Adhd: structureren of niet?

Rommelige posting

Hmm, ik had nog iets toegevoegd en nu is de "lijn" uit mijn bericht. "Die is juist gek op onverwachte dingen" en verder slaat natuurlijk op mijn zoon, niet direct op de man uit de documentaire.

Structuur

Hoewel ik ook altijd heb geloofd in structuur in het leven van mijn 17-jarige ADD-zoon, denkt hij daar zelf heel anders over! Hij baalt ervan dat er altijd maar "in zijn nek gehijgd wordt" en vervloekt de hulpverlening die er voor hem is ingeschakeld. Hij kan het allemaal zelf..... denkt hij. Hij is nu zover dat hij alleen nog maar somber kan zijn, geen doel in zijn leven heeft en neigt naar depressiviteit. Ik denk dat dit een gevolg is van zijn onvermogen om dingen af te maken en zijn gebrek aan concentratie. Gelukkig heeft hij aangegeven zelf hulp te willen; binnenkort heeft hij zijn eerste gesprek bij de GGZ.

Ik kan mijn zoon wel structuur bieden,

maar ik zie geen verbetering. Zoals ik altijd heb gezegd: ik kan hem een half jaar aan de hand nemen en leren hoe hij dingen moet doen; zodra ik hem loslaat is hij terug bij af.

Ik ben zover dat ik er vrede mee heb. Ik hem hem 17 jaar lang het goede voorbeeld gegeven, en het lijkt een gebed zonder einde. Het gaat eigenlijk alleen maar slechter met hem. Verder ben ik nu ook op een punt aangekomen dat ik aan mezelf moet denken; ik ben alleenstaande moeder (van twee kinderen) en niemand is erbij gebaat als ik eraan onderdoor ga. Wat ik niet verwacht, maar mijn geduld en goede bedoelingen zijn ook niet onuitputtelijk.

Dat bedoel ik

Dat is precies wat ik bedoel: je kunt een adhd-er wellicht in een structuur dwingen, maar schiet ie er ook iets mee op? Leert ie daar zelf van structureren, of is het alleen maar een harnas waar hij zo gauw het kan aan ontsnapt? Doe je een ADHD-er tekort met een strakke structuur doordat het zo tegen de eigen persoonlijkheid ingaat? Ontwikkelt hij/zij zich daardoor op andere gebieden slechter, ik denk bv. aan creativiteit etc.?

Structuur

Is het gestructureerd als je zoon op maandagavond om acht uur opeens bedenkt dat hij tiramisu wil maken, en jij vindt het goed? Volgens mij niet, maar als ik dat soort initiatieven (die soms ook vermoeiend kunnen zijn hoor) altijd afrem en tegenhoud, gaat het niet goed met hem. We hebben wel regels hier in huis hoor, maar ze zijn soms wel van elastiek. Het voelt soms net als lopen op een hangbrug boven een wilde rivier.
We bieden wel structuur, maar deze is eigenlijk vooral te vinden in voorspelbaar en duidelijk zijn. Niet zo zeer in regeltjes, dagritmes en een opgeruimd huis.

Guinevere

je kunt een adhd-er wellicht in een structuur dwingen, maar schiet ie er ook iets mee op?
Volgens mij niet. Wij hebben het geprobeerd en zoon werd opstandig, boos en depressief.
Leert ie daar zelf van structureren, of is het alleen maar een harnas waar hij zo gauw het kan aan ontsnapt?
Bij onze zoon werd de drang om te ontsnappen zo groot, dat wij het contact met hem dreigden te verliezen.
Doe je een ADHD-er tekort met een strakke structuur doordat het zo tegen de eigen persoonlijkheid ingaat?
Ik ben geen psycholoog, maar bij de adhd-ers die ik ken, is dat zeker zo.
Ontwikkelt hij/zij zich daardoor op andere gebieden slechter, ik denk bv. aan creativiteit etc.?
Ik denk dat de creativiteit er nog wel uitkomt. Die zul je dan vinden in het bedenken van honderd manieren om de regels te ontduiken en in het bedenken van honderd-en-een manieren om mensen te kwetsen.

Exact pippin!

Ik ben het helemaal met je eens. Ook mijn zoon heeft heel veel initiatieven; ik noem het altijd "onzalige ideeen", want wat hij in z'n kop heeft, heeft hij nog niet in zijn kont! En heel vaak zijn deze plannen ten uitvoer gebracht. Omdat ik zijn creativiteit niet wilde afremmen.

Interessante discussie

In het geval van mijn zoon werkt structuur alleen maar averechts. Maarrrr.... mijns inziens is GEEN structuur helemaal funest voor kinderen met AD(H)D.

Gezien de leeftijd van mijn kind zal ik hem moeten loslaten. Maar ik houd mijn hart vast als hij straks op zichzelf zal wonen: geen regelmaat, wat betreft geld een gat in zijn hand, verslavingsgevoelig, hygiene nul-komma-nul, en zo kan ik nog wel even doorgaan. In dat opzicht hoop ik dat hij nog heel lang thuis zal wonen zodat ik e.e.a. goed kan begeleiden.

Ja, begeleiden

Begeleiden lijkt me veel beter de lading dekken van datgene waar ADHD-ers op zitten te wachten. Want als die dingen nou eenmaal niet uit jezelf komen, kun je ze er moeilijk intimmeren.
Wat ik me dus afvraag: waarom wordt er dan altijd zo op structuur gehamerd in het geval van ADHD? Ik had mijn zoon ook bijna op een zeer gestructureerde school gezet, naar aanleiding van de algemeen heersende mening dat ADHD-ers extra veel behoefte hebben aan structuur. Maar ik voel me nu reuze goed bij de keuze voor een "rommeliger" schooltype. Een béétje structuur, daar ben ik helemaal voor. Dat kan niet anders in deze maatschappij. Maar daarbinnen graag zo veel mogelijk flexibiliteit. Tirami Su om 20.00, dat lijkt me wel wat.

Nausicaa

Inderdaad heel erg interessant allemaal. He, mijn man en mijn schoonvader (die allebei geen diagnose hebben maar door mij sterk verdacht worden van adhd)en mijn zoon hebben allemaal heel veel baat bij een zelf gekozen/verzonnen structuur. Dingen die ze lastig vinden doen ze alrijd op dezelfde manier/volgorde. Het zijn echt gewoontedieren. Daar zijn ze dan behoorlijk standvastig in, maar dwangmatig is het niet. Als er iets onverwachts gebeurt, kunnen ze met hun eigen structuur spelen en wijken ze er zonder moeite vanaf. Het is een soort gestructureerde chaos. Je zou de schuur van mijn schoonvader moeten zien. Alles ligt er. Alles heeft een vaste plek, maar het is tegelijkertijd ook een ontzettende troep. Hij gooit nooit iets weg.
En zo heeft mijn man elke morgen hetzelfde riedeltje handelingen. Ook als hij zich verslapen heeft. Hij heeft het denkwerk en het organiseren hiervan al jaren geleden gedaan, en nu hoeft hij er niet meer bij na te denken.
Is het misschien een idee voor je zoon, om een coach te zoeken. Iemand die met hem meedenkt, wat voor hem handig is. En zo met hem zijn eigen, ideale, gestructureerde chaos ontwerpen.

Dat vraag ik me ook af

Ik begin de laatste tijd steeds meer te denken dat de stuctuuraanhangers, er gewoon niet zoveel van begrepen hebben. Ze hebben vast geen idee hoe dat voelt, zo'n hoofd vol chaos, en dan zo strenge juf tegenover je die je de hele tijd vertelt dat je het niet goed doet en 'regels zijn regels', en 'dat doen we hier niet' en 'ik verwacht dat je gewoon normaal doet'.

Go with the flow

Wow wat is dit eigenlijk inzichtgevend. Ik ben elke keer na de vakantie weer even flink overspannen. Eenmaal op gang, dan gaat het wel. Maar blijkbaar is het zo veel aanpassing. (niet alleen voor zoon, ook voor mij).
Ik zie ook meer in het 'begeleiden'. Natuurlijk zijn er grenzen, maar ja ook elastisch hier.

Als je kan erkennen dat je kind zo in elkaar zit is het vast ook makkelijker om er mee om te gaan. Niet er tegen vechten, maar meegaan en de goede kant opleiden.

Ik vind het enorm cliché om adviezen over structuur te geven (vanuit 'deskundig oogpunt'). Als iemand zo begint is het misschien een teken dat die persoon niet helemaal beseft wat het is. Ik voel me als ouder erg onderkent als ik moet horen: 'geef hem wat structuur' ha ha ha (sarcastisch).

Flexibele structuur

ik heb bepaalde dingen, die moeten gebeuren, daar moet structuur in. Bijvoorbeeld 's ochtends opstaan en het doel is uiteindelijk om 8.20 de deur uit, aangekleed en wel, met tas met juiste inhoud. De volgorde maakt mij niet zo uit, bijvoorbeeld eerst aankleden en dan tandenpoetsen of andersom. Maar wel eerst eten en daarna tandenpoetsen en dus niet andersom. Zoon heeft dergelijke regels inmiddels in zijn hoofd en verder hoef ik hem niet teveel achter de broek te zitten, hij is klaar om 8.19, soms zelfs eerder. Ik noem dat nu flexibele structuur, dus er is een bepaalde volgorde die moet maar daar binnen kun je gaan varieren zolang het einddoel bereikt wordt.
Zo gaat dat met veel dingen: hij weet wat hij aan moet voor de voetbal, hij weet wat er in de voetbaltas moet. Het einddoel is dus in voetbalkleren en met gevulde tas de deur uit om 18.15. De volgorde kan hij zelf bepalen. In het begin controleerde ik hem maar dat hoeft niet meer. Hij is de enige, afkloppen, die nog nooit wat van de voetbal terug naar huis vergeten is, hij heeft het dus in zijn hoofd.
Op school schijnt dat ook te werken. Zijn juf zegt dat hij moeite heeft de weektaak in te vullen maar het einddoel bereikt hij nagenoeg altijd: alles af op vrijdag of de toets kennen op woensdag of werkstuk af op donderdag. Ze vindt het goed zolang het werkt. Juf heeft dit onafhankelijk van ons ontwikkeld met hem.
Het lijkt bij ozne zoon te werken dat wij (ouders, school) hem handvatten aanreiken en de einddoelen heel duidelijk bepalen en dat zoon er dan op zijn manier uiteindelijk komt. Maar val hem niet lastig onderweg, in het proces naar dat einddoel, dan wordt hij kribbig en boos.
Ik merk ook, ik heb dat zelf ook wel, dat hij zichzelf een volgorde en structuur uiteindelijk automatiseert maar wel op zijn manier, die voor anderen niet altijd logisch is maar voor hem wel. Dat kan wat dwangmatig overkomen, maar is het niet.

Nuance

Ik zie bij mijn zoon wel dat structuur hem helpt. Ik weet alleen niet of ik hetzelfde met structuur bedoel als de anderen hier. Met structuur bedoel ik duidelijkheid en voorspelbaarheid. Binnen die structuur is er wel ruimte voor eigen initiatief.

Bij ons spelen de grootste problemen zich af op school. Die problemen hebben wel te maken dat het op school vaak (te) chaotisch is. Dat is ook de reden dat we nu kijken naar een andere school.

Aan mijn zoon merk ik dus wel dat hij veel houvast nodig heeft. In de vakantie als we een dag thuis zijn zonder andere activiteiten dan merk ik aan hem dat hij wel wat houvast nodig heeft om de dag door te komen. Als hij 's ochtends opstaat en de rest van de dag helemaal zelf mag indelen dan weet hij echt niet meer waar hij het moet zoeken. Die hoeveelheid tijd is gewoon te groot voor hem. Als hij echter weet dat we bijvoorbeeld om half elf koffie gaan drinken, om half een een broodje gaan eten en om half vier thee drinken en dan om 6 uur weer eten dan geeft hem dat houvast. Dan is de dag niet meer een enorme zee aan tijd maar allerlei kleine brokjes en daar kan hij wel wat mee.

Hij wil ook altijd graag weten waar we heen gaan en wanneer we dan gaan en wat te dan precies gaan doen en hoe laat we weer terug zijn en welke route we met de auto gaan nemen.....

Ik merk aan hem dus wel degelijk dat hij veel behoefte heeft aan houvast. Toen hij kleiner was kon hij ook absoluut niet kiezen waarmee hij wilde spelen. Dan speelde hij overal drie minuten mee en dan zat hij na 20 minuten in een kamer vol met speelgoed waar hij ook niet meer uitkwam. Als ik echter een keuze stelde (wil je nu met de lego spelen of met de autootjes?) dan kon hij wel kiezen en hield het spelen dan veel langer vol. Nou ja, langer. In elk geval wel een kwartier of zo

Nu hij wat ouder is (9) kan hij al veel beter kiezen en zich ook veel beter concentreren.

Ik ben het trouwens wel heel erg eens met wat jullie schrijven over zelf structuur aan leren brengen. Juist bij dit kind ben ik er heel erg mee bezig dat hij zelf leert om rust te creëren in zijn hoofd. Het is namelijk zo belangrijk dat hij zelf leert hoe hij met adhd moet omgaan omdat hij het uiteindelijk ook alleen zal moeten doen.

Misschien scheelt het ook dat ik in elk geval vind dat hij wel een vrij milde vorm van adhd heeft. Ik weet dat sommige mensen zeggen dat je niet moet zeggen dat iemand een mild of juist erg adhd heeft maar ik vind dat er wel degelijk verschil is.

Vakantie-school

Hier verloopt de overgang vakantie-school ook niet zo soepel maar ik denk niet dat het bij ons met structuur te maken heeft. Ik denk meer dat er op school juist allerlei dingen kunnen gebeuren die hij niet kan overzien en niet kan voorspellen en dat hij daar juist onrustig van wordt. Ze hebben bij hem op school heel veel keuze momenten en dat is juist niet goed voor hem. Hij kan zich echt dagen van te voren al druk maken als ze in een groepje moeten werken en dat hij dan niet weet bij welke kinderen hij komt te zitten . Bijvoorbeeld bij schoolreisje ook. Dan maakt hij zich al helemaal zorgen over naast wie hij komt te zitten in de bus en of ze wel echt tijd hebben om een snoepje te kopen ter plekke zoals de meester heeft beloofd en of ze in de dierentuin toch wel de tijgers gaan zien...........

Hij vindt school soms wel heel leuk maar vaak juist door al die dingen die niet te voorspellen zijn heeft hij het ook moeilijk met school.

Ik denk dat meer structuur op school juist goed voor hem zou zijn. Dat is trouwens niet de enige reden dat we naar een andere school uitkijken.

Structuur

tja....wij hebben een tijdje een volledige dag-structuur gehanteerd, maar daar werd ikzelf bloednerveus van....want ja, de klok he? We hebben dat wat meer losgelaten en toen de dag in ochtend middag en avond gedeeld. Daartussen natuurlijk de maaltijden. En die structuur lijkt voldoende. We eten niet altijd op dezelfde tijd, maar we eten wel de ochtend, de middag en de avond. Voorspelbaarheid is inderdaad wel handig, we vertellen zoon wel dingen van te voren, maar ook weer niet te lang van te voren....soms 1 dag ervoor, en dan vertellen hoe we het ongeveer gaan doen. Dat is genoeg. Wel altijd voor we met iets stoppen, even een seintje 5 of 10 minuten ervoor, zodat hij weet, het stopt zo. Daar is hij wel heel precies in, dat mag ook echt geen 9 minuten zijn! (tot het autistische af bijna!)

De 1e dag na de vakantie is meestal bal, maar dat lijkt voor alle kinderen te gelden. Gister dus ook zoon weer even van het paadje geraakt.....het zij zo.

Voorspelbaarheid, dat is denk ik het toverwoord. Maar op zijn kamer moet er echt structuur aangebracht gaan worden, want ongestructureerdheid daar leidt echt tot veel meer chaos bij hem!

@ pippin

Een coach zou goed voor hem zijn; ik denk zelfs dat begeleid wonen een optie is. Maar gezien het feit dat hij van tijd tot tijd baalt van alle bemoeienissen en het gegeven dat ik begeleid wonen of een adhd-coach al ter sprake heb gebracht (waarop hij uiteraard negatief reageerde) zijn dat geen opties.

Nog even over het afremmen van zijn plannen: dit heb ik nooit gedaan, mits het binnen de perken bleef. Het gevolg is dat hij in één jaar tijd al aan brommer/scooter/snorfiets nr 8 toe is (opeens krijgt hij het op zijn heupen en ruilt hem in voor een ander) en hij ooit een week met een vriend op fietsvakantie zou gaan, maar na twee dagen alweer thuis was.

Eigen structuur

Ik heb gemerkt dat een opgelegde structuur averechts werkt. Inderdaad dat gevangen voelen in een keurslijf, kont tegen de krib gooien, geirriteerd zijn, ongelukkig voelen.
Echter, het meewerken aan het vasthouden van de door haar ingestelde structuur en er respect voor tonen (hoe onzinnig het ook is in mijn ogen)is wel iets wat haar enorm helpt.
Jakiro

Bikkel

Maar val hem niet lastig onderweg, in het proces naar dat einddoel, dan wordt hij kribbig en boos.

Dat gaat bij onze zoon precies hetzelfde. Als je je met het proces bemoeit, krijg je geheid conflicten. Hij raakt dan de draad kwijt en het lukt niet meer.
Dit heeft wel als consequentie dat hij er soms naast zit. Dan vindt hij dat hij zijn engelse woordjes niet hoeft te leren, want hij is goed in engels. En dan haalt hij een mager zesje (wat hij zelf te min vindt). Ik ben dan zo trots als ik dan van de meester hoor dat hij dat zesje heel beheerst incasseert en zegt: 'Ja, ik had het ook niet geleerd.'
Dat proces, dat moeten we loslaten, daar moeten we zoon dan in vertrouwen. Dat valt me niet altijd makkelijk, maar ik begin te merken dat het wel werkt.

Pippin

"Dit heeft wel als consequentie dat hij er soms naast zit. Dan vindt hij dat hij zijn engelse woordjes niet hoeft te leren, want hij is goed in engels. En dan haalt hij een mager zesje (wat hij zelf te min vindt). Ik ben dan zo trots als ik dan van de meester hoor dat hij dat zesje heel beheerst incasseert en zegt: \'Ja, ik had het ook niet geleerd.\'"
Dat herken ik van oudste, een chaotische puber. Zij denkt al snel dat ze alles kent maar als ze dan een overhoring krijgt, dan blijkt dat niet altijd te kloppen. Maar zolang zij en jouw zoon ervan leren en de volgende keer het anders aanpakken, is het prima, wat mij betreft.
Mijn zoon zit in groep 7, huiswerk heeft hij wel en meestal moet ik hem eraan herinneren het te maken maar daarvoor geldt ook weer, hij weet dat hij het moet maken maar bepaalt zelf wanneer en hoe, meestal net voor het naar bed gaan of bij het ontbijt. Het gaat wel steeds gestructureerder volgens de structuur die hijin zijn hoofd heeft. Met het oog op de middelbare school moeten we aan dat tijdstip nog gaan werken
"Dat proces, dat moeten we loslaten, daar moeten we zoon dan in vertrouwen. Dat valt me niet altijd makkelijk, maar ik begin te merken dat het wel werkt."
Dat klopt helemaal, dat is misschien wel het moeilijkste van opvoeden, loslaten. Maar naarmate ik meer vertrouwen heb in zoon (en dochter) is het wel gemakkelijker, vooral als je ziet dat het blijkt te werken volgens de methode van het kind. Het scheelt hier wel dat zoon een goed stel hersens heeft. Dat begint er toch stapje voor stapje en heel erg langzaam uit te komen.

Karakter

Ik vraag me af in hoeverre het karakter van een kind hier nog een rol in speelt. Want ik heb het vermoeden dat dat héél veel uit kan maken, net als bij niet-adhders. Ik heb het idee dat mijn zoon eigenlijk best van het geordende type is. Hij spreekt mij zelfs aan op de door mij gemaakte rommel, is niet vaak iets kwijt, herinnert mij aan allerlei dingen. Alleen heeft hij door zijn adhd behoefte aan extra impulsen. Een oersaaie omgeving waarin alles voorspelbaar is zou bij hem dus niet passen.
Hij houdt zich thuis trouwens ook vast aan bepaalde momenten: koffie drinken (koekje!), snoepje eten-tijd, chipstijd, etenstijd, daarna ijsjestijd. Tja, hij houdt wel van iets lekkers. En dat hangt bij ons wel aan bepaalde momenten, omdat er anders de hele dag door om lekkers wordt gezeurd. Maar ik denk dat dat ook voor veel ADHD-loze gezinnen opgaat.

Guinevere

Ik denk dat inderdaad karakter ook meespeelt, vandaar dat ik mijn oudste erbij haalde die wel chaotisch is en ook wel springerig maar die geen adhd heeft.
Wat ook meespeelt is welke kant van adhd meer in het oog springt: het impulsieve, de concentratie of juist het beweeglijke.
Grappig dat je dat van die tijd zegt, dat heeft mijn zoon nou ook. Hij is een man van de klok, maar dat is misschien wel zijn manier om houvast te hebben. Daarom kan ik ook zeggen: zorg dat je om 18.15 klaar staat met dit en dat, hij let op de klok en zorgt dat hij klaarstaat om 18.14. Hij wijst mij trouwens ook op tijden: mama, over 5 minuten moeten we weg, je hebt je schoenen nog niet aan.

De klok ja!

Jaaah, die klok, die is heel erg belangrijk voor zoon. Hij heeft toen hij nog jonger was, een keer een enorme woedebui gehad, omdat de wekker boven niet gelijk liep met de huiskamerklok! (Waaat een chaos in ons huis, schande!)
Bikkel, ik heb al eerder het gevoel gekregen, volgens mij lijken de verhalen van onze zonen heel erg op elkaar. En ik heb ook nog een springerige chaotische oudere dochter )

Mening van mijn zoon

Aangezien deze discussie me nogal bezighoudt, heb ik vanavond de mening van mijn 17-jarige zoon gevraagd; Zijn kinderen met ADHD gebaat bij structuur of juist niet?

Zijn antwoord was: nee, door alle structuur voel ik me een robot. Hij doet dingen wanneer hij er behoefte aan heeft of wanneer het op zijn pad komt. Volgens hem komt vroeg of laat alles op zijn pootjes terecht. En daaraan houd ik me dan maar vast.

Expert

Kijk, dat is fijn, Nausicaa! Een uitspraak van een echte ervaringsexpert. Helaas is mijn zoon nog een beetje jong om het 'm op de man af te vragen, anders was dat zeker een goed idee geweest.
In elk geval ga ik nu zeker door op de weg die we al waren begonnen. Ik ben bevestigd in mijn aanpak door jullie verhalen, bedankt daarvoor!

Pippin

Dat gevoel heb ik ook wel eens, dat jouw zoon en mijn zoon wel wat van elkaar weghebben. We hebben behalve oudste dochter nog een kind, dat is een niet-spring-in het-veld, dus die noem ik in deze rubriek niet vaak.
Zoon is trouwens een enorme Lord of the Rings-fan, Pippin kent hij wel, evenals diens vriend Merry, ook een leuk springerig stel vrienden bij elkaar )

Mies

Hebben jouw kinderen ook ADHD eigenlijk? En hoe gaat dat er dan aan toe, in een huis vol ADHD-ers?
Over het in de nek hijgen van pubers: volgens mij is dat bij bijna alle pubers nodig. Hadden ze het bij mij maar meer gedaan, dan had ik tenminste ook een paar nuttige diploma's gehaald (na het VWO dan).

Gehijg

Ik zie het verband tussen "in de nek hijgen" en het behalen van een diploma of hoogopgeleid zijn niet helemaal. Ik heb me sufgehijgd in de nek van mijn zoon, maar heb niet kunnen voorkomen dat hij na twee jaar VWO dubbel is afgestroomd naar VMBO-T.

Puberteit

Ow daar kan ik echt tegen op zien. Maar goed.
Bij mijn man is er helemaal niet in zijn nek gehijgd in de puberteit. Zijn ouders hadden wel wat anders aan hun hoofd en hij deed niets op school (behalve klieren, leraren pesten, sporten en feestvieren). Hij heeft afgelopen jaar zijn laatste opleiding afgerond en nu op zijn 43ste eindelijk het gevoel dat hij op het niveau is opgeleid wat bij zijn functioneren past. Via een omweg dus.
Dat is jammer, maar het kan ook. Voordeel is dat onze kinderen dat hebben gezien en dus weten dat het wel lastig is. Het is nu eenmaal handiger om te leren als je er de tijd voor hebt. Misschien helpt dat... *zei ze hoopvol*.