6 september 2001 door Ward van Alphen

Mijn neefje ziet geen gevaar... (3)

Deze vraag gaat over mijn neefje Martin van 3. Hij woont in Engeland en wordt volledig Engelstalig opgevoed. Verleden jaar waren ze over voor een bruiloft; Martin was toen 2 jaar. Hij praatte toen nauwelijks, misschien twee woorden en leek ook heel weinig contact te maken.

Mijn zusje heeft hem in Engeland op een kinderdagverblijf geplaatst en daarna is hij wel meer gaan praten. Zijn zinnetjes zijn echter nog heel kort. Bijvoorbeeld: "Do not like chips." Of: "Want bike". Hij komt niet uit zichzelf naar anderen toe, laat geen speeltjes zien. Is uitermate onbetrouwbaar op straat. Kan zomaar opeens weglopen, en komt niet terug wanneer hij wordt geroepen. Pakt speelgoed af van andere kinderen, duwt opeens, etc. Mijn zusje zegt dat hij heel bazig is, maar zelf heb ik het gevoel dat hij dit doet uit een bepaald onvermogen om sociale situaties in te schatten.

Martin heeft geen gevoel voor gevaarlijke situaties, zou zomaar op straat lopen, en gaat voor fietsen staan van andere kinderen. Daarentegen is hij bang voor de zee, de roltrap, zwembad, schommel. Hij kan niet fietsen, tenminste hij gebruikt de trappers niet.

Wat contact maken betreft: hij is goed gehecht aan zijn moeder, en hij heeft absoluut een band opgebouwd met mijn 4-jarige dochtertje. Hij noemt de familieleden echter niet bij hun naam. Hij noemt mij mama, omdat mijn dochtertje dat ook zegt!

Al met al: als ik zijn gedrag vergelijk met mijn eigen dochtertje, dan kom ik op een niveau van anderhalf à twee jaar. Hij heeft twee oudere halfbroers, waarvan er één een lichte ontwikkelingsachterstand heeft (11 jaar). De ander is 14 en verblijft al een aantal jaren op een internaat wegens ADHD.

Mijn zusje vindt het allemaal moeilijk en gaat gesprekken over Martin uit de weg. En wij weten het ook niet goed. Wat denkt u hiervan?

Antwoord

Met uw neefje kan van alles aan de hand zijn, variërend van een gebrek aan sociale vaardigheden tot een taalprobleem en van een ontwikkelingsachterstand tot een combinatie van dit alles. Maar voor hetzelfde geld is er helemaal niets aan de hand (omdat de problemen van voorbijgaande aard kunnen zijn), en maakt u zich ten onrechte zorgen. Ik kan daar vanaf een afstand eigenlijk weinig concreets over zeggen.

De tweede persoon in het verhaal is uw zusje. Het enige wat u over haar vertelt, is dat ze liever niet praat over haar kind (althans niet met u). Daardoor is helaas niet duidelijk in hoeverre zij het zelf als een probleem ziet, en hoe zij daarmee omgaat. Misschien vindt ze het wel heel pijnlijk dat er na twee probleemjongens nu weer eentje met problemen lijkt te zijn. Het kan zijn dat ze zich geen goede moeder voelt, en dat ze schaamt in het bijzijn van anderen.

De derde persoon in dit familieverhaal bent u zelf. U bent degene die een probleem ervaart. U maakt zich zorgen over uw neefje en u kunt daar niet goed over praten met uw zus. Eigenlijk is dat waar het om gaat.

Zusje

Er zijn vast nog meer redenen dan ik hierboven noemde, waarom uw zus moeilijk met u praat. Ik weet niet of het belangrijk is, maar u noemt haar "zusje". Bent u ouder dan zij?

Ongemerkt kunt u in het contact met haar in een bepaalde rol terecht komen (van oudere zus), die voor uw zusje moeilijk te verteren kan zijn. Ik weet helemaal niet of dat bij u speelt, maar dit zijn van die dingen die soms een goed gesprek in de weg kunnen staan. En als je er oog voor hebt, dan kan dat soms veel ruimte bieden.

Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast

Het is belangrijk om goed in te schatten of, hoe en wanneer je dingen aankaart, als het pijnlijke zaken betreft. Soms ben je niet in de positie om iets aan de orde te stellen.

Het kan zijn dat u al voorzichtig met dit onderwerp omgaat, maar soms kan het juist goed zijn om iemand directer aan te spreken. Ik weet het niet goed; dat kunt u zelf het beste inschatten. Verder kunt u nog overwegen om iemand anders in te schakelen. Iemand waarvan u denkt dat deze makkelijker met uw zus kan praten.

Laat de tijd zijn werk doen

Genoeg gespeculeerd; terug naar uw neefje. Het gevaar is natuurlijk aanwezig dat ze op de crèche in Engeland niet op tijd aan de bel trekken, omdat ze de problemen ten onrechte wijten aan de buitenlandse afkomst van uw neefje. Of zoiets.

Maar uitgaande van de kundigheid van de leidsters, kun je ook de tijd zijn werk laten doen. Als er echt sprake is van achterstand – dat schreef u zelf ook al – dan komt dat er wel een keertje uit. U kunt nog een poging wagen om uw zorg duidelijk bij uw zus neer te leggen (of neer te laten leggen). Komt dat nu niet aan, dan heeft u misschien een zaadje kunnen planten dat later uitkomt...