27 februari 2009 door Joanna Sandberg

Wat moet je met een studerend kind dat niet wil studeren? (19 jr)

Mijn zoon is 19 en zit in zijn tweede jaar wiskunde op een universiteit in Griekenland. Hij woont samen met zijn zus van 21, die hard studeert. Hij zelf doet dat niet, en heeft daardoor nog maar weinig tentamens gehaald. Naar Nederland wil hij niet, en in Griekenland kun je niet van studie veranderen. Sinds kort moet je ook binnen 6 jaar klaar zijn.

Hoe kunnen zijn vader en ik hem helpen meer zin in leren te krijgen, zonder hem het idee te geven dat hij iets 'moet'? Niet makkelijk, want hij was een moeilijke puber. Nog steeds houdt hij er niet van om te 'praten'.

Antwoord

U bent een bezorgde moeder van een volwassen zoon, en dat is knap lastig. Niet alleen voor u, maar ook voor hem. Uw 'kind' is inmiddels geen kind meer. Hij woont niet meer thuis, en is nu een volwassen man (althans voor de wet, in ieder geval voor de Nederlandse wet), die in een nieuwe levensfase zit. Namelijk: in de fase van uit-huis-wonende student. Met 19 jaar spreek je van een 'jongmeerderjarige' of 'jongvolwassene'. Die hebben hun eigen verantwoordelijkheden.

Volwassen mensen, zoals uw zoon, zijn verantwoordelijk voor hun eigen daden, ook al waren ze voorheen lastige pubers. Hieronder zal ik aangeven wat dat betekent.

Verantwoordelijkheid leren dragen

Zou het kunnen dat u er niet op vertrouwt (omdat hij een moeilijke puber was) dat uw zoon op dit moment verantwoordelijkheid zou kunnen dragen voor zijn eigen doen en laten? Het klinkt misschien wat streng, en als wijsheid achteraf, maar mogelijk heeft hij – als puber – ook niet goed geleerd om verantwoordelijk te zijn voor zijn eigen daden, omdat u als ouders te veel van hem hebt overgenomen (om hem te helpen).

Als dat inderdaad het geval is, dan heeft uw zoon nog niet ervaren dat u en uw man erop vertrouwen dat hij het wél zelf kan, en dat hij dus ook zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen studie.

Ik moest daaraan denken omdat u zei: "Hoe kunnen zijn vader en ik hem helpen meer zin in leren te krijgen, zonder hem het idee te geven dat hij iets 'moet'?" Zo'n vraag zou je verwachten van een moeder van een puber, maar niet van een moeder van een jongvolwassene.

Nog meer vragen

Ik heb nog meer vragen voor u. Het is het soort vragen dat u zichzelf kunt stellen, om te begrijpen wat er aan de hand zou kunnen zijn:

  • was het zijn eigen keuze om te gaan studeren, of was het de keuze van u en zijn vader?
  • was wiskunde zijn eigen keuze?
  • heeft hij plezier in studeren?
  • heeft hij (studie-)vrienden?
  • heeft hij een vriendin?
  • heeft hij andere interesses, doet hij aan sport?
  • heeft hij er zelf voor gekozen om samen te wonen met zijn zus?
  • hebben ze het gezellig, of is dit samenwonen uit nood geboren?
  • hebben u en zijn vader gezorgd voor woonruimte of hebben ze dat zelf geregeld?

Ik hoop dat u begrijpt waar deze vragen voor bedoeld zijn. Want hoe minder uw zoon zijn eigen keuzes heeft gemaakt, hoe kleiner de kans dat hij tevreden is over de situatie waarin hij zich nu bevindt. En als hij – naar zijn eigen idee – verkeerd terecht is gekomen, dan is het natuurlijk heel lastig om hem nog te motiveren. Want waarom zou hij dan nog zijn best gaan doen?

En tenslotte: wat verwachten jullie? Wat willen jullie dat hij bereikt en waarom? Ook die vraag is bedoeld om een onderscheid te maken tussen datgene wat jullie zoon zélf wil en wat zijn ouders van hem willen. Voor het eerste kan hij waarschijnlijk meer motivatie opbrengen dan voor het tweede.

Boek en pen acuut laten vallen

Daarnaast was ik wel benieuwd hoe u erachter bent gekomen dat uw zoon niet hard studeert en weinig tentamens heeft gehaald. Heeft hij dat zelf verteld of weet u het via zijn zus?

Als u het weet via zijn zus, en als u zoon dat ook weet (dat zijn zus het aan u heeft verteld) dan hebben jullie een fors probleem. In zo'n situatie zal iedereen zijn boek en zijn pen acuut laten vallen, en niets meer presteren. In zo'n situatie krijg je immers het gevoel dat je niet meer de baas bent over je eigen leven, wat enorme weerstanden kan oproepen.

Conclusies

  • Het is uw zoons eigen verantwoordelijkheid om te studeren of om dat niet te doen. Als hij niet naar Nederland wil, en niet van studie kan veranderen in Griekenland, dan heeft hij twee mogelijkheden: studeren of stoppen. Die twee mogelijkheden kunt u hem voorhouden; meer smaken zijn er niet.
  • U kunt hem alleen helpen door hem te motiveren, niet door te bepalen wat hij moet doen. U kunt hem motiveren door goed naar hem te luisteren, en te horen wat hij zelf wil. (Is hij ergens vastgelopen? Heeft hij hulp nodig? etc.)
  • Hij zit al in het tweede jaar van de universiteit en hij is pas 19. Dat betekent dat hij al met 17 jaar van school kwam, en met 18 jaar zijn eerste studiejaar heeft afgerond. Dat klinkt toch helemaal niet gek!
  • Misschien is hij gewoon nog te jong om serieus te studeren en moet hij eerst een tijdje werken of reizen.

Succes ermee!