9 november 2007 door Joanna Sandberg
Ik ben een gescheiden vader en ik heb drie kinderen: een zoon van 10, en twee dochters, van 7 en 4. Ik zie de kinderen een weekend per twee weken.
Mijn vraag: is het nodig om de andere kinderen ook iets te geven als je iets aan één kind geeft?
Een voorbeeld. Op de rommelmarkt vonden mijn zoon en ik een deck Pokémon-kaarten voor een spotprijs. Ik vroeg mij af of ik dan voor mijn dochters ook iets zou moeten kopen. Volgens mijn ex leidt dit bij hen tot een gevoel van afwijzing, omdat zij niet iets kregen.
Ik zou graag hebben dat mijn ex de kinderen aanraadt dit met mij te bespreken. Zo kan ik gehoor geven aan hun gevoel en samen naar een oplossing zoeken. Maar toch zou ik graag weten of het principe van iedereen steeds evenveel geven pedagogisch een meerwaarde geeft.
Het antwoord is nee. Pedagogisch gezien is het juist niet handig om alle kinderen iets te geven als je iets aan één kind geeft. Integendeel. Als je iedereen altijd evenveel wilt geven, mis je heel wat belangrijke leermomenten en geef je een aantal verkeerde boodschappen.
Als je iets koopt voor een van de kinderen, dan heb je daar meestal een goede reden voor. In dit geval kon u heel goedkoop Pokémon-kaarten kopen, dus dan zou het toch gek zijn als u dat niet zou doen.
Maar net zo gek zou het zijn als u dan ook iets voor de meiden zou kopen, wat te duur was, of nutteloos, of niet leuk. Want dat is nu eenmaal het principe van een rommelmarkt, dat je er bij toeval iets leuks kunt vinden. Het is nuttig om kinderen dat principe bij te brengen. Het vergroot hun kennis van de wereld.
Bovendien leer je je kinderen (in dit geval de twee zussen) op deze manier nóg een belangrijke levensles. Namelijk dat zij anderen (in dit geval hun broer) soms iets moeten gunnen. Iemand iets gunnen moet je leren, dat gaat niet vanzelf.
Natuurlijk is het voor kinderen niet makkelijk om anderen iets te gunnen, maar opgroeien is nu eenmaal geen pijnloos proces. Het zou goed zijn als ouders zich dat wat beter realiseerden. Je ziet het tegenwoordig wel vaker, dat ouders hun kinderen willen beschermen tegen alle nare gevoelens die maar denkbaar zijn, wat toch echt niet bevorderlijk is voor hun ontwikkeling. Ook met een rotgevoel moet je leren omgaan.
Daarnaast moeten kinderen leren om zich in te leven in anderen. In dit geval: in de grotere broer, die het natuurlijk leuk vindt om zo'n buitenkansje te krijgen.
De bedoeling is dat de zusjes leren genieten van het feit dat hun broer blij is. Dat is een kwestie van inleven. Ze moeten gaan denken: "Als ik in zijn positie was, zou ik ook blij zijn." En naarmate ze ouder worden en meer beleefd hebben, zullen ze ontdekken dat ze de volgende keer zelf de geluksvogel zijn.
Je leren inleven in anderen is ontzettend belangrijk, en beslist niet alleen wanneer het gaat om cadeautjes krijgen of blijdschap delen. Denk bijvoorbeeld aan pesten op MSN. De meeste pesters realiseren zich totaal niet dat ze aan het pesten zijn als ze nare dingen zeggen, omdat ze zich (nog) niet kunnen verplaatsen in degene die hun boodschap ontvangt. Zodra ze dat begrijpen, worden hun omgangsvormen meteen een stuk aangenamer.
Kinderen moeten ook leren dat niet elke behoefte of wens bevredigd kan worden, hoe gerechtvaardigd zo'n behoefte of wens ook lijkt te zijn.
Ik kan me voorstellen dat uw dochters óók iets willen hebben als hun broer iets krijgt. Daar zijn het nu eenmaal kinderen voor (hoewel u alleen maar iets zei over de reactie van uw ex, en niets over de reactie van uw dochters zelf). Misschien vinden ze het "niet eerlijk" als zij niets krijgen. Maar als je aan die wens zou voldoen, dan krijg je kinderen die denken dat ze overal recht op hebben.
Hoe ouder zo'n kind wordt, dat meent op van alles en nog wat recht te hebben, hoe moeilijker hij of zij het in het leven gaat krijgen. Want het leven is nu eenmaal niet rechtvaardig.
En laten we het eens omkeren. Wat bereik je ermee als je al je kinderen altijd hetzelfde probeert te geven? Daar krijg je ontevreden kinderen van.
Het zal immers nooit lukken om ze allemaal steeds hetzelfde te geven, wat even duur, even mooi, even leuk en even bevredigend is. Kinderen gaan dan steeds vergelijken, en kunnen niet meer blij zijn met hun cadeaus omdat ze alleen maar bang zijn dat ze minder krijgen dan hun broertjes en zusjes.
Tot slot nog een opmerking over de omgang met verjaardagen. Moet je op een verjaardag een cadeautje geven aan alle kinderen als er één jarig is? Het antwoord is nee, om dezelfde redenen die hierboven genoemd zijn.
Als je de gewoonte loslaat om één kind (de jarige) centraal te stellen, leer je de andere kinderen om egocentrisch te zijn. Oftewel: om eerst aan zichzelf te denken, en dan pas aan de ander. "Alles goed en wel, maar krijg ik wel iets?"
Het is niet toevallig dat de cadeautjes voor de niet-jarigen ook wel 'troostcadeautjes' genoemd worden. Maar wat valt er nou te troosten? Ben je zielig als je niet jarig bent? Nee toch? Je moet juist leren om blij te zijn voor de jarige!
