10 oktober 2008 door Joanna Sandberg
Ik heb drie kinderen: een meisjestweeling van 5 jaar en een zoontje van 7 jaar. Ze stoeien regelmatig en dat gaat wel eens mis.
Vooral mijn zoontje doet niets liever dan stoeien; hij is behoorlijk wild. Mijn ene dochter en mijn zoon krijgen regelmatig ruzie en doen elkaar pijn. Keihard aan elkaars haren trekken, enzovoorts. Mijn dochter deed dat vanmorgen bij mijn zoon en ik kan hem dan nog net tegenhouden voordat hij aanvalt. Mijn dochter moest "sorry" zeggen van mij. Dat kost haar veel moeite maar ze deed het wel.
Ik dacht dat het klaar was, maar 5 minuten later valt mijn zoon aan. En dat is echt aanvallen. Ik moet ze dan uit elkaar trekken. Wat doe ik daaraan?
Ik werd vanmorgen ook zo woedend omdat ze toch al "sorry" gezegd had, dat ik mijn zoon een klap op zijn been gegeven heb. Daar maak ik de zaak niet beter op. Ik sla zelden, zo'n drie keer per jaar, en dan moet mijn zoon het ontgelden.
Dat 'sorry zeggen', heeft dat eigenlijk wel zin?
Een interessante vraag: "Heeft 'sorry zeggen' wel zin?" als ruzies uit de hand lopen? Het antwoord is: ja, dat heeft wel degelijk zin. Het is het aanbieden van je excuses voor iets wat je niet goed gedaan hebt. Je geeft je fout toe en betuigt spijt, en tegelijkertijd vraag je aan de ander om je excuses te accepteren. Dat is nog knap lastig, als je ziet hoe moeilijk veel volwassenen het nog vinden om hun fouten te erkennen en hun excuses aan te bieden...
'Sorry zeggen' gaat niet vanzelf. Kinderen moeten dat leren, en dat leren gaat natuurlijk met vallen en opstaan. U, als ouder annex opvoeder, moet dat uw kind leren, en wanneer kinderen naar een kinderdagverblijf gaan of naar school, wordt hen ook daar geleerd om "sorry" te zeggen.
Je excuses aanbieden hoort bij onze normen en waarden. Je kan het vergelijken met 'dank je wel zeggen' en 'alsjeblieft zeggen'. Ook dat moeten kinderen leren. Ze moeten het leren omdat het beleefdheidsregels zijn die een nuttige functie hebben bij de sociale omgang.
Vanaf heel jong – in hun 2e levensjaar – beginnen kinderen al mee te leven met anderen. Dat wil echter niet zeggen dat ze dan ook al echt begrijpen wat het aanbieden van excuses betekent. Dat hoeft ook niet; dat komt vanzelf wel als ze ouder worden.
Met 5 jaar zijn ze al een heel eind daarin gevorderd. Je ziet dat bijvoorbeeld bij uw dochter (van 5). Die begrijpt al heel goed wat 'sorry zeggen' feitelijk betekent, omdat ze moeite heeft om het te zeggen. Ze vindt het moeilijk om toe te toegeven dat ze iets verkeerds heeft gedaan.
Uw zoon (van 7 jaar) en een van de tweelingdochters (van 5 jaar) hebben regelmatig ruzie en dan doen ze elkaar pijn. Dat mag natuurlijk niet. Dan moet u inderdaad onmiddellijk ingrijpen en ze allebei naar hun kamer sturen of ze even apart zetten.
Als je niet zelf gezien hebt wat er precies is gebeurd, zou ik geen moeite doen om uit te zoeken wie er begon, wie wat heeft gedaan, etc., want dan krijg je alleen maar dat ze elkaar gaan beschuldigen. Je komt er toch niet achter. Maar als ze weten dat ze allebei straf krijgen als ze elkaar pijn doen, dan wordt dit vervelende gedrag vanzelf minder.
Wanneer je daarentegen wél met eigen ogen ziet dat de een de ander pijn doet, zoals u zag bij u dochter, dan moet je wel degelijk alleen de schuldige aanpakken, zoals u ook deed. Alleen liet u haar misschien iets te snel "sorry" zeggen.
Er was geen sanctie (straf) op haar gedrag en mogelijk dat daarom uw zoon zich zo snel revancheerde. U werd woedend en gaf hem een klap (ik kom daar zo op terug). Wat had u beter kunnen doen? Eerst apart zetten, en pas daarna – als de gemoederen wat tot rust zijn gekomen – samen met uw zoon en dochter erover praten. Ook uw andere dochter kan daarbij zijn, zolang zij zich er niet mee bemoeit, tenzij u haar iets vraagt.
In dat gesprekje vraagt u dus niet wie er begon, maar vraagt u hun om sorry te zeggen omdat ze elkaar pijn hebben gedaan. Vervolgens bespreekt u met hen samen hoe ze in het vervolg op een andere manier hun problemen kunnen oplossen. Kinderen hebben zelf vaak hele goede ideeën en als hun ideeën worden overgenomen is het ook wat makkelijker voor ze om zich er aan te houden.
Wel is het zo dat de meeste jongens qua aanleg drukker zijn dan meisjes, en sneller fysiek reageren. Daarbij komt dat jongens vaak verbaal afgetroefd worden door meisjes. Waarschijnlijk speelt dit laatste niet bij u, omdat uw zoon 2 jaar ouder is dan uw dochter. Wel kan het soms lastig zijn voor hem dat hij alleen staat tegenover zijn zusjes die samen sterker zijn dan hij. Ook dit kunt u met hem en uw dochters bespreken.
Dan nog even over de klap die u zelf uitdeelde. Dat is natuurlijk niet goed. U doet het ook bijna nooit, vertelde u, maar een moeder is ook maar een mens en verliest wel eens haar geduld. Kinderen leren echter het meest van voorbeeldgedrag, dus juist als voorbeeld is het zo fout om te slaan. U doet dan immers hetzelfde als uw kinderen, waardoor ze niet kunnen leren dat slaan not done is.
Aan de andere kant was uw klap natuurlijk wél weer de ideale gelegenheid om het goede voorbeeld te geven door zelf "sorry" te zeggen...
