1 januari 2000 door Joanna Sandberg
Mijn dochter van bijna 5 jaar oud is erg onzeker. Ze raakt in paniek als ze niet van tevoren precies weet wat er gaat gebeuren, wie er dan is en wat zij zelf moet doen. Op school gaat het na een stroef begin nu heel goed. Ze wil eerst de kat uit de boom kijken.
Maar met zwemles gaat het helemaal verkeerd en ook met vriendinnetjes spelen is soms een drama. We "pushen" haar niet, laten haar zelf haar tempo bepalen. Maar ik zou haar zo graag wat meer zelfvertrouwen willen geven! Hoe doe je dat?
Uw dochtertje lijkt in paniek te raken als ze de boel niet onder controle heeft. En in het spel met andere kinderen wil ze waarschijnlijk de baas spelen om zodoende de situatie onder controle te houden, maar andere kinderen pikken dit gedrag meestal niet.
De zwemles is waarschijnlijk helemaal een aaneenschakeling van situaties waarin ze geen enkele controle kan uitoefenen, en dit vergroot haar onzekerheid en maakt haar angstig.
Hoe kunt u nu het beste uw dochter van vijf jaar helpen om over haar onzekerheid te komen?
Het ene kind is in aanleg zekerder van zichzelf dan het andere kind. Maar de omgeving, en met name de ouders, hebben een grote invloed op het ontwikkelen van het zelfvertrouwen en de eigenwaarde van het kind. Het jonge kind leert haar eigen competentie kennen wanneer het merkt dat haar handelen effect heeft op de omgeving.
Je ziet kleine kinderen ‘groeien’ en plezier hebben wanneer ze iets voor het eerst onder de knie hebben en hun ouders hier enthousiast op reageren. Bij voorbeeld wanneer een kind haar eerste stapjes zet en loopt van vader naar moeder. Kinderen (en ouders) zijn dan heel trots. Het kind loopt bijna naast haar schoenen van trots, en haar eigenwaarde stijgt ten top. Het kind geniet en wil doorgaan en leert dat lopen leuk is, en is weer een stap verder in haar zelfstandigheid.
De attitude van ouders is dus heel belangrijk; krijgt het kind genoeg ruimte om te experimenteren, mag het genieten van haar prestaties (hoe klein ook in de ogen van volwassenen), mag het ook lekker aanklooien, krijgt het kind veel goedkeuring en voelt het kind zich veilig, etcetera.
U kunt als ouder uw dochter helpen door haar wel aan te moedigen, dit heeft een onzeker kind hard nodig, maar inderdaad door haar niet te pushen. Het is niet eenvoudig om hier een balans in te vinden. Maar wanneer de kans groot is dat de (nieuwe) situatie te moeilijk is voor uw dochter, dan moet u niet aandringen. Uw dochter ontwikkelt zelfvertrouwen door juist succesvolle ervaringen te ervaren. Mislukkingen vergroten haar onzekerheid.
Er moeten niet te grote stappen gemaakt worden, maar stapje voor succesvol stapje zal haar zelfvertrouwen groeien. Wanneer de situatie te onoverzichtelijk is, een te grote stap is en dus angstig maakt, dan helpt het door de situatie in stapjes te hakken.
Bij voorbeeld met de zwemles kunt u kijken of uw dochter niet eerst een periode gewoon lekker mag spelen in het water zonder te veel te moeten wat ze eng vindt. Ook zou u kunnen stoppen met zwemles, en regelmatig met haar in het zwembad kunnen gaan spelen. De meeste kinderen leren veel makkelijker zwemmen rond hun zesde of zevende jaar, omdat dan hun motoriek ver genoeg gerijpt is.
Wat verder helpt om een onzeker kind meer zelfvertrouwen te geven is een stabiele gezinssituatie met regels en regelmaat. Dit biedt veiligheid van waaruit het kind de kans krijgt om te durven oefenen. Ook is een stimulerend gezin gunstig, waar veel onderlinge interesse en contact is. Een ouder die zelfvertrouwen uitstraalt, een ‘mislukte’ poging serieus neemt, maar er geen drama van maakt, en optimistisch in het leven staat heeft een positief effect op het kind.
Ook hebben vaders een positieve werking op de ontwikkeling van het zelfvertrouwen en zelfstandigheid van hun dochter. Waarschijnlijk komt dit omdat vaders vaker dan moeders hun dochter zelf dingen laat doen en daarmee hun dochter het gevoel geven dat ze het zelf kunnen.
Er is ook grote kans dat de onzekerheid van uw dochter afneemt naarmate ze ouder wordt. Uw dochter heeft haar eigen tempo, maar slaagt er dus uiteindelijk wel in om goed te functioneren op school. Dit is prognostisch heel gunstig. Uw dochter voelt zich waarschijnlijk na enige tijd van wennen veilig en geaccepteerd. Juist goede schoolervaringen, zowel cognitief als sociaal, helpen uw dochter om zich competent te voelen en dus om meer zelfvertrouwen te krijgen.
