1 januari 2000 door Ward van Alphen

Borderline of teveel aandacht?

Dochter (bijna) 16. Vanaf de leeftijd van 7 tot 15 jaar behandeld bij het RIAGG voor achtereenvolgend: bedplassen, geboorte Down-kind, haatgevoelens, zelfmoordpoging.

Uiteindelijk een 1 1/2 uur durend onderzoek bij de kinderpsych van het RIAGG op ons aandringen. Resultaat: mogelijke kenmerken van Borderline. Gedrag: weglopen, agressief,negatieve aandacht vragen, manipuleren, liegen. In januari heel dicht bij een uithuisplaatsing geweest.

Wij hebben toen duidelijk afstand van haar genomen. Resultaat: het lijkt steeds iets beter te gaan. Ik ben -- door alle zaken eens op een rijtje te zetten -- gaan twijfelen aan het Borderline-verhaal. Ik denk dat zij gewoon teveel aandacht, zowel positief als negatief, heeft gekregen.

Mijn vraag: kan dit kloppen?

Antwoord

Uw dochter heeft al aardig wat meegemaakt in haar leven, en ook behoorlijk wat hulpverlening gehad. Uiteindelijk is door de kinderpsych (-oloog? -iater?) van de RIAGG de diagnose "Borderline" gesteld. Ik denk dat daarmee de Borderline Persoonlijkheidsstoornis bedoeld wordt.

Ik kan uit het verhaal dat u schetst niet opmaken of dat zo is of niet: daarvoor is de informatie toch onvoldoende, en bovendien zou je uw dochter moeten zien en spreken om een uitspraak te doen over de diagnose. Ik heb al eens eerder uitgelegd dat het averechts kan uitwerken als een hulpverlener zomaar uitspraken doet over lopende hulpverlening.

Ik raad u aan om in gesprek te gaan met uw hulpverleners over uw twijfels. Daar is niets verkeerds mee: het gaat er allemaal om dat u beter begrijpt wat er met uw dochter aan de hand is, en -- nog belangrijker: hoe kan je het beste met haar omgaan?

Ouders hebben nogal eens de indruk dat er een verkeerd plakkertje op hun kind geplakt is. Soms klopt dat gevoel -- sommige aandoeningen worden pas in de loop van de tijd duidelijk. Maar het kan ook betekenen dat ouders en hulpverleners tijd nodig hebben om datgene wat er met een kind aan de hand is, in woorden uit te drukken waar alle partijen het mee eens zijn.

Dat klinkt misschien erg vaag, maar er bestaan nu eenmaal geen standaardkinderen uit psychiatrische tekstboeken. Elk kind heeft zijn of haar eigen verhaal, en het blijft belangrijk dat te kunnen begrijpen.

Maar het is belangrijker dat uw dochter zich zo normaal mogelijk kan gaan ontwikkelen. En dat u als ouders zo goed mogelijk met haar om leert gaan, zodat u deze normale ontwikkeling kunt ondersteunen.

U vertelt dat u op een gegeven moment afstand hebt genomen. Je zou ook kunnen zeggen dat u de pijnlijke stap heeft genomen om de verantwoordelijkheid voor het gedrag van uw dochter meer bij haarzelf te leggen, ondanks dat u zich zorgen blijft maken over hoe dit afloopt.

Ouders van "normale" pubers maken dit proces ook mee. Dan gaat het alleen om dingen als schoolprestaties, afspraken over besteding van zakgeld, etc. Bij u en uw dochter gaat het om schadelijk gedrag, en dat roept natuurlijk veel emoties op.

Toch moet uw dochter leren om verantwoordelijkheid te nemen voor haar gedrag. En u als ouders doet er natuurlijk goed aan om zoveel mogelijk duidelijkheid te bieden, en uw grenzen aan te geven. Rond de mogelijke uithuisplaatsing heeft u dit gedaan, en het heeft gewerkt.

U beschrijft dat u denkt dat uw dochter op bepaalde gebieden teveel, en op andere te weinig aandacht heeft gekregen. Het lijkt erop dat ze het moeilijk heeft met zichzelf, instabiel is en gedrag vertoont waar anderen moeilijk mee overweg kunnen.

U bent al behoorlijk op weg om beter met uw dochter te leren omgaan, want u heeft al begrepen dat het ontzettend belangrijk is om goed te reageren op bepaald gedrag van haar. Het gaat er om alles wat in de richting van een normale ontwikkeling gaat, te belonen en te stimuleren. En gedrag waarmee ze zichzelf of anderen schade berokkent, niet te versterken en te laten uitdoven. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, daar kan ouderbegeleiding behulpzaam bij zijn.

Hoe je het probleem van uw dochter ook noemt: ze lijkt bepaalde kwetsbaarheden te hebben, haar ontwikkeling dreigt vast te lopen, er zijn al langere tijd problemen. Waarschijnlijk heeft ze een lange weg te gaan om te leren om met zichzelf en anderen om te gaan.

Ik wens u en uw dochter veel succes toe op deze weg.