21 oktober 2004 door Lissy de Ridder

Is een te vroege puberteit erfelijk?

Is pubertas praecox een erfelijke ziekte? En komt het vaak voor?

Opvoeding en gedrag

Hoeveel zakgeld is normaal en wat geven andere ouders?

Antwoord

Pubertas praecox is het medische woord voor een te vroege puberteitsontwikkeling. Op voorhand, zonder een kind onderzocht te hebben, kun je niet zeggen of er een aanwijsbare oorzaak in het spel is (er kan ook sprake zijn van 'natuurlijke variatie', zoals dat in de statistiek heet), laat staan dat er sprake is van een ziekte, en nog minder of die ziekte erfelijk is. Het komt per definitie niet vaak voor, omdat het een afwijking van het normale geval is.

In de puberteit ontwikkelen zich de secundaire geslachtskenmerken. Primaire geslachtskenmerken zijn geslachtskenmerken die al bij de geboorte aanwezig zijn, zoals depenis en de vagina. Secundaire geslachtskenmerken zijn dingen die pas later komen, zoals schaamhaar en borsten.

In het algemeen wordt van pubertas praecox gesproken als de secundaire geslachtskenmerken eerder verschijnen dan normaal:

• bij meisjes: voor het 8e levensjaar;
• bij jongens: voor het 9e levensjaar.

Deze leeftijdsgrenzen zijn gebaseerd op de gemiddelde leeftijd waarop deze ontwikkeling plaatsvindt. Bij pubertas praecox gaat het dus per definitie om de 'uitzonderingen'.

Het is overigens wel zo dat de laatste decennia de puberteitsontwikkeling eerder op gang komt dan voorheen. Er is dus wel sprake van een duidelijke toename van pubertas praecox. Dit is echter een statistisch verschijnsel en niet iets wat veroorzaakt wordt door een toename van pathologie (afwijkingen). Bovendien treedt in bepaalde bevolkingsgroepen ook eerder puberteitsontwikkeling op (bijvoorbeeld bij Afro-Amerikaanse kinderen), terwijl voor deze kinderen dezelfde grenzen gesteld worden.

Een te vroege puberteitsontwikkeling is een afwijking van het gemiddelde, maar geen diagnose op zich. Er zijn allerlei aandoeningen die pubertas praecox kunnen veroorzaken maar vaak is er helemaal geen oorzaak te vinden.

Voorbeelden van échte oorzaken kunnen zijn:

• een probleem van de bijnier;
• een probleem in de hersenen (bijvoorbeeld een tumor);
• een probleem van de eierstokken;
• een gevolg van medicijngebruik (bijvoorbeeld zalf die hormonen bevat).

Een probleem met een van de organen zou erfelijk kunnen zijn, maar iets als medicijngebruik weer niet. Het hangt dus helemaal van de onderliggende oorzaak af of er sprake kan zijn van erfelijkheid. Maar nogmaals: vaak is pubertas praecox een vorm van natuurlijke variatie, dus zonder aanwijsbare oorzaak.