Tip: herdenken van weggevoerde joden

Mooi beschreven mirjam

Deze site bestaat al best lang. Ik kijk er geregeld op omdat een groot deel van mijn familie erop staat. Dan denk ik: go, als ze niet zo massaal afgevoerd waren, had ik ooms en tantes gehad. Neefjes en nichtjes waarschijnlijk. Geen moeder met allerlei angsten en trauma's. En dan had ik openlijk durven zeggen dat ik joods ben.

Ik ben van de tweede generatie, dus wil niet zielig doen, maar ik kan er met mijn pet niet bij dat je gewoon werd afgeslacht als je joods was. Mijn tantes van toen 10 en 12. mijn oma en opa van 35 en 37. daar broers en zussen van. Hun ouders van 64 en 66. Mijn moeder heeft zich laten dopen en mij op mijn hart gedrukt nooit te vertellen dat ik joods ben. Toch heb ik in een periode van mijn leven daarmee geworsteld. Ik droeg een davidssterretje. Dat leer je gauw af als er een paar keer op je gespuugd wordt met de mooie woorden "k.nk.erjodin". Na ruim 75 jaar is het hitler dus gelukt om die tak van de familie uit te roeien en wat ervan over was compleet te laten assimileren.

Toen mijn moeder als 4 jarig meisje moederziel alleen vanuit de Veluwe kwam heeft ze weinig liefde mogen ontvangen. Zij moest niet denken dat zij als enige het moeilijk had. Echt geen enkele compassie. Daar was pas vanaf de jaren '80 ruimte voor.

Er was veel en veel meer ellende dan de holocaust. Maar dat 1 volk zo uitgeroeid moest worden is echt heel eng. Zo'n site geeft mensen juist weer een naam, een gezicht. Ze hebben echt bestaan, het is echt gebeurd. Niks voyeurisme. Een les van waartoe mensen in staat zijn. Want ik ben bang dat als de volgende gek op staat een groot deel van het volk er achteraan hobbelt.

suus

Miriam

Zo is het.

Ook hier onder de indruk

Hoi allen,

voordat deze draad naar off topic gaat, wil ik nog even posten. Er is veel aan de orde gekomen en ik was er ook wel van onder de indruk.
Ik wil toch nog even reageren op enkele dingen die langskwamen. Ik herkende de reakties/gevoelens van Suus en Biene in meer of mindere mate; ook mensen uit generaties die na de oorlog geboren zijn voelen nu nog in meer of mindere mate de impact van wat er in de oorlog is gebeurd met de generatie voor hen. Dat wordt vaak niet gezien of geweten. Of domweg verzwegen vanwege de onverwerkte trauma's uit de generaties daarvoor, angst om de eigen ouders 'nog meer' pijn te doen dan ze al met zich meedragen.
Maar ook is, denk ik, in deze draad naar voren gekomen de al of niet 'bijzonderheid' van deze oorlog, in vergelijking met andere oorlogen, dus waarom deze oorlog zo belangrijk zou zijn, of anders zou zijn ivm andere oorlogen. Oorlog is sowieso afschuwelijk, en gruwelijk. Maar in de tweede wereldoorlog was er wel degelijk sprake van systematische uitroeiing van bepaalde bevolkingsgroepen, zoals de joden, maar ook de zigeuners en homo's,communisten. Wat mij betreft maakt dát deze oorlog daarom anders dan bv een eerste wereldoorlog.
En daarom vind ik dit initiatief zo goed. De mensen die systematisch en in grote getale vermoord zijn, zijn niet meer naamloos. Ze hebben letterlijk een naam en plaats gekregen in ons land.
Een mooie monument, vind ik het daarom.

groet, amar

Niet het zieligst, wel het duidelijkst

Nou nee, amar, WOII is bepaald geen uitzondering als het om genocide gaat. Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Genocide Het was niet de eerste keer, ook niet de laatste keer en in verhouding een stuk minder systematisch dan bijvoorbeeld die in 1994 in Rwanda.
Ik heb niet willen beweren dat Joden het zieligst van al zijn. Hun positie is wel het duidelijkst: of ze nu goed waren of fout (ja, foute waren er ook), dat deed er niet toe. Ze werden afgevoerd omdat ze Jood waren.
Voor zigeuners is dat ook duidelijk, maar die hebben dan weer geen duidelijke woonplaats. Dat is wat lastig posters plakken. Van de afgeslachte homo's staat dan weer niet 100% vast dat ze homo waren en al helemaal niet of zij (of hun familie) dat zo graag op een raamposter willen.
Bij politieke gevangenen is dan weer het probleem dat niemand die wil omarmen, want die werden voor de oorlog ook al als probleem gezien. Dus ook voor hen geen posters of stenen.
Warom de Joden wel? Omdat het kan. Dat is eigenlijk alles. En het iets. Het weinige dat we hebben eigenlijk.
Groet,
Miriam Lavell

Rode beuk

Ik ken en kende vroeger weinig mensen van mijn generatie of jonger/ouder bij wie de oorlog nog heel aanwezig is. Ik had het vroeger wel fijn gevonden als ik meer mensen had gekend bij wie de oorlog ook nog zo'n rol speelde als bij mij.
Nu is dat allemaal gelukkig veranderd, maar daar is wel heel veel therapie voor nodig geweest

groet, amar

Hoezo geen rol meer spelen?

Ik verbaas me eigenlijk een beetje over het beeld dat hier nu ontstaat als zou de oorlog geen rol meer spelen voor de meeste Nederlanders. Iedereen boven de pakweg 72 jaar heeft hem nog bewust meegemaakt. En wie kent er nu niet mensen van die leeftijd of ouder? Ik merk dat hoe ouder die generatie wordt, hoe meer er over de oorlog wordt gesproken.
Ik merk trouwens ook dat het bij mijn broer van 22 en zijn studiegenoten leeft. Hele discussies over die Duitse graven en het al of niet erlangs lopen op facebook. Zijn wij dan zo atypisch? I think not.
Prachtige, genuanceerde bijdragen in dit draadje trouwens, bedankt Biene, Rodebeuk en anderen.

Mea

Hoe heb jij deze draad gelezen? (vriendelijke maar verbaasde toon in mijn stem) Ik lees juist dat WOII nog wel leeft. Maar ik kan mij wel voorstellen dat als de 1ste generatie er niet meer is, en de 2de/3de generatie ook niet meer, het herdenken van de WOII steeds verder zal oplossen in een algemeen herdenken van oorlogsslachtoffers of slachtoffers van andere vormen van geweld en een algemene bewustmaking dat vrijheid een kostbaar iets is wat beschermd én gevierd moet worden.

Amar

Als ik zeg dat er nog veel zijn, dan ken ik uit de eerste hand vooral mezelf en mijn broers (niet helemaal eerlijk dus)... en de mensen die ik in de loop van de tijd heb leren kennen.

Ik herken zeker een gevoel van eenzaamheid dat je alleen kan staan met je oorlogs- tsja, herinneringen zijn het niet. Met de resten van de oorlog in je familie.

Naarmate ik ouder werd heb ik de taal beter gevonden om erover te kunnen praten, en heb ik andere ingangen en wegen gevonden om ook anderen te ontmoeten. Niet in de laatste plaats hier!

Wat me wel is bijgebleven is dat het een lastig onderwerp blijft. Ik heb een keer onder een tijdelijke nick een draadje gepost over problemen met mijn moeder. Dat werd eerst gebagatelliseerd. Als ik dan over de oorlog vertelde werd het serieuzer genomen maar dan kwamen er zorgprofessionals die tweedegeneratietherapie aanraadden. Met een zeker enthousiasme. Moest ik ze teleurstellen dat dát al achter de rug was en dat we in een eindtoestand zaten die niet altijd makkelijk was maar al een heel stuk beter dan het was geweest.

Toch een beetje het gevoel dat het er niet mag zijn... het blijft zoeken denk ik.
Laatst waren we voor mijn zoon bij een opvoedadviseur die vroeg naar achtergronden in de familie. Hoort ze dat mijn moeder is getraumatiseerd in WOII. Vraagt ze of mijn moeder dan geen behandeling heeft gevraagd??
Dus weer iemand die de indruk lijkt te wekken dat de GGZ de oorlog te lijf kan gaan.

Rode beuk ot

Dat is toch een beetje een blinde vlek van GGZ en dergelijke, therapie lost alles op...en zo werkt het dus niet. Men suggereert ook graag dat je bijvoorbeeld het overlijden van een kind kunt verwerken. Je kunt leren leven met nare dingen, je kunt leren om door te gaan,al dan niet door therapie,maar oplossen nooit.

Niet mogen zijn

...dat sluit mi precies aan bij het gevoel wat je oploopt als je een ouder hebt die dit soort dingen heeft meegemaakt en daardoor getraumatiseerd is. Dan is alles wat je zelf hebt nietig en niet de moeite waard. In extreme zin dan he. Ik heb er zelf iig heel lang over gedaan om dit gevoel de baas te kunnen zijn en niet altijd in de schaduw te zijn of te moeten zorgen voor iemand die etcetcetc.
Ik werk zelf in de ggz en merk dat er echt maar heel weinig mensen zijn die écht weten wat dit probleem inhoudt voor kinderen van mensen met dit soort problemen, ook wb vorm van behandelingen.Ik heb godzijdank zelf iemand getroffen die in dit soort problematiek gespecialiseerd is, zelf volgens mij hierin ook eea heeft meegemaakt, bij haar heb ik gehoor gevonden en heb ik dingen kunnen aanpakken bij mezelf.
Wb mijn getr. ouder: daar maak ik me geen enkele illusie meer over, die is niet te helpen.
En ja, er zijn zeker veel collega's die denken dat alles te verhelpen valt. En dan vaak ook nog met 5 gesprekken. Niks daarvan.Dat is denk ik toch een vorm van de- ver- van- mijn- bed show,of een doorgeschoten vorm van narcisme.

groet, amar

Wat zijn het er veel!

Voor mezelf sprekend kan ik me uit mijn kinderjaren eigenlijk alleen maar herinneren dat ik van dat herdenken niet zoveel begreep. Ja, er waren vaste rituelen. De kamer vulde zich met in mijn ogen bijzonder oude mensen die het allemaal hadden meegemaakt. Praten gebeurde er juist niet.
Ik was daar, ik was stil, ik keek naar buiten en mijn gedachten dwaalden af. Ik wist niet wat er in die mensen omging, terwijl ik mezelf bezig hield met wat ik buiten zag: Hoe komt die fietsband zo hoog in die lantarenpaal?
Tijdens de eerste herdenking met een eigen kind, ontdekte ik dat ik het nog steeds niet begreep. Hij was vijf maanden en brak in schaterlachen uit door de gespannen stilte die er viel. Toen realiseerde ik me pas echt hoe lastig het zou worden om mijn eigen kinderen uit te leggen wat er te herdenken viel.
Er is in die tussentijd veel oorlog bijgekomen. Omdat archieven openbaar werden. Omdat er meer historisich onderzoek is gedaan. Omdat mijn moeder alsnog van het rode kruis de vulpen van haar vader kreeg. Omdat mijn vader de processtuken vond van de veroordeling van zijn vader. Omdat er publicaties zijn verschenen waarin hun namen staan: mijn opa's en hun plaats in de oorlog.
Maar herdenken blijft een ongemakkelijk ritueel merkte ik deze keer weer. Ik stond daar met al die mensen. Ze zijn niet alleen die twee minuten stil, maar ook tijdens de voordrachten. Iemand van de technische dienst liep zenuwachtig heen en weer omdat de geluidsboksen steeds piepten. Over de brug zag ik nog meer mensen komen. Steeds meer mensen die er plichtsgetrouw zijn en die misschien allemaal ook niet weten wat er nu gedacht of gezegd moet worden.
De aanzwellende stroom van mensen bracht mijn gedachten terug naar februari 2003. Mijn oma was begin jaren '80 buiten Amsterdam gaan wonen. Maar twintig jaar later, toen het zelfstandig wonen niet meer ging, hadden we haar naar Amsterdam gehaald. En we gingen het ervan nemen. Artis natuurlijk, maar ook voor het eerst sinds jaren weer de februaristaking herdenken bij de Dokwerker.
Het huis was er niet ver vandaan, maar te ver voor oma om te lopen, dus ik haalde haar op met de auto. Rollator achterin. Ik worstelde me over de kleine grachtjes van de Plantage Middenlaan naar de Weesperstraat, die natuurlijk weer eens opgebroken was. Dat, gecombineerd met de toestroom voor de herdenking, maakte de chaos compleet. We kropen in de file richting plein en ik was al bang dat we te laat zouden komen. Op de hoek van het Jonas Daniël Meijerplein stond tussen de afzettingen een agent van de marechaussee. Ik zette mijn auto half op het fietspad in aanleg, laadde oma en haar rollator uit en droeg haar over aan de agent. In het lawaai van het verkeer en vooral de toeterende automobilisten achter me, moesten we het met gebarentaal doen, maar de agent begreep het: Hij zou oma naar het plein begeleiden, terwijl ik mijn auto zou gaan parkeren.
Ik reed rond het plein, de Muiderstraat op en gokte brutaal op een plekje op dat minimparkeerplaatsje aan het einde van de Nieuwe Herengracht. Ik had geluk. Tevreden maar ook een beetje gespannen, ging ik op zoek naar oma. Zou ik haar nog vinden? Gaat het goed met haar?
De mensenmassa begon zich langzaam te schikken, steeds dichter rond het monument en de spreekstoel. Het leek een onoverzichtelijke kluwe. Ik liep dwars op de richting van de massa richting de plek waar ik haar gedropt had. Meer mensen begaven zich naar rechts van mij waardoor er een soort van open plek ontstond. En daar stond zij middenin, erbarmelijk te huilen.
Geschrokken holde ik op haar af, was het teveel voor haar, was er wat gebeurd, ging het wel goed? Maar ze lachte tussen al haar tranen. "Wat zijn het er veel" sprak ze geemotioneerd. "Al die mensen, zoveel jonge mensen ook, ik dacht dat het al vergeten was".
Nu, tien jaar later, terwijl de brug inmiddels helemaal vol met mensen is gestroomd, helpt die herinnering. Iedereen ongemakkelijk stil en voorzichtig het volkslied meemummelend. In ondoorgrondelijke gedachten omdat het zo ingewikkeld is. Oma zou het geweldig gevonden hebben, dus is het goed.
Groet,
Miriam Lavell

Mirjam,

wat een mooi verhaal over je oma.

De 20ste eeuw is moeilijk uit te leggen, maar jij komt een heel eind!

Wij zijn dit jaar voor het eerst naar de herdenking gegaan (wilde dit draadje niet kapen voor 2degeneratieverhalen verder..) maar goed, voor het eerst met de 2 jongens allebei gegaan. Onze stad heeft een nogal bruin tintje, vind ik zelf, dus ik was benieuwd hoe de herdenking hier loopt. Het was heel mooi. Mijn oudste (10) vroeg nog waar hij aan moest denken, die 2 minuten. Gespreksstof! En die van 6 was stil. Mensen zoals je oma zijn er nog maar weinig, maar ik vertrouw erop dat ze hun boodschap doorgeven. En dat de boodschap aankomt.

Mooi miriam

Ontroerend verhaal over je oma, mooi

Ach

Vergeten. Dat doet mijn schoonmoedertje van 91 met Alzheimer. Maar dit niet he, dit niet. Wel de details, maar niet het gevoel. En zeker ook niet de rituelen van de herdenkingen.

Tirza