar ik heb mezelf veel geleerd: inmiddels heb ik wat kleding gemaakt, borduurwerkjes, iets repareren of vermaken is ook geen probleem, gordijnen, lampen en lakentjes etc voor de babykamer. En ik maak stoffen poppen. Allemaal uit boeken, op dit moment ligt er een biebboek over haken, met wat resultaat ernaast.
Ik denk dat als je ouder bent en echt geinteresseerd bent, dat er heel veel alsnog mogelijk is, ook zonder lessen op school. Overigens heb ik wel het voordeel dat ik een enorme hoeveelheid handwerkspullen van m'n oma ge-erfd heb. Ik hoef bijna nooit materiaal of gereerdschap te kopen.

mar

mar

27-10-2008 om 16:31

Geduld?

wat ben ik blij dat bij mijn dochter op school nog gewoon handwerken wordt gegeven. in groep 3 beginnen ze met breien. ja, het vergt best wat doorzettingsvermogen, maar het resultaat is er al snel. wij hebben een bal, een kabouter en een etui. Hardstikke leuk.
In groep 4 beginnen ze met haken. Tja, kan ook lastig zijn...
Ik vind dat handwerken/handenarbeid vormend werkt. je hebt er inderdaad geduld en doozettingsvermogen voor nodig. Maar je ziet ook resultaat. En niet alles hoeft even gemakkelijk te gaan in het leven.

T&T

T&T

27-10-2008 om 16:35

Vrije school

Vrije school kinderen leren idd nog handwerken! Ik vind dat erg leuk, al doet ieder het op zijn eigen manier, hier zijn ze bezig met vingerhaken in de kleuterklas, de een maakt een sliert, en de ander freubeld een komplete octopus! Het heeft ook wel iets te maken met geduld leren hebben, en het trainen van de fijne motoriek, en is dus in die zin geen onzinnig werk, al zie ik mijn zoon later ook geen truien breien...
groetjes Tess

Nasha the first

Nasha the first

27-10-2008 om 19:18

Brrr....mijn andere allergie

naast het rondfietsen staat deze ook hoog in de top.....handwerken.....brrrrrrr ))

Fraz

Fraz

27-10-2008 om 20:36

Bij ons

krijgen ze nog handwerken. Tis maar een uurtje per week ofzo en voor een bepaalde tijd maar bijv een sokpop leren ze wel maken. Tis trouwens geen vrije school maarja school heeft wel meer leuke aparte dingen zoals koken (iedere week een ander groepje vanaf de middenbouw) en tuinieren (ook steeds andere groepjes vanaf de kleuters) en techniek.

reina

reina

28-10-2008 om 07:10

Praktijkonderwijs

Op Praktijkonderwijs (VO) krijgen leerlingen (vanaf 12 jaar dus) wel textiel en blijken de meesten heel prima rustig aan de slag te gaan met naald, draad en naaimachine, ook de drukke kinderen die er zitten. Dus of de kinderen daarin echt zo anders zijn dan 25 jaar geleden....?

Hanne.

Hanne.

28-10-2008 om 09:41

Computeren als geduldoefening

Grappig,

ik zie computeren juist als geduld oefening.

(Je moet tig keer het zelfde doen, voordat het een keertje lukt, en je je doel bereikt. Ik heb daar over het algemeen het geduld niet voor, en wil meteen verder naar het volgende item)

Tja

Als je die kinderen nou praktische vaardigheden wilt leren waar ze in het latere leven echt wat aan hebben, leer ze dan inderdaad fietsbanden plakken en koken. De kans dat je dat nog een keer nodig hebt in je leven is enorm.

Vroeger was kleding relatief erg duur en was zelf maken en verstellen vaak noodzaak. Kleding is relatief steeds goedkoper geworden, en wie het nu nog zelf maakt doet dat vaak eerder voor de hobby dan voor de huishoudpot. En als we het over hobby's gaan hebben kan je natuurlijk net zo goed leren knippen en plakken als breien.

Ouders die breien hoog in het vaandel hebben staan kunnen het hun kinderen ondertussen natuurlijk best aanleren.

Groeten,

Temet

Ellen Wouters

Ellen Wouters

28-10-2008 om 16:00

Vakmanschap

Ik kan me in zoverre iets voorstellen bij het idee, dat het nuttig is om kinderen het idee van vakmanschap bij te brengen.
Dat je sommige praktische vaardigheden door oefening onder de knie krijgt, en dat dat in het begin teleurstellende resultaten kan opleveren, maar dat oefening kunst baart.
Beetje wazig om zo algemeen te formuleren.

Dat hoeft niet met breien en haken. Het kan ook met timmeren en koken en tuinieren en metselen.
Maar als je kinderen wilt leren koken, heb je er ook niet zoveel aan als ze alleen maar Saromapuddinkjes leren maken. Altijd snel resultaat, nooit teleurstellend, maar je leert er geen kookvakmanschap van, en ook geen inzicht in voedselbereiding. Volgens mij is dat vergelijkbaar met de knutselwerkjes uit de beginposting. Wel snel resultaat, maar niks geen vaardigheid geleerd.

Groet, Ellen
(een nichtje vertelde ooit dat ze op school marsepein had leren maken. Hoe dan? Nou, door margarine, suiker en amandelsmaakstof door elkaar te kneden. Gruwel. Dat is én geen resultaat, én geen vakmanschap)

Dráma

dat handwerken op de basisschool. En behalve Tonny bestaan er volgens mij geen leuke handwerkjuffen
Overigens heb ik het meeste gewoon thuis geleerd van een zeer creatieve moeder. Maar dat was wel in de tijd dat het loonde om sokken te stoppen een truien te breien, of winterjassen te naaien. Nu haal ik sokken in grootverpakking voor een paar euro bij de Action, de winterjassen scoor ik in de uitverkoop en fournituren zijn zo belachelijk duur, dat eigenhandig maken alleen uitkan als je galakleding of merkkleding zelf wilt (na)maken.
Aan de andere kant erger ik me wild aan het creatief uur waar we een klas van 25 7e en 8e groepers met 4 vrouw sterk begeleiden in het vouwen van een poppetje. Niet bepaald hogere origamiekunst, maar basiskleutervouwen. En dan zitten sommige kinderen je nog glazig aan te kijken bij de opdracht eerst even 16 vierkantjes te vouwen.

tonny

tonny

29-10-2008 om 09:34

-bloos-

maandagmiddag zijn mijn kinderen van groep 4 druk bezig geweest met het maken van een pompoen. Die wordt vervolgens tot superwuppie gepromoveerd- met oogjes en voetjes.
In het verleden maakte ik kuikentjes (twee bolletjes dus, verschillende maat).

Ze zitten allemaal heel geduldig te wikkelen met de wol en zijn zeer verrast als er na al dat geduld een echt mooi zacht kleurig bolletje tevoorschijn komt. Leuk hoor!

Ik vind Ellens omschrijving heel aardig, al zegt ze zelf 'vaag'. Dit geduld met je eigen vingers is naar mijn idee toch iets anders dan computergeduld.

tonny

Tonny

Zeker weten is het een ander soort geduld. En het resultaat zet ik midden op de salontafel. Mijn zoon zou zeggen:" Mijn kunstwerk."
Dat trotse gevoel zie ik niet zo terug met een spelletje op de laptop.

*diana*

"Mickey, je bent niet helemaal consequent. Je schrijft dat jouw moeder je indertijd heeft leren breien, niet de school. Maar had jij dan ook niet zelf aan je dochter moeten leren hoe ze die knoop aan moet zetten?"

Heeft niks met elkaar te maken. Mijn moeder moest mij van school leren breien. De school van mijn dochter heeft me nog nooit gevraagd mijn dochter te leren een knoop aan te zetten

Als dochter ernaar komt vragen wil ik het haar best leren overigens, maar ze heeft geen enkele belangstelling in die richting, voorlopig.

Reageer op dit bericht

Dit forum topic is gesloten, er kan niet meer gereageerd worden.