17 februari 2006 door Aleid Grijpma
Mijn stiefdochter van 12 jaar is sinds enkele weken bezig om mij via haar hotmail te beschuldigen van mishandeling. Dit verhaal vertelt ze tegen een ouder meisje (van 15 jaar) dat sinds de brugklas haar junior-begeleidster is. De biologische moeder en ikzelf – als stiefmoeder – zijn hier bij toeval achter gekomen.
Nou is de relatie met mijn stiefdochter (die inmiddels 3½ jaar bestaat) altijd erg leuk geweest en nooit hebben wij het vermoeden gehad dat ze op deze wijze dit soort vreselijke berichten de wereld in zou helpen.
De vader van mijn stiefdochter is vier jaar geleden overleden. Wij denken dat deze mishandeling-verhalen een uiting kunnen zijn van haar rouwproces. U zult begrijpen dat ons vertrouwen in haar ernstig is aangetast en dat wij ons zorgen maken over deze uitingsvorm.
Heeft u ervaring met kinderen die op deze wijze gefingeerde berichten naar buiten brengen en heeft u tips om hiermee om te gaan?
Om te beginnen wil ik benadrukken dat uw stiefdochter absoluut niet de enige is die op deze wijze communiceert. Het komt regelmatig voor; ik kan putten uit veel voorbeelden.
Maar nu de kwestie zelf. Ik kan me heel goed voorstellen dat het vertrouwen in uw stiefdochter geschaad is, maar ik zou u toch willen aanraden om daar overheen te stappen, omdat u haar zo niet helpt. Veel belangrijker is het om u af te vragen waaróm zij het doet, en dáár actie op te ondernemen.
Hieronder zal ik aangeven waar u aan moet denken, en wat u zou kunnen doen.
Eerst een paar kanttekeningen vooraf, om de gedachten te bepalen:
Het opstellen van een e-mail bericht stelt veel hogere eisen aan je zelfbeheersing dan een gewoon gesprek, doordat degene aan wie je mailt, geen vragen tussendoor stelt, en geen kritische opmerkingen kan maken, waardoor je sneller kunt doordraven. Jonge kinderen moeten nog leren hoe je daar op een verstandige manier mee omgaat (en sommige volwassen ook, maar dat is een ander verhaal).
Een junior-begeleider van school is wat dat betreft een lastig geval: enerzijds is die juist aangewezen om een jongere schoolgenoot te begeleiden (waarbij communicatie via Internet natuurlijk voor de hand ligt), terwijl het anderzijds ingaat tegen het principe dat kinderen beter niet kunnen e-mailen of MSN'en als er sprake is van een machtsverschil. Dit lijkt me echt iets voor de school om daarover na te gaan denken.
Kinderen die onwaarheden rondbazuinen, zijn meestal niet de sterksten. Vaak zijn ze onzeker, mogelijk wat minder sociaal vaardig, en soms kampen ze ook met emotionele problemen. Dat laatste kan te maken hebben met boosheid over bepaalde zaken, of juist verdriet (zoals u zelf al suggereerde).
Ook kan het een manier zijn om aandacht te vragen. Bekend is het verschijnsel dat kinderen de dingen mooier kunnen afschilderen dan ze zijn. Denk bijvoorbeeld aan een kind dat vertelt dat zijn vader een dure auto heeft, terwijl dat niet zo is. Of aan een kind dat zegt mooi speelgoed te hebben, om ervoor te zorgen dat andere kinderen met hem of haar willen spelen.
Maar ook het omgekeerde komt voor. Kinderen kunnen namelijk ook aandacht vragen door de zaken minder mooi af te schilderen dan ze zijn. Zo kunnen ze bijvoorbeeld mishandeling verzinnen, of een verkrachting, of een zwangerschap. Ik heb het allemaal wel meegemaakt.
Wat zou u kunnen doen? Nu u weet wat er speelt, is het waarschijnlijk toch wel handig om het aan haar voor te leggen. Maar dan wel zonder boos te worden over wat ze gedaan heeft. De boodschap zou eerder moeten zijn dat u bezorgd bent, en dat u zich afvraagt of het wel goed met haar gaat.
Vervolgens kunt u vragen hoe het nu eigenlijk zit, met haar gevoelens voor u. Misschien zou haar moeder dat beter met haar kunnen oppakken dan u, of misschien heeft u iemand anders binnen de familie die dit goed zou kunnen. U zult dat zelf moeten afwegen.
Verder zou ik me afvragen hoe het met haar op school gaat. Hoe ligt ze in de klas? Is dit een manier van aandacht vragen? Heeft ze misschien meer begeleiding nodig voor haar sociale vaardigheden?
Tot slot zou ik u willen adviseren om kritisch te kijken naar het contact tussen uw stiefdochter enerzijds en haar junior-begeleidster anderzijds, om te achterhalen of ze die relatie wel prettig vindt. Het zou namelijk kunnen zijn dat ze er op een bepaalde manier toch te afhankelijk van is geworden.
Beperkingen opleggen of straf geven heeft niet zo veel zin, maar er goed over praten des te meer!
Succes ermee!
