23 mei 2003 door Saskia Nihom-Nijstad
Hoe ga ik om met mijn zoontje (6) die fysiek geweld gebruikt nadat hij is uitgelachen?
Ons zoontje is een gevoelig kind en kan in zijn spel met anderen dominant zijn. In ons gezin is hij de oudste en in het spel met zijn broertje van 3 loopt het door dit gedrag ook wel eens spaak. Maar nu zijn er op ons speelpleintje twee jongetjes die in de gaten hebben dat ze door hem uit te lachen een bepaalde reactie teweeg brengen, ook al zijn ze daar dan zelf de dupe van.
Regelmatig komt een kind dan melden dat hij is geslagen door ons zoontje. Dat heeft hij van zijn ouders geleerd; zij willen niet dat hij terug gaat slaan.
We hebben nu de afspraak met ons zoontje gemaakt dat hij in zo'n geval op zijn kamer moet blijven. En als het een dag goed gaat, krijgt hij een sticker, met op den duur een grotere beloning.
Ook hebben we hem gezegd dat hij niet altijd op alles moet reageren en soms eerst tot 10 moet tellen. Is dat niet te moeilijk? Moeten we de jongetjes samen laten spelen zonder anderen?
We zitten er erg mee, omdat er ook al een confrontatie met de andere ouders is geweest. (Inmiddels is dit uitgepraat.)
Ik kan me heel goed voorstellen dat u het niet leuk vindt dat uw zoontje gaat slaan, te meer omdat u daarover ook al gekapitteld bent door andere ouders, maar u moet de dingen wel in perspectief blijven zien. Zo'n term als "fysiek geweld" is bijvoorbeeld wel erg zwaar voor een geval als dit. Een jongetje van 6 is een klein kind, en geen boom van een kerel die een bushokje in elkaar beukt.
Maar los van het woordgebruik is er nog iets anders, wat nog veel belangrijker is. Uw kind begint namelijk niet zomaar met het slaan van andere kinderen. Uw zoontje wordt, waarschijnlijk opzettelijk, in het nauw gedreven door twee andere kinderen. Probeert u zich eens voor te stellen hoe dat voelt, als gevoelig kind. En ook nog eens twee tegen één; dan moet je wel heel sterk in je schoenen staan om daar nog rustig onder te blijven.
Als u verwacht dat uw zoon van 6 jaar al opgewassen moet zijn tegen zulke druk, dan verwacht u te veel van hem. Hem straffen door hem op zijn kamer te zetten, en hem belonen als het goed gaat, is dan ook niet de juiste aanpak in dit geval. Bovendien loert het gevaar van pesten.
Wat te doen? U moet ingrijpen, anders wordt het van kwaad tot erger. Nu is het nog nét vervelend plagen, maar het is al heel dichtbij pesten. En pesten houdt niet vanzelf op. Hieronder zal ik aangeven hoe u te werk zou kunnen gaan.
Leg alle drie de kinderen tegelijk uit waar ze mee bezig zijn. Vraag de drie wat zij er zelf van vinden. Vraag of zij zelf een oplossing kunnen bedenken om te stoppen. De uitlachers moeten stoppen met uitlachen en de mepper moet stoppen met meppen. Als ze dat niet kunnen, mogen ze voorlopig niet meer samen spelen.
Zelfs wanneer je kind al iets is gewend, wordt een driespan meestal een sociale nachtmerrie. De zwakste deelnemer in het spel zal altijd het loodje leggen. Laat kinderen van deze leeftijd nog niet voortdurend alleen spelen. Dat kunnen ze nog niet. Ga af en toe eens kijken hoe het gaat.
Vertel uw zoontje dat het niet alleen zijn schuld is dat het soms uit de hand loopt bij het spelen. Hij hoeft zich er niet voor te schamen, het gebeurt gewoon. Leg hem uit dat u begrijpt dat hij heel boos wordt als de andere kinderen hem uitlachen. Dat het heel logisch en normaal is, omdat hij zich machteloos voelt en niet weet hoe hij het gedrag van zijn speelkameraadjes moet stoppen. Dat het ook niet makkelijk voor hem is om ervoor te zorgen dat hij niet boos wordt. Maar dat slaan en meppen niet de beste oplossing is, omdat anderen dan weer boos worden.
Vertel hem dat er andere manieren zijn om jezelf te beschermen tegen getreiter van andere kinderen. Je kunt bijvoorbeeld zeggen "Stop met dat stomme gelach, houdt ermee op". Of dat je zo geen zin meer hebt om met ze te spelen, dat je weggaat en gaat zoeken naar leuke en aardige vriendjes. Dat ze elkaar maar moeten gaan uitlachen.
Vertel uw kind ook dat hij het altijd thuis moet komen vertellen als er gepest wordt en dat het dan geen klikken is. Dat het heel normaal is dat volwassen mensen zich ermee gaan bemoeien, omdat het pesten anders nooit ophoudt.
Vertel de ouders dat je van mening bent dat het niet alleen de schuld van jouw kind is. Stel voor dat jullie om de beurt erbij blijven als de kinderen samen op het pleintje spelen. Elke 'volwassene van dienst' kan dan ingrijpen als de situatie uit de hand dreigt te lopen.
Geef uw kind zoveel mogelijk complimentjes voor gewenst gedrag. Als hij even (een paar minuutjes maar) met zijn broertje speelt, prijs hem dan. "Wat fijn dat je zo lief met je kleine broertje speelt". Herhaal dit prijzen een aantal malen per dag.
Geef uw kind zoveel mogelijk zelfstandigheid, ondersteun hem en moedig hem aan bij alles wat hij zelf wil doen. "Wat vind ik dat knap van je", als hij iets zelf probeert te doen. Dit versterkt zijn gevoel van eigenwaarde en dat heeft hij nodig om opgewassen te zijn tegen de boze wereld om hem heen.
Tenslotte nog dit. Mocht u het idee hebben dat uw kind het ook in andere situaties moeilijk vindt zich te handhaven, op school of op een sportclub, informeer dan eens naar een sociale-vaardigheids-training bij u in de buurt. Een dergelijke training maakt kinderen weerbaar en daar hebben ze de rest van hun leven wat aan.
