Dyslectie?
Mijn oudste dochter van 6, groep 3, heeft een flinke discrepantie tussen haar resultaten voor lezen en leessnelheid en begrijpend lezen en voor spelling. Voor leessnelheid zit ze enorm hoog, fors boven de grafiek die de juf liet zien. Voor begrijpend lezen zat ze ook ver boven de I, voor spelling had ze een lage C en ook haar taalproductie doet heel kinderlijk aan. Ze gebruikt hele korte zinnen, geen bijzinnen en maakt nog vaak grammaticale fouten (werkwoordsvervoegingen vooral). Maar ze begrijpt echt alles, dat is het gekke. Nou is het nooit zo'n taalwonder geweest, ze is pas heel laat begonnen met praten, maar ze communiceerde goed en begreep van jongs af aan altijd alles wel en wist ons ook alles duidelijk te maken. Ze is pas gaan praten met 2,5 jaar, toen ik haar gedichten voor (grote) kinderen ben gaan voorlezen. Toen zag ik aan haar reactie dat ze taal als meer dan een stom stuk gereedschap begon te zien. Nou ja, ze leest nu voor haar plezier (en helemaal zelfstandig) Ronja de roversdochter en dat soort boeken, maar mijn net 4 jaar oude dochter praat beter (en die is voorlopig nog helemaal gek op jip en janneke).
Een vriendin van me dacht aan dyslectie, maar volgens mij leest ze daarvoor veel te goed. Herkent iemand dit beeld?
Nee
Nee, ik zou niet denken aan dyslexie. Ze leest nl heel erg snel en dat langzaam lezen is nu net een kenmerk van dyslexie. Snel lezen zegt niet zoveel over je taalvaardigheden en of intelligentie, het zegt iets over je automatiseringsvermogen. Begrijpend lezen gaat goed, wees daar blij mee.
Ze heeft mogelijk een kleinere actieve woordenschat. Geen idee wat je daar aan kunt doen, maar passief is de woordenschat waarschijnlijk niet veel aan de hand en dat is het belangrijkste. Meer interactief voorlezen en met haar praten (niet tegen haar praten maar haar laten praten) lijkt me goed. Een logopedist kan hier volgens mij wel iets mee.
Mogelijk dat spelling dan ook beter gaat, anders daar iets meer aandacht voor. Aan de andere kant, een C/tje. Ach, dat valt best nog mee.
Afwachten en extra ondersteuning
Groep 3 is nog te vroeg om goed op dyslexie te testen. Volgens het protocol moet ze minimaal 1,5 jaar lees-en schrijfonderwijs hebben gehad en daarvan een half jaar met extra ondersteuning.
Ze vertoont verschijnselen van dyslexie, maar ook van dyspraxie en het kan allemaal ook nog vanzelf oplossen het komend jaar als ze extra hulp krijgt. Die extra hulp en oefening zijn wel essentieel voor het stellen van een diagnose, dus is het verstandig daar nu mee te beginnen.
Taalgebruik
Het taalgebruik van mijn dochter is heel kernachtig, heel kort maar wel goed te begrijpen. Tegen volwassenen spreekt ze redelijk hetzelfde als tegen kinderen. Tegen kleinere kinderen past ze haar spreekstijl wel aan. Ze heeft de normale werkwoordsvervoeging wel onder de knie, maar van hij wil maakt ze stelselmatig hij wilt, en de verleden tijd van sterke en onregelmatige werkwoorden gaat systematisch op de manier van zwakke werkwoorden. Ze begint wel onder woorden te brengen dat ze vindt dat hij wil niet kan, omdat je ook niet hij loop en hij ga en enz zegt. Dat is ook het verwarrende, verbaal is ze erg sterk, sociaal ook, maar die taalproductie...
Ze is behoorlijk lenig, goed in gym, motorisch gemiddeld tot wat aan de snelle kant, dyspraxie lijkt me daarom wat minder waarschijnlijk, maar ik houd het in mijn achterhoofd.
Maar...
Die fouten die je dcohter maakt zijn in mijn ogen redelijk normaal. Volgens mij is dat geen ramp.
Fransien
De fouten die je nu noemt worden hier ook gemaakt op die leeftijd. Ondanks een versnelling en een didactische voorsprong van 2 jaar. Dus ik sluit me aan bij Chippie.
Moet er wel bij zeggen dat ik je zorgen verder niet wil wegpraten, want mijn zoontje is met al die fouten wel een spraakwaterval.
Werkwoordvervoegingen
Dit vond ik in het archief van de vraagbaak:
Gezonde fouten
Verkeerde werkwoordsvormen zijn 'gezonde fouten'. Je ziet ze bij kinderen over de hele wereld. Ze komen vooral voor vanaf de leeftijd van vier jaar of zelfs later.
Voor de oorzaak van dit soort fouten zijn twee soorten verklaringen in omloop. Volgens de ene stroming komen de verkeerde vormen voort uit een kennis-probleem, volgens de andere stroming komen ze voort uit een geheugen-probleem.
De kennis-stroming
Volgens de kennis-stroming ontdekken kinderen na enige tijd de regelmaat in de werkwoordsvervoegingen. Ze ontdekken regels waarmee ze van werkwoorden een verleden tijd kunnen maken. Zo kan een kind de verleden tijd boorde van boren maken en gooide van gooien. Als een kind die regel net ontdekt heeft, past hij hem toe bij alle werkwoordsvormen.
Ook bij werkwoorden die in de volwassen taal onregelmatig zijn, zoals zingen en krijgen. Zo komen zingde en krijgde tot stand. Later ontdekt het kind dat dit onregelmatige werkwoorden zijn en dan komen die fouten langzamerhand weer goed.
De geheugen-stroming
Volgens de geheugen-stroming hangen de fouten samen met het feit dat kinderen sneller en ingewikkelder gaan praten. Het ophalen van woorden uit het geheugen gaat dan soms niet snel genoeg. Als het kind de juiste werkwoordsvorm niet snel genoeg kan vinden, valt hij (tijdelijk) terug op de strategie waarmee de meeste verleden tijds-vormen gemaakt worden: de regelmatige vorm.
Naarmate de geheugencapaciteit toeneemt en het spreken verder geautomatiseerd raakt, verdwijnen die fouten dan vanzelf weer.
skik
Lijkt op dysfatische ontwikkeling en/of dysorthografie
Hallo Fransien,
De ontwikkeling die je van je dochter beschrijft lijkt op die van een kind met lichte dysfasie die dankzij haar intelligentie een hoop compenseert.
Ik heb één zoon met zware dysfasie en verbale dyspraxie, maar geen enkele moeite met lezen of spelling. Hij gebruikt met name bij schrijven bij opdrachten het liefst zo kort een eenvoudig mogelijke zinnen. Zijn jongere broer, heeft iets, maar scoort net niet zo slecht dat je er de vinger op kunt leggen. Bij professionele testen zijn zijn taalresultaten net op de grens met leeftijdsadequaat, maar veel lager dan je op grond van zijn intelligentie zou verwachten. Begrip is uitstekend en spelling is waardeloos, vooral bij natuurlijk gebruik. Als hij echter een dictee moet maken waarbij hij alleen op de spelling hoeft te letten en niet op de formulering van zinnen scoort hij wel voldoende. En dan krijg je weer te horen hij kan het wel als hij maar zijn best doet.
Helaas is het niet een kwestie van z'n best doen, maar simpelweg de goede spelling van woorden niet kunnen automatiseren, wat ook wel dysorthografie genoemd wordt en er bij een simpele dyslectietest niet uitkomt, omdat die op lezen focust, wat helemaal geen probleem hoeft te zijn.
Ik herken het want ikzelf (mijn moeder, mijn grootmoeder en in lichte mate mijn oudste dochter) hebben ook last van dysorthografie. Voor mijn zoon ben ik nog op zoek naar erkenning, want het is bijzonder frustrerend als mijn zoon op een zeer goed geleerd geschiedenisproefwerk over zijn lievelingsproefwerk niet meer dan een 7 haalt, omdat zijn juf alle themawoorden die fout gespelt waren ook gelijk als fouten telde, alsof hij ze niet goed genoeg geleerd had en ze zich maar een beetje herinnerde.
Mijn eigen ervaring is dat je door oefening en veel lezen genoeg compensatie opbouwd om net voldoende te scoren op spelling en het verder geen obstakel is voor VWO of universitaire studie als het kind maar niet aangepraat wordt dat ze dom is of slordig.
Misschien is logopedie een optie om haar te leren ook moeilijker taal actief te gebruiken ipv alleen passief te begrijpen en schema's aan te leren om zinnen te verlengen en varieren.
Groeten Primavera
Primavera
De symptomen van dysfasie komen wel behoorlijk overeen met de taalontwikkeling van de oudste, inclusief stille periode en weinig gevarieerd woordgebruik. Tsja, ze is slim, maar haar taal laat het niet zien. Misschien is de logopedist voor haar de makkelijkste ingang en kan dat helpen. Maar kan zoiemand dit herkennen of moet je daarvoor een hele onderzoeksmolen in. Op het moment loopt ze er nog niet door vast, maar ik merk al frustratie als ze een stukje moet schrijven, ze weet wat ze wil vertellen, maar het komt er niet uit. Ik wil die frustratie bij haar niet onnodig op laten lopen. Op het moment vermijdt ze ook alle keuze-opdrachten waarbij er een verhaaltje geschreven moet worden, en hoe verder ze komt, hoe belangrijker haar uitdrukkingsvaardigheden worden...
Reactie
Op zich is mijn dochter behoorlijk eigenwijs, en het late praten hebben we daar ook altijd aan geweten. Ze wist zich wel altijd goed duidelijk te maken. In de eerste kleuterklas zat ze behoorlijk onder het gemiddelde, maar had ze ook de ene oorontsteking na de andere en in groep 2 trok het weer helemaal bij, toen had ze buisjes. Maar nu in groep 3 zakt ze weer af en merk ik dat ze vertellen vermijdt (kringgesprek was tot nu toe nooit een probleem, deed ze graag aan mee), dat ze verhaaltjes schrijven vermijdt, en dat ze weer veel kinderlijker praat dan haar klasgenootjes, veel kortere zinnen, veel meer fouten dan ik haar vriendinnetjes hoor maken, maar wat ze uitdrukt, daarmee zit ze ver boven gemiddeld. Zo langzamerhand lijkt het er voor ons op dat er meer aan de hand is dan gewoon laat met praten, we gaan dus eerst eens langs de logopedist.
