25 maart 2005 door Annelou de Vries
Mijn zoontje is bijna 7 en heeft inmiddels een vervelende schooltijd. Vier jaar lang zat hij full-time op het kinderdagverblijf. Hij was een kind dat zich feilloos ontwikkelde en alles bijzonder snel kon. Een heerlijk kind om bij je te hebben.
Zodra hij naar school ging, groep 0, ging het mis. De juffrouw vond dat er na 3 maanden een ongekende vooruitgang in zat, maar wij hadden het idee dat onze jongen zich helemaal terugtrok. In groep 1 begreep de juffrouw er helemaal niks meer van. Onze jongen was echt ongelukkig, trok zich terug en had het moeilijk.
In groep 1 hebben we hem laten testen omdat men twijfelde aan zijn intelligentie. Het resultaat: bovengemiddeld intelligent, maar met een blokkade. Zonder blokkade misschien nog wel slimmer.
In groep 2 kreeg hij een meneer. En werkelijk, hij begon weer op onze jongen te lijken. Vrolijk, vol praatjes, streken en plannen. Wij blij - het kind ging goed vooruit.
Nu, in groep 3, gaat het helemaal niet goed. De juffrouw klaagt steen en been over hem. Thuis is het een geweldig kind maar op school doet hij niet mee. Tenzij het in zijn kraam past. Aanvankelijk kon hij het goed bijhouden, maar nu geeft hij het af en toe gewoon op.
Weer testen, op verzoek van school. Wij moesten daar zelf voor zorgen, omdat het om gedrag ging en niet om cognitieve vaardigheden. Maar daar wilde hij ook niks meer doen en was hij op zijn slechtst. Conclusie: de schoolbegeleidingsdienst moest ingeschakeld worden. Maar dat is er tot nu toe nog steeds niet van gekomen.
Er is een angst, faalangst, hoe je het ook noemen wil, die we op een of andere manier weg zouden moeten halen. Maar hoe kunnen we dat doen?
Onze vraag aan u: hoe kunnen we hem helpen om zijn 'angst' weg te nemen?
Ik kan me goed voorstellen dat u ermee zit dat uw zoon van 7 tot nu toe een vervelende schooltijd heeft. Een kind brengt er veel tijd door en moet ook veel leren. Maar zoals uw zoon zich nu voelt en zich nu gedraagt, komt hij daar niet aan toe.
Ik ben geen onderwijsdeskundige, maar ik weet wel dat een school ook verantwoordelijk is voor leerlingen waarbij het leren niet vanzelfsprekend gaat, doordat hun gedrag dat in de weg staat. U moet dus samen met de school gaan denken over de manier waarop u de situatie voor uw zoon kunt verbeteren.
Uw zoon heeft de jaren voordat hij naar de basisschool ging op een kinderdagverblijf gezeten; dat is een heel goede voorbereiding op school. Kinderen leren er met leeftijdgenootjes spelen, ze leren te luisteren naar een leidster (of – veel minder vaak – een leider), ze leren al een beetje op een stoel te zitten, en samen liedjes te zingen.
Maar het grootste deel van de tijd kunnen kinderen daar, zoals het hoort bij hun leeftijdsfase, gewoon doen waar ze zin in hebben. U vertelt dat uw zoon dat altijd goed gedaan heeft, en ook thuis geen moeilijk gedrag vertoonde. En nog steeds niet, trouwens.
Ondanks die goede voorbereiding is de overgang naar de basisschool niet goed verlopen. Dat is jammer. De meeste ouders, en u ook waarschijnlijk, besteden veel tijd en energie aan het kiezen van een school die past bij henzelf en bij hun kind.
Er zijn in Nederland veel verschillende scholen, dus meestal kun je er wel een vinden waarbij je je goed voelt. Maar bij uw kind is dat dus niet gelukt, helaas.
Allereerst is het goed om een kind veel tijd te geven om te wennen. Sommige kleuters doen daar wel een jaar over. De meeste kinderen in groep 1 zijn aan het eind van een schooldag uitgeput; het kost ze veel energie.
Het grote verschil met het kinderdagverblijf is dat er veel meer door de juf of de meester opgelegde structuur in een dag zit, dat er veel voorbereidende leertaakjes gedaan worden, en dat er dus minder tijd overblijft voor het vrije spel. Het is belangrijker geworden voor een kind dat het mee kan doen met de groep, en het valt meer op als een kind niet zo makkelijk meegaat met de meerderheid.
Sommige juffen en meesters zijn er heel goed in om ook die kinderen die niet zo vanzelfsprekend meedoen, de juiste aandacht te geven. Maar er zijn er ook die niet goed weten wat ze moeten doen als een kind bijzondere interesses of karaktereigenschappen heeft, of gewoon moeilijk gedrag vertoont.
Kennelijk viel u zoontje al vroeg op binnen de groep, maar was er een meneer in groep 2 die hier heel goed mee overweg kon.
Aan zijn cognitieve capaciteiten ligt het niet, want die hebt u laten testen en die zijn in orde. Er is dus iets anders wat hem belemmert om te leren; een blokkade, zoals u het noemt.
Wie is er nu verantwoordelijk voor om verder uit te zoeken wat er aan de hand is? En vooral: hoe kun je ermee omgaan?
Zoals ik hiervoor al zei, is dit een gezamenlijke zorg van de school en uzelf, als ouders. Enerzijds zal de school moeten zoeken naar manieren om uw zoon zich prettiger te laten voelen en te laten leren. Anderzijds zal dat alleen maar kunnen via gesprekken met u (maar ook met de intern begeleider of 'IB-er' die iedere basisschool tegenwoordig heeft).
Misschien kan de meneer die uw zoon in groep 2 zo goed wist te benaderen, hierin nog adviseren of bemiddelen.
Wat u zelf nog kunt doen, is proberen om te achterhalen wát het is dat uw zoon blokkeert. U zegt dat hij angstig is, maar is dat werkelijk zo?
Als uw zoon echt angstig is, dan zou u erachter moeten zien te komen wat hem zo bang maakt. Zijn het bepaalde vakken? Is het de houding van de juf? Als u dat weet, kunt u gericht actie ondernemen. Ik zou zelf in ieder geval niet weten hoe ik u op dat pad zou kunnen begeleiden, als ik niet weet wat er nou precies aan de hand is.
U zegt dat hij alleen meedoet aan dingen die "in zijn kraam passen". Hij lijkt me dus niet alleen angstig maar ook wat eigenzinnig.
Uw zoon geeft af en toe op en wil niet meedoen. Ga eens na hoe hij is in vergelijking met zijn klasgenootjes. Neemt hij een bijzondere positie in, wat betreft interesses bijvoorbeeld?
Misschien kunt u samen met de juf proberen uit te vinden waar hij wel plezier in beleeft en hoe hij te motiveren is. U kent hem goed en u kunt de juf vertellen wat u doet om uw zoon 'aan het werk te krijgen' (zoals: klusjes doen, of in bad gaan, of naar bed gaan).
U vertelde dat er geadviseerd is om de schoolbegeleidingsdienst erbij te halen. Ik denk dat het inderdaad nuttig kan zijn om die dienst in te schakelen. Zij kunnen een kind in de klas observeren en aangeven of er eventueel nader onderzoek of andere deskundige hulp nodig is.
U vertelde echter ook dat het er nog niet van gekomen is. Heeft u enig idee waarom dat nog niet gebeurd is? Houd er in ieder geval rekening mee dat scholen terughoudend kunnen zijn bij het inhuren van de schoolbegeleidingsdienst, omdat dat gewoon (veel) geld kost. Die kosten drukken op het budget van de school, en dat budget kan wel eens heel krap zijn...
Ten slotte wil ik u de mogelijkheid voorhouden om ook eens te kijken of deze school eigenlijk wel past bij uw zoon. Sommige kinderen zijn veel beter af op een school waar ze meer keuzevrijheid krijgen, zoals een Montessorischool, of op een school waar meer aandacht wordt besteed aan creatieve vakken als toneel en dans (zoals de Vrije School).
Andere kinderen gedijen juist beter in een omgeving met veel structuur, duidelijkheid en regels, en veel aandacht voor de 'leervakken' omdat ze knutselen etc. juist vreselijk vinden.
Misschien is het goed voor uw zoon om van school te veranderen. Ik ken veel kinderen die daardoor een ander mens werden.
De problemen bij uw zoon bestaan al geruime tijd, en lijken me vrij complex. Ik denk dat u de tijd moet nemen om goed na te gaan wát nu eigenlijk het probleem is, en wat daar het beste aan gedaan kan worden.
Veel succes!
