1 januari 2000 door Joanna Sandberg
Het gaat ons om het gedrag van onze zoon, 8 jaar oud. Hij heeft een zeer sterke eigen wil. Op zich is daar niets mis mee, ware het niet dat zijn wil zo sterk is dat hij met name zijn jongere zusje (6) vaak de wet wil voorschrijven, al dan niet met verbaal, c.q. fysiek geweld. Maar ook neemt hij ons vaak niet serieus.
Hij kan erg onbuigzaam zijn. Wanneer hij iets in zijn hoofd heeft (ik noem maar wat: we zijn een weekendje weg en hij wil graag zwemmen, maar er komt iets tussen of wij hebben andere plannen) en gaandeweg blijkt dat hij zijn zin niet zal krijgen, gaat hij zeer onaangenaam gedrag vertonen. Hij wordt heel boos, spuwt bijna letterlijk vuur en de eerste tijd is er absoluut geen land met hem te bezeilen.
Als hij maar even de kans krijgt, krijgt zijn zus er danig van langs en ook tegen ons gaat hij vierkant in.
We hebben al van alles geprobeerd om hem duidelijk te maken dat zijn gedrag ongewenst is: hem apart gezet op de gang of op de trap, erover gesproken met hem, boos geworden, zijn gedrag genegeerd.
Ik moet erbij zeggen dat hij wat dit betreft een "aardje naar zijn vaartje" heeft. Mijn man is net zo'n einzelgänger als onze zoon, heeft in zijn jeugd ca. 6 scholen versleten, ging rustig op zijn 14e alleen naar Frankrijk om stamboomonderzoek te doen en is vlak voor zijn eindexamen van de middelbare school gegaan omdat hij er geen zin meer in had, het niet leuk vond, zijn eigen gang wilde gaan.
Nou is het met mijn man allemaal wel goed gekomen, maar we zouden het toch erg prettig vinden wanneer onze zoon al op jongere leeftijd wat bedrevener zou raken in die zo belangrijke sociale vaardigheden, zonder daarbij overigens zijn persoonlijkheid geweld aan te doen.
Verder is het een heerlijk kind met een aantal vaste vriendjes aan wie hij erg trouw is (en zij aan hem). Hij heeft een open blik op de wereld en een brede interesse in van alles, variërend van dinosauriërs en het oude Egypte tot ruimtevaart en sterrenkunde. Alleen dit wat minder positieve facet van zijn persoonlijkheid dreigt soms alle goede kanten wat te overschaduwen.
U heeft een zoon met een sterke persoonlijkheid. Dit heeft zijn leuke kanten, maar ook zijn lastige kanten. Het leuke is dat hij een kind is met veel eigenheid, zelfvertrouwen en interesses. Hij heeft goede vrienden en kan zich sociaal gedragen: rekening met een ander houden, zich in een ander verplaatsen, samenwerken, etcetera.
Het probleem lijkt vooral te bestaan wanneer zijn zusje haar eigen gang gaat en zij dus niet doet wat hij wil en wanneer hij zijn zin niet bij u of uw man krijgt, of dingen in de gezinssfeer anders lopen dan hij had gewild.
Hoe gedraagt hij zich eigenlijk op school? Past hij zich daar wel aan, of is hij daar ook moeilijk corrigeerbaar?
Naar zijn zusje stelt uw zoon zich niet sociaal op. Hij wil de baas spelen en gebruikt daarbij zijn verbale en fysieke overwicht. Zijn zusje is twee jaar jonger, en kan daar natuurlijk niet tegenop. U moet zijn gedrag hoe dan ook stoppen, telkens maar weer.
U schrijft dat u van alles al geprobeerd heeft om hem duidelijk te maken dat zijn gedrag ongewenst is. Uw zoon is een zeer hardnekkig type, en u en uw man moeten blijven volhouden. Ook al lijkt het bij uw zoon niet door te dringen dat zijn gedrag ongewenst is, toch moet u hem blijven corrigeren. Want door hem bijvoorbeeld apart te zetten, haalt u hem uit de situatie, terwijl zijn zusje door kan gaan met waar zij mee bezig is. En dat is prettig voor haar, en onplezierig voor uw zoon.
Hij kan zichzelf -- in deze situatie -- niet beheersen, dus u moet hem helpen om zijn vervelende gedrag te stoppen.
U schrijft dat uw zoon op uw man lijkt. Uw man ging zijn eigen weg, en deed (als kind) precies waarin hij zin had. Hij paste zich niet aan de eisen van zijn omgeving aan, zoals bijvoorbeeld je gedragen op school en eindexamen doen. Waarschijnlijk hebben uw man en uw zoon een laag angstniveau waardoor ze niet snel afgeschrikt worden door de consequenties van hun eigen daden.
Zolang dat gedrag niemand kwetst kan het heel leuk zijn, zeer eigenzinnig en origneel. Maar het kan ook een moeizame weg zijn, met veel vallen en opstaan, en het kan lastig zijn voor de omgeving. Als er contact is met de ouders van uw man, kunt u ook bij hen ten rade gaan hoe zij omgingen met hun eigengereide zoon.
Het is de kunst om uw zoon te helpen zich wat meer te beheersen wanneer hij zijn zin niet krijgt, en hem vooral met de lasten te laten zitten van zijn gedrag. Hij moet merken en leren, dat het gezin gewoon doorgaat met leuke dingen doen, terwijl hij apart zit.
Sociaal gedrag leren kinderen het beste van leeftijdgenootjes. Het is dus belangrijk dat hij veel speelt met vriendjes, op school en thuis. Een clubje (teamsport, scouting, etcetera) geeft hem extra de gelegenheid om zijn sociale vaardigheden te oefenen.
Waarschijnlijk herkent uw man veel in zijn zoon. Dit kan het gevaar in zich houden van of verregaande vergoelijking of van een veel te strenge aanpak. Probeer de balans te vinden van aan de ene kant streng en consequent zijn, en aan de andere kant samen leuke dingen doen in evenwicht te houden.
Als laatste, maar ik denk dat u dat al doet, geef uw zoon de ruimte en veel positieve aandacht voor zijn vriendschappen en interesses in de wereld. Want dan schept u ook voor uzelf de mogelijkheid om te kunnen genieten van een zoon met zo'n sterke, eigenzinnige persoonlijkheid.
