7 maart 2005 door Justine Pardoen
Zijn huilbaby's het gevolg van spanningen in het gezin, of zorgen huilbaby's juist voor spanningen? Ouders online analyseert de berichtgeving van de afgelopen week.
Vorige week rapporteerden drie Zwolse kinderartsen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG 14 (9), 26 februari 2005) over hun onderzoek naar huilbaby's. Het ging daarbij om baby's die ter observatie in het ziekenhuis waren opgenomen. Bij veruit de meeste baby's (97%) bleek er geen medische oorzaak te zijn voor het huilen, en hield het huilen vanzelf op door de rust en de regelmaat in het ziekenhuis.
Vervolgens kopte het dagblad Trouw op 1 maart: Medisch gezien is er met huilbaby's niets mis. Waarna de tekst als volgt verder ging: "Lichamelijk mankeren ze bijna nooit iets, een koemelk-allergie hebben ze meestal ook niet. Dat huilbaby's zoveel huilen, komt door spanningen in het gezin." Die conclusie ging wel érg kort door de bocht.
Dat het hier niet ging om gewone huilbaby's, maar om een heel specifieke groep baby's waarbij na een heel traject van zoeken en proberen geen oorzaak gevonden kon worden en waarbij niets hielp, dat stond er niet bij. Dit was slechte berichtgeving, met grote gevolgen.
Het 'nieuws' werd meteen opgepikt door radio en televisie. De VARA kondigde het programma B&W van 1 maart als volgt aan: "Wat vinden ouders van deze uitkomsten? En hoe vertel je hen dat zij zelf de oorzaak kunnen zijn van het huilgedrag van hun kind?" Dat was toch echt niet de boodschap van de onderzoekers.
Ook de keuze van deskundigen, en datgene wat ze te melden hadden, was tamelijk teleurstellend. Beatrijs Smulders bijvoorbeeld, verkondigde in B&W dat "huilen er gewoon bijhoort". Met alle respect voor mevrouw Smulders, die prima kan verlossen (en daar ook leuk over kan schrijven), is dat toch wel een heel gratuite opmerking, waar ouders van huilbaby's niet zo blij mee zullen zijn. En dan de bioloog Midas Dekkers, die we toch echt tot onze favoriete vertellers rekenen. Wat weet die nou van huilbaby's? In het radioprogramma Dubbel O-radio (RVU, 747 am) omschreef hij huilbaby's als kinderen "waarbij de bel gewoon te hard staat." leuk geformuleerd, dat wel, maar nou niet dat je zegt probleem-oplossend.
Wijkverpleegster Kiki Mulder maakte het wel heel bont, door in Dubbel O het streven naar perfectie en de hoge verwachtingen van ouders er met de haren bij te slepen. Alsof baby's dáár zo onbedaarlijk van gaan huilen.
Mulder: "Ouders kiezen op steeds latere leeftijd en heel bewust voor kinderen, dus moet het ook wel helemaal goed gaan. Ze hebben van tevoren veel gelezen, te veel. Ik kom heel veel moeders tegen met stress, doordat er toch meer bij komt kijken dan ze gedacht hadden."
"Verplichte opvoedcursussen dan maar?", vroeg de presentator van Dubbel-O. "Ja, ouders zouden meer moeten leren hoe ze op de signalen van hun baby moeten reageren", vond de wijkverpleegkundige.
Mulder: "Ik vertel ouders dat de baby de eerste drie maanden gewoon heel veel moet slapen. Dat weten ze niet. Ze schrikken er zelfs van. De meeste baby's krijgen gewoon te veel prikkels. Een baby moet 18 tot 20 uur slapen per etmaal. Ze moeten niet de hele dag rondgesjouwd worden, of op schoot gezet worden bij het bezoek."
Dit is dus de boodschap: als ouders zich meer zouden aanpassen aan de baby, en het tempo van hun leven meer zouden aanpassen aan de behoeften van de baby, dan zouden die baby's helemaal geen huilbaby zijn.
"En elke keer dat gedoe over Kiss, de suggestie dat kinderen een trauma zouden oplopen door de bevalling en dat dat door een osteopaat verholpen zou kunnen worden, dat vind ik zo'n onzin", reageerde de wijkverpleegkundige geïrriteerd op een vraag van een luisteraar. Een kinderarts aan de telefoon bevestigde dat er nog nooit een relatie is aangetoond tussen een zware bevalling en een huilbaby. (Dat is dus de reden waarom het woord 'Kiss' niet voorkomt in het medisch vocabulaire - JP.)
Artsen, wijkverpleegkundigen en verloskundigen die denken dat het vooral aan de ouders ligt, daar hebben ouders dus helemaal niets aan. Ik zou er niet naartoe durven met mijn zorgen en zeker niet als het mijn eerste kind betrof.
"U heeft te veel stress. U bent vast te hoog opgeleid en te laat met kinderen begonnen. U heeft te hoge verwachtingen en u heeft te veel gelezen. Komt u maar met de beentjes op de grond, dan zal ik u even leren – jammer genoeg zijn onze cursussen nog niet verplicht – hoe je nu eigenlijk écht met een baby moet omgaan. Gewoon laten huilen. En weet u nog? Reinheid, rust en regelmaat! Breng die draagzak maar weer terug naar de winkel!"
Gelukkig zijn er ook nog weldenkende deskundigen. Willemien Boland, consultatiebureau-arts in Uithoorn en Duivendrecht, betreurt de eenzijdige berichtgeving over het onderzoek van de Zwolse kinderartsen.
Boland: "Het idee dat het aan de ouders ligt, is wel het laatste waar we op zitten te wachten. Het is logisch dat ouders na verloop van tijd door uitputting ietwat gespannen raken. Ik deel de mening dat de oorzaak van het huilen meestal (gelukkig) niet medisch is. Ik denk dat het in veel gevallen gaat om kinderen met een onrijp organisme, een onrijp centraal zenuwstelsel. Met goede ondersteuning en begrip voor de ouders, komt het met de tijd meestal wel weer goed. Het is de bedoeling dat ouders die steun en zorg krijgen via het consultatiebureau."
Inderdaad zijn er kinderen die baat hebben bij wat meer rust en regelmaat, eventueel samen met het inwikkelen van het kindje als het gaat slapen. Wijkverpleegkundigen zijn de afgelopen tijd geïnstrueerd hoe ze ouders hierin kunnen begeleiden. Het geeft hen in ieder geval de kans om voor ouders iets te doen. Iets positievers dan te roepen dat huilen er nu eenmaal bijhoort, en dat het vanzelf wel over zal gaan. De meeste kinderen groeien inderdaad over hun onrijpheid heen in de eerste drie maanden. Dan neemt het huilen snel af. Het inbakeren kun je dan ook gaan afbouwen.
Maar helaas zijn er ook kinderen waarbij niets helpt, en die na zes maanden nog even hard huilen als in de eerste maand. En als je de ouder bent van zo'n kind, dan moet je wel heel veel vertrouwen hebben in de natuur als je denkt dat er dan niets aan de hand is met je kind.
Wat kan er dan zijn? Koemelk-allergie, een of andere beknelling ten gevolge van de bevalling (Kiss-syndroom), een hersenstoornis, een onzichtbare aangeboren afwijking, pijn bij het ademhalen, reflux?
Het kan van alles zijn. De baby kan het niet vertellen, die krijst alleen... Er is nooit echt onderzocht hoe dat precies zit met huilbaby's. De huilbaby's in dit Zwolse onderzoek hadden al een heel traject achter de rug waarin van alles geprobeerd was en niets hielp.
Als er al die tijd geen oorzaak gevonden is, ligt het inderdaad wel erg voor de hand dat er medisch ook niets (meer) aan de hand is.
Als ouders het niet meer uithouden, kan de baby opgenomen worden in het ziekenhuis. In Zwolle bleek dat het hielp om de baby te laten afkicken van de ouders. In de rustige omgeving van het ziekenhuis stopten bijna alle baby's met huilen. Blijkbaar waren ze inmiddels zo geconditioneerd dat huilen het enige was wat ze nog konden. Door het gebrek aan succes hadden de ouders de moed opgegeven om de baby te troosten, en was deze cold turkey het enige wat de situatie nog kon doorbreken.
Hoera voor die ouders! Goed ook, dat deze kinderartsen het menselijke aspect nog zagen: laten we eerst iedereen eens tot rust laten komen, voordat we de hele medische mallemolen in gang brengen. Het onderzoek toont nu aan dat dit een goede strategie is voor kinderen waarvan de ouders in paniek raken omdat niemand hen kan helpen, óók de wijkverpleegkundige niet.
Zolang er nog mensen zijn die hun oordeel vormen op basis van de berichten via radio, televisie en de kranten, waarin de ongenuanceerde boodschap verkondigd wordt dat het huilen veroorzaakt wordt door die over-ambitieuze ouders zelf, met hun onrealistische verwachtingen en hun behoefte om de baby in te passen in hun eigen jachtige levensstijl, kun je ouders nog maar het beste aanraden om naar niemand anders te luisteren dan naar hun eigen innerlijke stem.
Als je denkt dat er iets mis is met je kindje, trek dan aan de bel. Ga nooit zover dat je je kind regelmatig laat huilen in z'n eentje. Als je voelt dat je het niet meer aankunt, vraag dan om steun. Accepteer dat je overbelast kunt zijn, bijvoorbeeld door een zware bevalling of andere omstandigheden. Maar accepteer niet dat je een hekel krijgt aan je kind. Ga net zo lang op zoek naar goede hulp tot je die krijgt. Desnoods in het ziekenhuis, misschien wel in Zwolle.
