Ben jij eigenlijk voorbereid op het ouderschap en je baby? Dit kun je doen

1 januari 2000 door Ward van Alphen

Geen omgang met vader roept onbegrip op bij seksueel misbruikte dochter (5 jr.)

Mijn ex-man is beschuldigd van seksueel misbruik van onze oudste dochter. Zij heeft dit zelf aangegeven, maar blijft (begrijpelijk) toch van haar vader houden en hem missen.

Voor de echtscheiding heb ik alleen de ouderlijke macht gevraagd en gekregen. Hij heeft ook geen bezoekrecht, dit is hem door de rechter ontzegd.

Toch heb ik regelmatig woorden met mijn dochter (5 jaar) omdat zij vindt dat haar vader terug moet komen en ik 'dus' een stomme mama ben omdat dat niet mag.

Ik probeer haar steeds maar weer uit te leggen dat haar vader haar niet meer mag zien omdat de politie dit gezegd heeft. Het blijft moeilijk om dit aan haar duidelijk te maken.

Ik zoek ook naar een kinderpsycholoog, voor haar, ook omdat zij zo'n 2 jaar alleen in haar broek poept, en het eigenlijk ophoudt.

Ik sta open voor alle tips/hulp om hiermee om te gaan.

Antwoord

Twee problemen, die aan de ene kant elk een eigen benadering vereisen, maar aan de andere kant wel met elkaar te maken kunnen hebben. Want alles wijst erop dat er de laatste jaren veel spanningen zijn geweest in uw gezin, en dat heeft veel invloed op een fenomeen als broekpoepen.

Het broekpoepen

Als ik het goed begrijp was uw dochtertje twee jaar geleden een periode zindelijk, maar is ze de ontlasting gaan ophouden en poept ze alleen in haar broek.

Een kind van vijf dat nog niet zindelijk is: dat komt op zich nog veel voor op die leeftijd. Maar als het zo is, dat ze al zindelijk was en nu niet meer, dan kan dat wijzen op een factor die de ontwikkeling van uw dochtertje remt.

Daarbij kan je denken aan de bovengenoemde spanningen in het gezin: dat kan op zich al veel indruk maken op zo'n klein kind.

Het is vaak ook niet een tijd waarin ouders zich ongestoord kunnen wijden aan de opvoeding van hun kinderen. Ouders krijgen zelf ook veel voor hun kiezen, en dat kan zijn weerslag hebben op de kinderen. Vanuit het kind uit bekeken zal hij/zij in moeilijke omstandigheden wellicht slechter over bepaalde kwetsbaarheden heen kunnen komen.

U moet ons archief er nog maar eens op nakijken. Bij problemen met de zindelijkheid is het belangrijk om lichamelijke aspecten daarvan uit te laten sluiten. Deze kunnen soms onverwacht toch ten grondslag liggen aan het probleem. En anders kan het zo zijn dat er op den duur problemen met de uitscheidingsfunctie van de darm kunnen ontstaan, waarbij een kind tijdelijk laxerende middelen ter ondersteuning moet hebben.

Volgens mij moet een bezoek aan de kinderpsycholoog worden voorafgegaan door een bezoek aan de huisarts of kinderarts. Sommige kinderafdelingen van ziekenhuizen bieden integrale programma's aan -- inclusief gedragsmatige/pedagogische training -- voor broekpoepen.

Het is natuurlijk niet ondenkbaar dat het broekpoepen iets met het vermeende seksueel misbruik te maken heeft. Dat kan betekenen dat je een andere benadering van dit probleem moet kiezen. De kinderpsycholoog of -psychiater komen dan nadrukkelijker in beeld, in elk geval voor een gedegen onderzoek. Dan kan het zijn dat een "standaard" benadering van het broekpoepen in eerste instantie de meeste kans op succes geeft.

Het seksueel misbruik

Dat is toch weer een heel lastig probleem om via de vraagbaak van Ouders Online te bespreken. Om iets te kunnen schrijven over wat dit voor uw dochtertje betekent, zou je haar eerst uitgebreid moeten spreken en zien en met haar omgaan. Ik kan er dus slechts in algemene zin op in gaan, temeer ook daar u spreekt van een beschuldiging, en niet van een vaststaand feit.

Heel vaak is het zo dat kinderen die misbruikt of mishandeld zijn door een van hun ouders, de betrokken ouder ook niet kwijt willen. Een kind is natuurlijk afhankelijk van de ouders, dus wat kan het anders dan bij die ouder willen zijn, al zijn de omstandigheden nog zo ongunstig.

Vaak is het zo dat de dader wel van het kind houdt, zij het op een vreemde manier. Het kind kan soms het misbruik- of geweldaspect van het contact uit de beleving "wegdrukken": dat is dan de enige manier om er op dat moment mee om te gaan. En het hangt er ook maar van af hoe het misbruik heeft plaatsgevonden. Het kan op zo'n manier gegaan zijn dat een kind geen afkeer van de dader gekregen heeft.

Het is duidelijk dat misbruik onmiddellijk moet stoppen, en dat het kind ook beschermd moet worden voor de vreemde wijze van contact maken die er bij komt kijken. Maar vanuit het kind uit gezien is het begrijpelijk dat het ook nog houdt van de dader en ook te jong kan zijn om de hele situatie te kunnen overzien.

Dus u kunt op dit moment niets anders doen dan de woede en frustratie van uw dochtertje verdragen, en haar helpen om de situatie te accepteren zoals die is. Het feit dat nog niet vaststaat wat er gebeurd is, maakt het allemaal complexer, maar doet aan de huidige situatie niet af: voorlopig geen contact met vader.

Moet ik er nog bij zeggen dat je als onschuldige man/vader in dit geval een zeer kwetsbare positie hebt, en maar moet hopen dat de omgeving en de deskundigen zeer nauwkeurig en voorzichtig om gaan met de uitspraken van je kind? Ik hoop in elk geval als kinderpsychiater dat er zeer zorgvuldig met de uitspraken van een vijfjarig kind wordt omgegaan.

Seksueel misbruik is zeer schadelijk voor de ontwikkeling van een kind en moet stoppen. Maar we weten ook allemaal dat kinderen uitspraken kunnen doen die niet waar zijn. Onterechte beschuldigingen van seksueel misbruik -- en de consequenties daarvan -- kunnen net zo goed tot schade aan de ontwikkeling van een kind leiden.

Dit zeg ik in algemene zin, ik ben natuurlijk niet op de hoogte van de ins en outs van de situatie in uw gezin. Maar als ik het goed begrijp kan de mogelijkheid dat er geen misbruik heeft plaatsgevonden, niet worden uitgesloten...

U gaat in elk geval nog een moeilijke tijd tegemoet met uw gezin. Ik wens u daarbij veel sterkte en moed toe.

Lees ook: