7 juni 2019 door Henriette Huttmann

Boze peuter! Hoe ga jij met je emoties om?

Ik ga er al bij voorbaat vanuit dat Josje boos op mij zal zijn omdat ik haar de rozijntjes weiger. Maar dat is niet zo. Sterker nog, als ik even wacht en haar de tijd geef om te stampvoeten, is ze bijna blij als ik contact maak en haar emotie benoem: "Je bent boos hè..." Josje schiet vol en de opgebouwde spanning vloeit weg via haar tranen. Dat is wat er in de realiteit gebeurt. Ze laat zich troosten en lacht al snel weer door haar tranen heen.

Vroeger

Toen mijn zoon nog klein was, ging dat heel anders. Zijn stampvoeten en schreeuwen sloeg bij mij op mijn zenuwen. Vervolgens verhief ik dan ook mijn stem en riep ik uit pure onmacht iets als: "We gaan zo gaan eten! Als je nu rozijntjes eet, is je buik al vol!" Met een laatste restje zelfbeheersing gooide ik er misschien nog iets over vitamientjes uit, maar tegen die tijd was ik al verloren in mijn eigen opvoedfuik: Als ik nu toegeef denkt mijn zoontje dat hij met schreeuwen altijd prijs heeft. En, sta ik hier nu werkelijk ruzie te maken om een rozijntje?

Steeds meer lawaai

Resultaat: zoon voelde zich niet gehoord en schreeuwde steeds harder. Ik voelde me schuldig, dook in een negatieve gedachtespiraal over mijn falende ouderschap en, in het heetst van de strijd, kwam partner ook nog om de hoek: "Ach laat dat kind toch..." Of, liggend vanaf de bank: "Kan 't wat zachter daar?!" Game on. Ruzie.

Kind overstuur, man en ik boos op elkaar en allemaal verdrietig omdat het -wederom- zo uit de hand liep.

Opvoeding en gedrag

Van twijfels en onzekerheid naar meer vertrouwen in het ouderschap

Hoe dan wel?

Na twintig jaar levenservaring én een opleiding tot EmotieCoach, weet ik nu hoe het anders kan. De sleutel? Blijf-in-het-nu. Hoe doe je dat? Door je focus naar binnen te verleggen.

Je peuter staat te stampvoeten. Stel jezelf de vraag: Wat gebeurt er nu in mij?

Drie mogelijke scenario's 

1. Ben je een beetje (of heel) boos? In dat geval had je beter iets eerder in kunnen grijpen. Je hebt dan eerdere signalen van je emotionele systeem genegeerd of niet opgemerkt. Boosheid betekent dat je de leiding hebt laten wegglippen. Door boos te worden verzamel je je energie weer. Herken je dat krachtige gevoel dat je krijgt van boos worden? Nu kun je kiezen wat je met die energie gaat doen: ga je die ventileren op je omgeving of gebruik je die energie constructief? Mogelijk kun je je kind zelfs dankbaar zijn dat je je energie weer terug hebt waar het hoort, namelijk in jou. Gebruik de teruggehaalde energie wijs. Zet het in om iets positiefs te doen, samen met je kind of eerst even alleen, om tot rust te komen.
2. Heb je een sterk idee over wat een moeder is en hoe ze zich hoort te gedragen? Doe je het in de opvoeding precies zoals je eigen moeder - of juist niet? Of mag je misschien ook eens iets anders proberen van jezelf? Iets wat mogelijk beter bij je past? Al onze overtuigingen vallen onder de categorie Schuld/Schaamte. Deze categorie gaat over de kantjes van onszelf waar we moeite mee hebben. Door deze overtuigingen te onderzoeken krijg je de kans om een stuk van jezelf te bevrijden. In de opvoeding doen we veel dingen omdat het zo hoort. Daar denken we niet over na, dat gaat op de automatische piloot. Door je verkrampende emoties te onderzoeken, krijg je je denkbeelden over opvoeden op tafel. Dan kun je ze tegen het licht houden en op waarheid beoordelen. Wat ooit waar was, hoeft nu niet meer te gelden. 
3. Deed je je best om je kind zo ver te krijgen dat het ophield met verlangen naar een rozijntje? Terwijl jij helemaal geen zin had in die confrontatie op dat moment? Geen zin hoort bij de emotiegroep Afkeer. Deze groep gaat over het voelen van je grenzen én deze bewaken. Geef je toe aan je gevoelens van geen zin, dan lijk je soms in wat schurende situaties terecht te komen. Het vergt dus enige moed maar als je trouw blijft aan jezelf (met respect voor de ander), dan merk je gaandeweg dat dit niet alleen veel oplevert voor jezelf, maar dat het uiteindelijk ook goed uitpakt voor de ander. In het voorbeeld van je peuter kan het zo zijn dat als jij luistert naar je emotie van geen zin, dat hij goed leert opkomen voor zijn verlangens. En dat is handig als er een carrière als advocaat voor je kind in het verschiet ligt. We weten soms niet waar iets toe leidt. 

Zoals je ziet komen er in deze scenario's verschillende emoties en categorieën aan bod. Volgens de EmotieCoach-methode van Vera Helleman is ons hele palet aan emoties onder te verdelen in acht categorieën: Liefde, Angst, Vreugde, Afkeer, Verdriet, Boosheid, Verbazing en Schuld/Schaamte. Deze categorieën geven feedback op onze gedachten. Iedere emotie-groep heeft zijn eigen boodschap en die boodschap geeft aan of dat wat je zojuist dacht, wel klopt bij wie jij in essentie bent. Let op: daarbij geldt dat emoties altijd feedback geven op het huidige moment.

Staat jouw situatie er niet bij?

De EmotieCoach-methode is niet in een artikel uit te leggen maar dat is ook niet belangrijk. Het gaat erom dat je de boodschap van je emoties leert begrijpen en je leert om bewust te worden van je emoties. Door ze op te merken houd je de leiding over jezelf, in plaats van dat je door je emoties wordt overgenomen. Zo blijf je in verbinding met wie jij in essentie bent. Dat geeft rust en minder verkramping. Reken maar dat je dat uitstraalt naar je omgeving: happy ouders, happy kids! 

Last but not least: houd moed. Als Josje straks twintig is, stampvoet ze een stuk minder ;-)