29 januari 2010 door Joanna Sandberg

"Ik wil dood en ik doe niets goed" - puberaal gedrag met 9 jaar?

Bij mijn dochter van 9 heb ik sterk het vermoeden dat ze al in de puberteit aan het raken is. Haar lichaam ontwikkelt zich, maar ook haar gedrag wijst in die richting. Ik voed haar nu 5½ jaar op in co-ouderschap (50/50) wat naar mijn eigen gevoel moeizaam gaat. We verschillen nog al in regels en stiptheid. Ook de omgang is lastig.

Ik ervaar een grote mond en niet doen wat er gevraagd wordt. Als daar consequenties op staan, is er vervolgens weer een grote mond: gillen en dreigen. Verbaal is ze vrij sterk.

Ik reageer vooral op het niet luisteren soms erg boos. Ze is niet vooruit te branden, de meeste dingen kosten veel tijd en energie. Sinds kort hebben we voor de ochtend en de avond een tijdschema waarmee ze van minuut tot minuut kan volgen wat er van haar verwacht wordt. 's Ochtends werkt het prima. 's Avonds eigenlijk nooit.

Vanavond is het weer geëscaleerd. Ik boos, zij gillen, en uiteindelijk riep ze dat ze dood wil. Er is niets wat ze goed doet, niemand vindt haar lief en haar leven is niet leuk. Niet waar natuurlijk, maar wat moet ik met deze uitspraak?

En is dit daadwerkelijk al de puberteit? Ik snap dat het enorm moeilijk moet zijn om in twee compleet verschillende gezinnen te wonen, met heel verschillende regels. Maar daar is weinig aan te doen. Beide ouders werken en het is dus ook passen en meten. Ze heeft ook het idee dat mijn werk belangrijker is dan zij zelf. Dat klopt niet, maar ik moet soms wel vanwege de verantwoordelijkheden in mijn baan minder leuke keuzes maken.

Antwoord

Ik denk niet dat het lastige gedrag van uw dochter te wijten is aan de puberteit maar aan het co-ouderschap. Door te zeggen dat ze dood wil, of dat ze niets goed doet en niemand haar lief vindt, probeert ze u te manipuleren en onder druk te zetten.

Uw dochter voelt zich duidelijk niet prettig, of zelfs erg ongelukkig, in de situatie die er nu is. Haar uitspraken kunt u zien als een cry for help. Ze overdrijft haar gevoel, want ze wil helemaal niet dood. Integendeel: ze wil het fijn hebben met haar ouders, en ze probeert u met dit soort uitspraken wakker te schudden. Kinderen kunnen heel ver gaan in gek gedrag, maar ook in woorden.

Co-ouderschap en werk

U vertelde dat u en haar vader haar al 5½ jaar opvoeden in co-ouderschap, wat moeizaam gaat. Kort samengevat: beide ouders werken, het is passen en meten, er zijn verschillende regels ("waar weinig aan te doen is"), er is verschil in stiptheid, en uw dochter heeft het idee dat uw werk belangrijker is dan zij.

U schrijft dat dat laatste niet klopt, omdat u vanwege verantwoordelijkheden in uw baan minder leuke keuzes moet maken. Dat vind ik nogal vaag. Wat bedoelde u met "minder leuke keuzes maken"?

Maar los van de vraag wat die minder leuke keuzes nu precies inhouden, zijn ze wel het gevolg van uw werk. U zou bij wijze van spreken ook een andere baan kunnen nemen, waarin u minder van die minder leuke keuzes hoeft te maken. Of uw dochter dat letterlijk zo denkt weet ik niet, maar ze heeft tóch de indruk dat u uw werk belangrijker vindt dan haar. Het is niet raar dat uw dochter dat zo voelt, want met name als een kind zich niet gelukkig voelt, kunnen dat soort gevoelens zich ontwikkelen.

Helder voor alle betrokkenen

Kortom: uw dochter voelt zich niet gelukkig, wat hoogstwaarschijnlijk voortkomt uit het moeizame verloop van het co-ouderschap. Co-ouderschap werkt alleen als de ex-partners écht goed kunnen overleggen over de opvoeding van hun kind. Als dat moeizaam gaat, zoals bij jullie, dan werkt het niet. Dat ziet u aan uw dochter. En als het co-ouderschap niet werkt, dan kun je het maar beter beëindigen. Dat is dan heel helder voor alle betrokkenen.

Mocht dit toch nog een brug te ver zijn, laat uw dochter dan in ieder geval merken dat haar ouders hun best doen om haar te helpen. Zorg dus voor beter overleg tussen u en uw ex-man, breng meer eenheid in de regels en stroomlijn de stiptheid. Roep daar zonodig de hulp van een mediator bij in.

Als dat niet lukt (of als u nu al weet dat het niet gaat lukken), stop dan met het co-ouderschap en neem de volledige zorg voor uw dochter. Of laat uw ex-man dat doen, dat kan natuurlijk ook.

Succes en sterkte gewenst!