Gegevensbescherming: volledige leerlingenlijst toegankelijk

Allereerst: "Er blijkt een lijst beschikbaar te zijn met: naam, klas en schoolmailadres kind en naam, mailadres en telefoonnummer ouders. Het betreft _alle_ leerlingen van de (kleine) school" Het gaat dus om persoonsgegevens.
Daarover gaat de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). De Wbp is gebaseerd op 2 principes omtrent persoonsgegevens verwerken. 1. de betrokkene moet ondubbelzinnig toestemming hebben gegeven óf 2. er moet een wettelijke grondslag zijn voor de verwerking.
Als je dus geen uitdrukkelijke toestemming gegeven hebt, en gezien je verbazing en verontwaardiging neem ik even aan van niet, kun je de bestuursvoorzitter vriendelijk vragen even schriftelijk aan te geven op basis van welke wettelijke grondslag het schoolbestuur dit doet.
Maar: ik zou nog even controleren die gegevens van het ouderportaal inderdaad zonder inloggen op te vragen zijn. Misschien zat de pagina waarop jij eerst was ingelogd, nog in de cache van je pc. "Aantoonbaar onjuist" vind ik in dit stadium wat al te stellig. Maar voor het principe van die persoonsgegevens blijft de vraag aan de bestuursvoorzitter valide.

Wat wil je precies weten?

Los van de schrikreactie en de wat suffe antwoorden: is er gemeld dat het veranderd gaat worden, of wil men het laten zoals het is?
1: Ja, het is lange tijd gebruikelijk geweest dat er leerlingboekjes gepubliceerd werden met lijsten, namen en adressen van alle leerlingen. Dat mocht toen ook al niet trouwens, al was er een overgangsregeling voor verenigingen. Maar die is allang weer voorbij. Er is dus geen excuus meer mogelijk.
Je gevoel klopt: gegevens mogen alleen toegankelijk zijn voor mensen die die gegevens nodig hebben. Dat is binnen een klas in het kader van een telefoonboom nog voorstelbaar. Maar dan houdt het wel op.
2: De verwijzing naar papier doet alsof digitaal geen verschil maakt. Dat doet het wel, zeker nu de gegevens ook zonder inloggen toegankelijk zijn. Ze zijn nu ook door mensen van buiten school te zien (www=wereld wijd web. Het bereik is groter dan de voorpagina van de Telegraaf).
Check eens of ze ook googlebaar zijn.
3:Niks aan jouw commentaar toe te voegen. Van een school verwacht je als ouders dat die zich op zijn minst aan de wet houdt. Geldende wetgeving is hier de Wet Bescherming Persoonsgegevens, zie http://www.cbpweb.nl
4: Moedwillig is iets wat je expres doet. Me dunkt dat dat aan de hand is. Het is niet per ongeluk op het internet gezet. Los daarvan maakt dat voor de schending van de privacy ook niet uit. Publicatie is het ook, want het staat op internet.
Maar verder is het een rare zin. Een direct verband met de strafwet is er niet, al zou je wel kunnen betogen dat het ook onder schending van het beroepsgeheim (de vertrouwelijkheid) valt. Maar dat is voer voor juristen.
Het is zeker een overtreding van de Wet Bescherming Persoonsgegevens en daarom beboetbaar of indien van toepassing, vatbaar voor schadevergoeding.
Herstel is sowieso afdwingbaar: de school moet toegang tot de gegevens beperken tot die groep voor wie de toegang strikt noodzakelijk is. Dat kan de klas zijn, maar beslist niet meer dan de klas.
De WBP is helder: iemands gegevens zonder zijn toestemming publiceren/openbaar maken, mag niet. Let op: ook foto's niet.
Je hebt aangegeven verdere stappen te ondernemen. Aan welke stappen dacht je zelf?
Hier vind je een checklist http://www.mijnprivacy.nl/VeelgesteldeVragen/Pages/CBP.aspx
Nog een brief in de hoop op een wat zinniger reactie? Je kunt ook meteen naar een kort geding rechter (of daarmee dreigen), want er is een spoedeisend karakter. Die gegevens staan daar dan toch maar.
Wil je dat?
Dan is er nog deze website http://www.privacyfirst.nl/aandachtsvelden/metaprivacy/item/542-gezocht-klachten-over-privacy.html
En natuurlijk deze https://www.bof.nl/
Lees je in. Ingewikkeld is het niet. Volg je gevoel. Dat klopt als een bus.
Groet,
Miriam Lavell

Dank

Even annoniem,
De lijst is echt zonder inloggen toegankelijk. Vanaf de pc van de buren bijvoorbeeld.

Miriam, Sancy,

Dank voor jullie input.
Het gaat in feite om twee zaken:
- de lijst zelf, daarvoor was een opt-in op het inschrijfformulier toch wel het minste geweest
- het feit dat de lijst niet goed is afgeschermd, met de link kan je 'm openen zonder inloggen in het ouderportaal.

Wat gaan we nu doen: bellen met bestuursvoorzitter (zijn mobiele nr was eenvoudig te googelen ), was alleen niet bereikbaar. Gemaild of hij wil terugbellen.

Eerst kijken of we hem uit het defensief kunnen krijgen, dat praat wel zo makkelijk.

Lukt dat, en wordt het vlot opgelost, dan blijft het een aandachtspunt (er speelde al eerder een privacy dingetje waar we nooit inhoudelijk antwoord op hebben gekregen), maar soit. Het gaat uiteindelijk om het principe, niet om boetes of schadevergoedingen.

Lukt dat, maar blijft hij bij zijn standpunt dat het wel oke is wat ze doen, dan zou - liefst in goed overleg - een proefproces voor ons zeker een optie zijn. (Henk Boeke alvast gemaild)

Lukt het niet om het probleem helder te maken en daar op een constructieve manier over in gesprek te gaan, dan wordt het vervelend. We gaan nog even verder lezen. En intussen hopen dat het zo ver niet hoeft te komen.

Janneke

Go janneke!

Helemaal goed waar je je voor inzet.
Op school van oudste (VO) is het best goed geregeld, als ik dit zo lees. Maar in jouw situatie zou ik ook aan de gang gan!
Bedankt voor je inzet!

Lol miriam (ot)

Ik was in een milde stemming gisteravond. Jij niet?

Defensief

"Eerst kijken of we hem uit het defensief kunnen krijgen, dat praat wel zo makkelijk."

Goed plan, maar dat was misschien makkelijker geweest als je niet zo was begonnen:

"dat we bij uitblijven van reactie helaas genoodzaakt zullen zijn verdere stappen te ondernemen."

De man hangt nu waarschijnlijk bij een advocaat aan de lijn

Het koninkrijk school

Goede strategie. Het wordt inderdaad makkelijker als de defenisieve houding verlaten wordt.
Maar om schoolbesturen/directies zo ver te krijgen is niet eenvoudig weet ik uit ervaring. Ze wanen zich werkelijk in hun eigen koninkrijk, waar ze mogen doen wat ze willen. Zo worden ze ook behandeld door de overheid.
Valkuilen die je daarbij kunt tegenkomen:1 De vrijheid van onderwijs (wij mogen de school zelf inrichting zonder regels van buitenaf). 2 Het vrijstellingsbesluit.
De WBP verplicht aan een ieder die een digitaal bestand met persoonsgegevens heeft, dit te melden bij het CBP. Een aantal bestanden zijn van die meldingsplicht uitgezonderd mits ze beperkt zijn tot de in het vrijstellingsbesluit vermelde gegevens. Verrassend vaak wordt die vrijstelling gelezen als vrijstelling van de hele wet: Zie je wel, wij hoeven niet daar niet aan te voldoen. Maar dat is natuurlijk niet aan de hand. Het is alleen maar vrijstelling van meldingsplicht (en dan ook alleen maar als het bestand aan de eisen voldoet).
De houding die scholen aannemen is er eentje die past in het gedrag van overheden in het algemeen. Die houding zorgt dat je vaak niet anders kunt dan dan maar een rechter vragen hoe het zit. Zonder uitspraak van een rechter komt er geen beweging (met in veel gevallen ook niet).
Binnen die houding past de verwijzing naar de strafwet als in: Als het niet strafbaar is, dan mag het.
Wat er grofweg niet in past is enig respect voor die ene ouder die aan de bel trekt op de meer principiele gronden. Je bent wellicht de eerste op deze school, terwijl zij het al een eeuwigheid zo en daarmee onrechtmatig doen.
Dat betekent dat jij, op zoek naar een gesprek waar iedereen van kan leren, teleurstelling op teleurstelling zult kunnen beleven. Bereid je daar op voor. Stel je verwachtingen op dit punt niet te hoog.
Die schoolbestuurders (besturen niet alleen een school, maar zijn ook wethouder of ambtenaar, bedrijfsdirectie of gewaardeerd lid van een politieke partij, etc.) werken nu eenmaal zo. Ze hebben werkelijk het idee dat de wereld zal vergaan als ze die werkwijze los laten (dan komt de hele meute burgerij de eigen zin halen!).
Neem er dus een beetje afstand van, anders raak je te geschokt (tegelijkertijd: hier zit ie dus, het gat tussen de overheid en de burger).
Feitelijk moet je elke centimeter verworven recht alsnog bevechten. Pas daarna hebben de bestuurders het gevoel dat ze niet zomaar door alles en iedereen met particuliere wensen overspoeld kunnen worden.
Kortom: ze sturen aan op rechtszaken.
Leef je in in die positie. Dat helpt.
Groet,
Miriam Lavell

Snel actie

Het is zaak dat er heel snel actie komt. Op onze school is onlangs iets voorgevallen dat nogal de aandacht van de pers heeft getrokken. Ik ben enorm geschrokken van hoe brutaal de pers is. Ze stonden gewoon in de school en spraken kinderen (van 12 jaar) aan, totdat ze door de politie uit de school verwijderd werden. Maar ook buiten de school konden kinderen bijna niet rustig weg fietsen, ze werden gewoon geblokkeerd door de pers. Kinderen werden benaderd via twitter om hun verhaal te doen (veel kinderen hebben hun twitter gewoon open staan, ook niet echt slim van de ouders), je kon uit krantenartikelen en koppen (die soms letterlijk waren overgenomen) opmaken dat journalisten hele twitteraccounts hadden doorgespit. Ook zouden er 2 kinderen thuis gebeld zijn, 12 jarigen dus he. Moet je voorstellen dat er vandaag iets gebeurt op jullie school, dan heeft gewoon werkelijk iedereen tv-west, AD of Telegraaf aan zijn telefoon of misschien wel op de stoep en dat bij voorkeur onder kantoortijd als de kinderen wel thuis zijn en de ouders nog niet.

School als voorbeeld

Over de lijst nog even: Als de school al aannemelijk kan maken dat het kenbaar maken van een leerlingenlijst aan leerlingen noodzakelijk is, dan zal die lijst zich moeten beperken tot strikte noodzaak horend bij het geformuleerde doel. Bij verstrekking zal dan ook nog duidelijk moeten zijn dat de leerlingen de gegevens alleen voor dat doel mogen gebruiken en er vertrouwelijk mee om moeten gaan.
Dat past dan ook meteen in het verhaaltje dat leerlingen sowieso zuinig moeten zijn met wat ze op internet over zichzelf, over anderen en dus ook over de school of over leerkrachten vertellen.
Zelf denk ik dat er helemaal geen noodzaak is voor school om aan leerlingen gegevens van andere leerlingen te verstrekken. Leerlingen die elkaars gegevens willen hebben, kunnen dat met elkaar regelen.
Voor het overige kan lesuitval ook 's morgens op de website gemeld worden.
Een opt-in regeling voor de lijst bij inschrijving zou daarom wat mij betreft niet voldoende zijn. De lijst is niet nodig, dus onrechtmatig.
Groet,
Miriam Lavell

Sancy (ot)

Mild? Wat is dat?
Groet,
Miriam Lavell (herkent de emotie bij zo'n rare reactie van hoger hand direct. En dan weet je een ding zeker: je hebt beet!).

Schoolreglement

Nog wat: Kijk in het schoolreglement of daar een privacyreglement is opgenomen én of je iets kunt vinden over straf (schorsing, verwijdering) bij het openbaar maken van 'iets' over school of over een leerkracht.
Je kunt er vergif op innemen dat er zoiets gemeld wordt en dat bij de formulering bovendien geleend is van tekst uit de WBP.
Dat zou mooi zijn, want dan kun je het schoolbestuur zich in de eigen staart laten bijten: schoolregel xx, is ook van toepassing op het gedrag van de school zelf mbt het openbaar maken van gegevens over leerlingen.
Groet,
Miriam Lavell

Hier

Ik heb een papieren lijst met alle namen adressen en tel nummers van alle leerlingen van de school. Handig voor speelafspraakjes vond ik eigenlijk. Mag dat dan wettelijk gezien ook niet? Heb er zelf geen problemen mee eigenlijk.

Groetjes

Totdat

Die lijst is niet alleen handig voor speelafspraakjes, maar ook voor de pers, zie het verhaal van Brugklasmoeder. Dat ie op papier is en niet op internet staat (nog grotere toegang, voor eeuwig bewaard), is al een verbetering. Helaas biedt de lijst wel de mogelijkheid aan wie dat maar wil om 'm in zijn geheel of in delen op internet te zetten.
Uit eigen ervaring: Op een dag stond ik in de tuin te werken toen er ineens een creep verscheen op de fiets. De knul, te oud voor mijn dochter, had zojuist meer dan 30 km fietsen achter de rug om haar te bezoeken. Haar adres had hij van een klasgenoot. Zo gaat dat met internet.
Gelukkig was dochter niet thuis. Ik heb hem zonder versnapering retour verzendadres gestuurd met de mededeling dat hij niet welkom was. Gelukkig liet hij zich dat aanleunen en begreep hij de boodschap. Hij heeft geen contact meer gezocht.
Een prive-administratie met gegevens van leerlingen voor speelafspraakjes, is niet verboden. Maar het is niet aan de school om dat te verstrekken. Dat kunnen de leerlingen onderling doen.
Wat wel kan is dat de school via de schoolwebsite toegang biedt via een leerling-emailadres. Wie wil vraagt zo'n adres aan en verbindt zich op die manier aan het schoolnetwerk.
Ik heb mijn kinderen destijds verboden om van het school e-mailadres gebruik te maken omdat de adressen met wachtwoord via open brieven aan de leerlingen werden verstrekt.
Daar werd dan ook meteen misbruik van gemaakt: cyberpesten via het e-mailadres van een niets vermoedende klasgenoot.
Groet,
Miriam Lavell

Elsje

Hier ook een adressenboekje van de hele school, op papier, en ik vind het ontzettend handig. Door school word je er wel op gewezen dat deelname niet verplicht is en dat je ook kunt volstaan met 06-nummer ipv adres en huistelefoonnummer. School wil wel zelf het adres van de kinderen hebben en een telefoonnummer (liefst meerdere) waar je op te bereiken bent in noodgevallen.

En nu... (bestuurder niet telefonisch bereikbaar)

De bestuurder geeft aan voor zijn werk in het buitenland te zijn en telefonisch niet bereikbaar te zijn.

"Maar als er naar aanleiding van de (eerdere) mail nog problemen of vragen zijn, dan verneemt hij dat natuurlijk graag."

Ja, vragen en problemen zien we nog wel, anders hadden we niet geprobeerd te bellen.

Maar wat nu? A. inhoudelijk per mail reageren of B. enkel vragen welke andere bestuurder ons wel op korte termijn telefonisch te woord kan staan?

Janneke

Directie

Ik denk eigenlijk dat deze meneer niet over de telefoon wil praten omdat hij bang is fouten te maken. Papier/scherm is geduldiger.
Maar volgens mij moet je voor het meest haastige onderwerp gewoon bij de directie zijn. De directie is de uitvoerende partij met vaak veel bevoegdheden. Op zijn minst de verantwoordelijkheid om de dagelijkse gang van zaken te coördineren.
Dat de leerlingenlijst bestaat in die vorm kan misschien tot een beleidsdingetje gerekend worden, maar dat de lijst zonder inloggen toegankelijk is, vindt het bestuur kennelijk ook niet de bedoeling. Anders had men niet zo stellig beweerd dat dat niet zou kunnen.
Het gaat dus om een onvoorzien lek, vergelijkbaar met een lekkende waterleiding. Daar gaat het bestuur ook niet over, maar de schooldirectie die daar direct wat aan moet doen.
Richt je (dan toch maar schrifelijk) tot de schooldirectie met een cc aan het bestuur van de school (niet op naam van die ene meneer).
Groet,
Miriam Lavell

Meld het direct aan de mr

Meld je probleem direct aan de mr. De de mr kan in dit soort zaken waar bij je als individuele ouder toch wat alleen staat misschien sneller de directeur of het bestuur tot actie dwingen. Succes.

Emilie

Verstuurd met de Ouders Online iPhone app.

Ander geluid

ik vraag me oprecht af, wat er zo erg aan is als iedereen je mailadres ziet, en ziet wat zijn/haar telefoonnummer is ?? Als je je telnr niet wil afgeven, dan moet je dit niet doen, maar wat zou er kunnen gebeuren nu "iedereen" dit kan zien ??? Denk je niet dat via die iphones en smartphones de mailadressen al niet circuleren onderling ??? Eerlijk ik snap het niet, vind het een beetje hysterisch gedoe geloof ik......

Onderling of iedereen

Ik betijfel of er via de smartphones veel prive telefoonnummers van ouders en school e-mail adressen circuleren. Ik vermoed dat dat vooral om de mobiele nummers en prive e-mail adressen van de ouders gaat.

Telefoonnummer niet aan school geven lijkt me niet wenselijk. Als er wat gebeurt met mijn kind wil ik toch graag dat ze me kunnen bereiken. Maar ik hoef niet voor de hele wereld bereikbaar te zijn!

Heidi

Bijdrage van Brugklasmoeder niet gelezen?

skik

Heidi

Ik vind het nogal een verschil of heel de klas mijn telefoonnummer heeft, of dat de hele wereld het kan zien. Geloof me, er zijn echt mensen van wie ik niet wil dat ze mijn telefoonnummer hebben. En dan heb ik het niet eens over telemarketeers enz.

Skik

Nee, ik had haar bijdrage niet gelezen, nu inmiddels wel ) maar dan nog..denk je niet dat een beetje journalist niet aan een een telnr kan komen ?? Lijkt me wel. Ik vind het echt overdreven allemaal, "we" slaan een beetje door vind ik.

Genista

Ik snap het echt niet, je staat toch ook in het telefoonboek ?? Dan moet je daar ook niet met naam en nummer in gaan staan. Sorry, ik vind het allemaal echt overdreven.

Heidi

Nee, uiteraard sta ik dus ook niet in het telefoonboek en is mijn nummer ook op niet internet te vinden. Als echte zeikerd moet je natuurlijk wel consequent blijven Maar goed, dat is vergelijkbaar met de bezwaren van een digitaal dossier tov. een papieren dossier. Daar hebben we hier dezelfde soort discussies over.

Minder makkelijk

Mijn dochter is toen niet lastig gevallen door journalisten (behalve bij de ingang van de school), ten eerste omdat haar twitter wel afgeschermd is en haar echte naam niet uit haar twitternaam is op te maken, maar ook omdat haar naam niet openbaar is op de site van de school met telefoonnummer etc erbij. De kinderen die thuis gebeld zijn zijn op twitter gevonden en vervolgen in het telefoonboek schat ik in. In principe zijn hier de ouders "schuldig" aan het feit dat hun kinderen makkelijk te benaderen waren, maar goed dat is ook hun verantwoordelijkheid. Ik zorg dat mijn kinderen hun twitter etc afgesloten hebben, dus ik zou ervan balen als ze door onzorgvuldigheid van de school wel gevonden werden.

Handiger dan telefoonboek

Heidi:"Ik snap het echt niet, je staat toch ook in het telefoonboek ?"
Als dat het ultieme argument voor is, dan is dat ook het ultieme argument tegen: de lijst is niet nodig, je staat al in het telefoonboek.
Maar er zijn verschillen. In het telefoonboek staat er niet bij wie mijn vader en mijn moeder zijn en in welke schoolklas ik zit.
In een leerlingenlijst staat dat allemaal wel. Dat betekent dat ik, kind van, zowel op school als thuis door wie het maar wil te vinden ben via die lijst.
Het is gebruikelijk dat leerlingen de klasgenoten bij voornaam kennen. Achternaam is al wat minder zeker en woonplaats en adres ken je normaal gesproken niet. Van kinderen van andere klassen, weet je nog minder. Die kun je dus niet eens in een telefoonboek opzoeken. Ook al staan ze er wel in.
Dat is precies de reden dat mensen die leerlingenlijst 'zo handig' vinden.
En dat is precies het probleem. Die lijsten zijn niet alleen veel makkelijker voor klasgenoten, maar ook voor buitenstaanders die om hele andere -soms duistere-redenen aan namen en adressen willen komen.
Klasgenoten die elkaar werkelijk willen kennen, kunnen op eigen inititiatief met elkaar gegevens uitwisselen.
Groet,
Miriam Lavell

Noem me maar naïef

maar wie zou er in godsnaam een klassenlijst op internet opduikelen om daar te gaan kijken of er een naam staat waarmee die persoon ja...wat eigenlijk kan gaan doen ??? ik vind het vergezocht. Ik vergelijk het even met een inbreker, als jij je huis goed beveiligd, dan nog kan een inbreker als ie wil binnen komen, (hij moet er dan wel moeite voor doen, maar het lukt) zo is dat met het telnr ook of naam oid , als "men" dit wil weten, komen ze er toch wel achter, want het is iets gangbaars, of je moet een geheim nummer hebben. Een pincode bv is privé, daar komt als het goed is niemand achter, maar een telnr of een adres...pffff nee, ik snap het nog steeds niet. Maar dat geeft niet, we houden er gewoon een andere mening op na !! Moet kunnen toch !

Telefoonnummer

Ik zou not amused zijn als mijn telefoonnummer ineens op internet stond. Ik ben juist ontzettend blij dat sinds we een geheim nummer hebben ik niet meer lastig gevallen wordt door call-centers, telefoonoplichters en andere verkopers of enquete-houders.
Ook mijn privé-email adres zou ik vanwege misbruik voor spam liever niet ergens op internet hebben staan.

We zijn het eens

"Maar dat geeft niet, we houden er gewoon een andere mening op na !! Moet kunnen toch !"
Jazeker, dat moet kunnen. Maar ik waag te betwijfelen of we wel van mening verschillen. Ik krijg de indruk dat je je weinig voor kunt stellen bij het effect van de combinatie van gegevens.
Toegang tot adresgegevens van een school maakt dat je kunt weten waar de bewoners van adres y op dag x op tijd z zich bevinden (schoolvoorstelling, diploma-uitreiking) en dus dat de kans groot is dat ze niet thuis zijn.
Handig voor inbrekers.
Verder is er de pers, zie het verhaal van brugklasmoeder, zijn er loverboys en zijn er natuurlijk allerhande oplichters die iets met je van plan zijn dat jij en ik nu helemaal niet kunnen bedenken, omdat wij nu eenmaal geen oplichters of dieven zijn.
Vooruit een gokje: we stellen een brief op met nep logo van de school en vragen om geld. Eitje, lijkt me. Iedereen heeft de brief ontvangen, dus zal het wel goed zijn.
Geraffineerder, we doen ons voor als een andere school of de GGD, bellen op dat er contact is geweest met de ouders (van wie de naam kennen) van kind (naam kennen we ook, groep ook) en zeggen dat we even het BSN willen checken: we noemen een fout nummer, maar de niets vermoedende (wat kan er nou fout gaan) dame of heer aan de telefoon corrigeert het naar het goede.
Een bron van gegevens om ons voortaan voor te doen als iemand anders op wiens naam we bestellingen kunnen doen, creditcards kunnen aanschaffen, etc.
Kortom: tegen de tijd dat iemand anders heeft verzonnen hoe hij/zij je gegevens kan misbruiken en dat ook doet, ben jij te laat.
Ik weet zeker dat we het over een ding eens zijn: jij wil ook niet dat je gegevens op die manier misbruikt worden.
Waar we het wellicht niet over eens zijn is hoe je voorkomt dat dat gebeurt: Of je eerst zelf verzonnen moet hebben hoe er misbruik gemaakt kan worden voordat je wat onderneemt, of dat je daar je hoofd niet over buigt en gewoon per definitie zuinig bent op je gegevens ter voorkoming van.
Ik ga voor dat laatste. Ik ben geen crimineel. Ik hou me niet bezig met misbruik verzinnen, dus ben ik er slecht in en daarom ook per definitie te laat.
Groet,
Miriam Lavell