Draadje voor anna

Kari

Kinderen onder de 6 jaar mogen geen Ritalin slikken, omdat er dan helemaal geen (bij)werking bekend zijn.
Diagnoses als ADHD zijn eigenlijk niet bij te stellen. Kindern die op b.v. 10 jarige leeftijd ADHD achtige kenmerken hebben moeten deze kenmerken ook vòòr het 7e levensjaar gehad hebben, anders is er geen sprake van ADHD.
Je wordt er mee geboren en je gaat er ook mee dood, zullen we maar zeggen. Stofjes die er niet zijn kunnen 5 jaar later niet plotseling wèl ontstaan. Hoogstens kan je er mee leren leven. Of je hele leven medicijnen blijven slikken, dat moet de toekomst uitwijzen zoals Anna al zegt.
Ik ga me ook nog eens verdiepen in de bijwerkingen van onbehandelde ADHD. Dus ADHD bij pubers/ volwassenen zonder behandeling. Praten we dan over ADHD zonder medicijngebruik of ADHD zonder enige vorm van behandeling?

Ja anna

Daar kan ik me prima iets bij indenken. Je kind heeft enorme problemen en je zoekt je suf om je kind te helpen. Het advies is medicijnen en die blijken goed te helpen. Goede alternatieven zijn er niet of ze helpen niet bij jouw kind.
Een goed uitgangspunt; kijken wat de toekomst brengt en kritisch blijven bij veranderingen en vernieuwingen. Bij je kind en bij jezelf als ouder.
"We proberen de lange termijn ook goed te laten verlopen." Precies, we doen ons best. Wat een gedoe, dat opvoeden.

Onder de 6

"Kinderen onder de 6 jaar mogen geen Ritalin slikken, omdat er dan helemaal geen (bij)werking bekend zijn."
Dat is logisch. En dat ligt erin dat er onder die leeftijd de diagnose ADHD eigenlijk niet wordt gesteld. Bij jonge kinderen, met name peuters, is attention deficit en hyperactivity de nagenoeg normale staat van zijn. Pas als je daar niet overheen blijkt te kunnen groeien kan dat op problemen wijzen. Alle peuters hebben ADHD, zeg maar. Daarom wordt ritalin niet/zelden onder de 6 jaar voorgeschreven en daarom zijn werking en bijwerking in die groep niet goed bekend.
"Stofjes die er niet zijn kunnen 5 jaar later niet plotseling wèl ontstaan. Hoogstens kan je er mee leren leven." En medicatie kan daar flink bij helpen. En als je dat eenmaal hebt geleerd, dan heb je mogelijk veel minder last van je ontbrekende stofje. (Of niet, en dan is blijvende aanvulling misschien wel nodig.)
Kari

Toch

kan wel, gedragingen die onder de 6 niet al te zorgwekkend blijken, later toch wel ADHD blijken te zijn....Zoals gezegd, zoon 2 vertoont wel ADHD achtige klachten, maar geen echte zorgwekkende, hij is nu net 6. Toch leverde tot nu toe concentratie op school wel problemen op, terwijl ik thuis nog niet in zorgwekkende termen dacht (wat ik bij oudste dus veel sterker wel had)....

Anna

Ik denk dat 85% van de kleine jongetjes concentratieproblemen heeft. Wetenschap uit de losse pols. Het gaat er niet om of de juf er last van heeft, het gaat erom of je kind er last van heeft. Gemeen hè? Arme juf.

Probleem was

dat hij inderdaad zelf er last van had, in zoverre, dat hij op de CITO behoorlijk laag scoorde, iets wat juf erg verbaasde.Later nog eens afgenomen in een prikkelvrije setting en toen scoorde zoon dus een dikke A en vette B (bijna A)....dus tja....Gelukkig nu in groep 3, wel erg drukke klas, maar maar 16 leerlingen....dat is wel prettig. Zoals ik zei, wel een drukke klas met toch wel een aantal stoorzenders...dus ik hoop dat de overlast voor zoon meevalt....Testen zijn wel in gang gezet, maar ach, de wachtlijsten zijn behoorlijk....

Tuurlijk anna

kan het wel, dat gedragingen die onder de 6 niet al te zorgwekkend blijken, later toch wel ADHD blijken te zijn. Dat is zoals zulke dingen meestal gaan. Wat Wil ook al zegt, des te jonger het kind, des te vaker zie je ADHD-gedrag; op jonge leeftijd is dat normaal kind-gedrag. Daarom kun van een ADHD-er moeilijk zeggen: zie je wel, hij had het achteraf gezien ook al toen hij 4 was, of zoiets. Want op die leeftijd bevond hij zich daarmee tussen velen, die toch echt niet allemaal later ADHD bleken te hebben. Het ene kind ontwikkelt zich wat eerder uit zijn ADHD-achtige gedrag dan de ander, en(bij heftiger ADHD, bij het ene kind is al jonger te zien dat er echt problemen zijn dan bij het andere.
Waar ik op reageerde met onder de 6 is de verkeerd-om-gedachte van Wil: "Kinderen onder de 6 jaar mogen geen Ritalin slikken, omdat er dan helemaal geen (bij)werking bekend zijn." Dat moet zijn: Omdat kinderen onder de 6 jaar zelden ritalin slikken, zijn er in die groep weinig (bij)werkingen bekend.
Kari

Kari

'Daarom kun van een ADHD-er moeilijk zeggen: zie je wel, hij had het achteraf gezien ook al toen hij 4 was, of zoiets.'
Naar mijn mening klopt jouw redenatie niet helemaal. Een zeker mate van ADHD gedrag is inderdaad redelijk normaal voor kinderen onder de zes. Maar.... onze zoon stak toch wel heel erg uit hoor. Het was niet het normaal te sturen dwarse peutergedrag. Het was een ophol geslagen locomotief die met volle vaart de berg af stoomde. Regels hebben wij er echt in moeten conditioneren. Het duurde bijvoorbeeld echt extreem lang voordat het hem lukte om bijvoorbeeld op de stoep te blijven. Ik overdrijf niet als ik zeg dat ik hem dat honderden keren heb moeten vertellen.
Ik heb nu opnieuw een peuterjongetje van drie rondbanjeren. Wat een verschil!!!!
Behandelaars vragen ook altijd naar het verloop van de peuter- en kleutertijd. Wel denk ik dat in deze periode de opvoeding een grote rol speelt. Als je 'gewone' peuters helemaal geen stuctuur geeft, zullen ze zich misschien ook zo gedragen.
Ik denk dat wij juist in deze periode bepaalde dingen niet handig hebben gedaan bij onze zoon. We dachten dat wij niet streng genoeg waren en hem te veel ruimte gaven en werden dus steeds minder flexibel. Daar heeft onze zoon heel erg veel last van gekregen. Juist in de peuterperiode heb je als ouders van een adhd-er hulp nodig. Zoon dreef mij bijna tot wanhoop. Maar het cb kan je dat niet geven. Die blijven echt steken op: 'Negatief gedrag negeren, positief gedrag belonen' (negeer het maar eens als je ene kind het andere molesteert), 'stuctuur en regels' en 'het hoort bij de leeftijd.'
Als ik had geweten wat ik nu weet...

Ik ook pippin

Als ik inderdaad toen zoon 0 jaar was al had geweten wat ik nu weet! Want (jawel, achteraf) gezien was zijn gedrag wel behoorlijk afwijkend, vooral zijn hyperactiviteit, (niet-)slaapgedrag, en zijn angstige gedrag in groepen. Het was ook al vreemd toen hij met 6 weken probeerde te gaan staan (en lopen), en dat hij als baby alleen maar tegen ons aan gehouden wilde worden, de hele dag.
Over die medicatie: ooit heb ik ergens gelezen (maar waar???) dat de hersenen van behandelde ADHD-ers zich op onderdelen beter ontwikkelen dan de hersenen van onbehandelde ADHD-ers. Dat ene hersengedeelte was dan iets groter geworden, bijna zo groot als van "gewone" mensen. Kan best zijn dat dat door het betere en frequentere gebruik van die hersencellen komt, lijkt mij.

Pippin

Bij jullie was dan het tweede deel van de zin van toepassing: "en (bij heftiger ADHD), bij het ene kind is al jonger te zien dat er echt problemen zijn dan bij het andere."
Het blijft bij jonge kinderen heel moeilijk om te beoordelen wat afwijkend is en wat nog als peutergedrag geclassificeerd kan worden, des te jonger des te moeilijker. Ontwikkeling kan nog zoveel kanten op. Achteraf bleek bij jouw zoon zijn extreme peutergedrag als peuter idd al te wijzen op ADHD. Maar er zijn ook van die extreme peuters die dat gedrag er toch uitontwikkelen. Wie wel en wie niet, daar zijn nog te weinig valide voorspellers voor bekend denk ik.
Heb jij zelf, als ervaringsdeskundige, een idee hoe er te onderscheiden zou kunnen zijn welke aanpak een bepaalde peuter nodig heeft? Dus of het peuter-ADHD-gedrag het best in ontwikkeling kan worden geholpen door goed structuur bieden, of door juist meer ruimte geven?
Kari

Onderscheid

Hoe kan een hulpverlener onderscheid maken tussen normaal en afwijkend peuter/kleuter gedrag?
Dat lijkt mij heel erg moeilijk in een consult van een beperkt aantal minuten, maar ik denk dat het vooral zaak is om goed te luisteren naar de ouders en controle vragen te stellen. Men kan vragen hoe en of er structuur geboden wordt aan het kind. Als de moeder dan zegt dat ze heel veel structuur en regel geeft, maar dat het gedrag blijft bestaan, dan is dat denk ik een indicatie om verder te denken.
Dan zou ik dat ook tegen de ouders zeggen. Dus niet gelijk met stempeltjes gaan gooien, maar je kunt wel uitleggen dat er nu eenmaal kinderen zijn, die moeite hebben met het leren van 'normale' gedragregels. Dat je deze kinderen enorm kunt helpen door ze heel veel positief te benaderen en steeds opnieuw rustig te vertellen wat je van ze verwacht. Streng en boos worden en straffen helpen dan niet meer.
Ik las in een boek de vraag: Als je al honderd keer boos bent geworden omdat je kind zijn kamer niet opruimt. En het heeft niet geholpen. Waarom zou je dan verwachten dat voor de honderdeneenste keer boos worden wel helpt? Dat was zo'n eye-opener voor mij. Als het niet werkt, stop er dan mee! En dat kun je in een half overspannen toestand echt niet zelf bedenken (ten minste, ik kon dat niet). Daar heb je hulpverleners voor nodig.
Alle mensen die professioneel met ouders en kinderen te maken hebben, zouden ouders veel meer kunnen stimuleren om actief te luisteren naar hun kind. Een wijze vrouw zei eens tegen mij: 'Als een kind zich op een bepaalde manier gedraagt, zit daar altijd iets achter. Een gevoel, een intentie, een vraag. Het is de kunst om dat te weten te komen.' Als je dat in je achterhoofd houdt, ga je op een compleet andere manier naar kinderen kijken en luisteren. Dat had ik eerder willen weten. Maar dat staat niet in het 'groene boekje'.

Onderscheid: de uitdaging

Pippin, volgens jouw ervaring is de meest gehanteerde aanpak voor peuters, namelijk veel structuur bieden, niet de beste aanpak voor peuters die (later) ADHD blijken te hebben; die hebben juist meer ruimte nodig. Ik heb zelf geen ervaring met ADHD dus ik neem het meteen van je aan. Jij had het graag eerder geweten zodat je je peuter eerder op de voor hem juiste manier had kunnen begeleiden. Dus eigenlijk zou je dan in de peutertijd al moeten kunnen onderscheiden of een kind ADHD zal ontwikkelen of zijn peutergedrag eruit zal ontwikkelen, zoals de meeste kinderen doen. In de peutertijd de diagnose ADHD al stellen dus.
Blijft de vraag: maar hoe? Want ADHD-gedrag is normaal gedrag voor de peuterfase. Pas als dat blijft na de peutertijd wordt duidelijk dat er iets aan de hand is. Soms kun je waarschijnlijk in de peutertijd al iets vermoeden, als idd het gedrag wel erg extreem "peuter" is (en zelfs dan kan dat weer overwaaien.) Maar lang niet bij allemaal toch? Er zullen ook wel kinderen zijn met niet te extreem peutergedrag die later ADHD-er blijken te zijn. Dat is nu juist de moeilijkheid van een hele jonge ADHD-diagnose volgens mij. Je zou wel eens een flinke overdiagnostiek kunnen krijgen dan en dat lijkt me als ouder ook niet fijn.
"Men kan vragen hoe en of er structuur geboden wordt aan het kind. Als de moeder dan zegt dat ze heel veel structuur en regel geeft, maar dat het gedrag blijft bestaan, dan is dat denk ik een indicatie om verder te denken." Zou dat onderscheidend genoeg zijn? Ik vraag het me af. Peuters zijn immers heel verschillend in het leren van normale gedragsregels, sommigen doen het vrij moeiteloos maar er zijn exemplaren bij...en de meesten daarvan blijken later toch geen ADHD te hebben.
"heel veel positief te benaderen en steeds opnieuw rustig te vertellen wat je van ze verwacht." Dat klinkt mij nu juist in de oren als veel structuur bieden, en een aanpak waarbij peuters i.h.a. goed zullen gedijen. Streng en boos worden en straffen helpen dan niet meer." Dat helpt toch nooit? Consequent en voorspelbaar zijn ja, boos en straf, nee.
"meer kunnen stimuleren om actief te luisteren naar hun kind." Natuurlijk! En dat begint al in de babytijd.
Dat ouders de diagnose het liefst zo jong mogelijk al weten om de goede aanpak te kunnen kiezen lijkt me heel logisch, maar ik zie toch nog steeds niet hoe de kinderpsychiaters, -gogen of -logen dat betrouwbaar zouden moet fixen.
Kari

Tjee kari

Je gaat wel diep. Maar goed, ik houd wel van een uitdaging dus ik denk even door. Eens kijken of ik wat intelligents kan neertypen.
Je stelt dat ik zeg dat peuters die adhd blijken te hebben juist meer ruimte nodig hebben dan anderen. Dat bedoelde ik niet. (maar misschien kwam het wel zo over, excuses dan) Ik denk dat alle peuters/kleuters goed gedijen bij structuur, met name potentiele adhd peuters/kleuters. Maar... Als de structuur niet werkt, is de oplossing niet te vinden in het bieden van nog meer structuur. En daar gingen wij de fout in. We dachten, het werkt niet, we doen het dus niet goed, dus we worden nog strenger. En dát is slecht, het zelfbeeld van een kind raakt op deze manier beschadigd. Als het niet werkt, moet je gaan zoeken naar de drijfveren van het kind. Waaróm luistert hij nog steeds niet? Heeft hij misschien totaal andere belangen en wensen? Daar heb je volgens mij geen diagnose voor nodig. Je hebt als ouder dan mensen nodig die meedenken en niet star blijven hangen in het praatje: structuur, duidelijk, consequent, grenzen stellen, strafstoeltje.
Omdat je geen diagnose hoeft te stellen, alleen maar bewaakt dat men niet te ver doorschiet, is het voor alle kinderen geschikt. Alle kinderen zijn erbij gebaat als opvoeders uit hun belerende rol stappen en zich in de werkelijke beweegredenen van het kind verdiepen. Zoals je in het draadje 'Adhd en wat doet school' kunt lezen, is wat adhd-ers nodig hebben vaak niet eens zo schokkend en bijzonder. Een positieve insteek, een rustige basishouding, iets meer uitleg bij chaotische zaken, hulp bij het organiseren van de dagelijkse levenverrichtingen, begrip voor hun moeite met veranderingen en overgangen, beloning als ze het goed doen, ruimte om zich fysiek of psychisch terug te trekken en iemand die oplet of ze niet overprikkelt raken. Dat zijn volgens mij voor alle kinderen goede praktijken. Waarom worden ze dan niet meer geadviseerd?
Jij zegt dat boos zijn en straf geven niet helpt. Wat goed dat jij dat ook vindt. Ik ben het helemaal met je eens, maar.. het wordt wel aangeraden door verschillende opvoeders. Ook door het consultatiebureau. Denk maar aan the naughty chair van the nanny, het time-out principe. Ik heb het boek 'Zit stil' gelezen en daar stond zelfs in dat adhd-ers veel meer correctie nodig hebben en dat je ze daarom het beste een pedagogische tik kunt geven. In dit middeleeuwse boek werd overigens ook aangeraden om een prikkelloze kamer te maken voor adhd-ers zodat ze daar 'tot rust kunnen komen'. Ook een juf van school vond dat ik mijn zoon best wel mocht slaan. Twee jaar geleden zei een andere juf: 'Hij haalt het bloed onder mijn nagels vandaan. Het is dat ik niet mag slaan, maar anders....'
Even voor de goede orde: Ik heb deze adviezen nooit opgevolgd. Ik ben principieel tegen slaan en het is gelukkig gelukt om mij daar niet toe te laten verleiden. Maar ze werden wel aan mij gegeven. En dus waarschijnlijk ook aan vele andere ouders. En ik heb lange tijd wel oprecht getwijfeld of we niet toch...
En dan nog alle adviezen van opa's en oma's, buren, tantes en elke willekeurige voorbijganger. 'Misschien ben je gewoon veel te lief. Misschien moet je hem eens straf geven. Geef hem maar eens een weekje aan mij. Hij komt er zo wel mooi mee weg. Wat een k*tkind.' Het maakt je zó onzeker!
Mijn pleidooi is helemaal niet, dat hulpverleners al bij peuters en kleuters diagnoses moeten gaan stellen. Als het even kan liever niet. Maar als je nog geen diagnose stelt, kun je die kinderen en die ouders nog wel helpen!
Het getuigt echt van een hokjesmentaliteit, maar veel mensen willen echt niet veel aanpassen, begrip hebben en ouders ondersteunen, voordat er een diagnose is.
Pfff, en dit op de donderdagmiddag, wat een verhaal. Ik hoop dat ik een beetje duidelijk ben.

Lastig

kijk bij oudste was ik al vanaf het begin overtuigd van....maar zoon 2 is eigenlijk al snel in de structuur ed die we oudste boden meegegaan. Daardoor levert hij relatief weinig problemen op, niet zoals oudste op die leeftijd....maar je moet wel duidelijk zijn naar hem.

Bedankt pippin

voor je antwoord. Het lijkt misschien diep, maar ik zeg maar wat hoor. Ik heb geen ervaring met ADHD. Ik vind gewoon zoveel dingen erg interessant en ik klets graag mee. Ik zat me nog te bedenken: hoe kom ik nou toch ook al weer in dit draadje? Oja, omdat Onno weer allerlei vreemde meningen te berde bracht, en doordat ik ging zoeken naar het artikel van Kaatje.
Als ik het goed lees is je bottom-line dat een jonge diagnose stellen niet hoeft om toch ouders te kunnen helpen. “…geen diagnose voor nodig. Je hebt als ouder dan mensen nodig die meedenken en niet star blijven hangen in het praatje..” Helemaal mee eens. Het moet niet gaan om de diagnose maar om de vraag of ouders het wel redden met dat kind. Kijk naar het kind, volg het kind, én kijk naar de ouders, volg de ouders. En als structuur (véél structuur) geen lucht brengt dan verder kijken waar ondersteuning te halen is. Maar dan zit je waarschijnlijk niet goed bij het cb, die houden wel op bij de “gewone peuters” volgens mij.
Zit ik toch nog over een aantal zaken te peinzen. “Maar... Als de structuur niet werkt, is de oplossing niet te vinden in het bieden van nog meer structuur. En daar gingen wij de fout in. We dachten, het werkt niet, we doen het dus niet goed, dus we worden nog strenger.” Eens met het eerste deel, maar het tweede deel snap ik niet helemaal. Voor mij is structuur iets anders dan streng. Je kunt zelfs streng zijn zonder al te veel structuur, en dát lijkt me idd echt funest voor het zelfbeeld/zelfvertrouwen van een kind.
Dat zoeken naar de drijfveren van een kind, vind je dat ook bij peuters al aan de orde? “Heeft hij misschien totaal andere belangen en wensen?” Ja, uiteraard, daar is hij peuter voor. Een peuter krijgt in de gaten dat hij zélf iets kan willen en dat dat iets anders dan wat mama van hem wil. Nog spelen, en niet opruimen of in bad. Zich krijsend ter aarde storten als zijn wil niet bovenaan blijkt te staan. Ik vond dat altijd wel vermakelijk. Tja kind, bij het leren ontdekken wat je zelf wilt hoort ook het leren dat dat niet altijd kan. Zal je nog wel tegenkomen vaker in je leven…. Maar mogelijk bedoel je iets anders met het zoeken naar drijfveren van peuters. Gaan boven beschreven dingen anders bij een peuter-die-later-ADHD-blijkt-te-hebben?
“Jij zegt dat boos zijn en straf geven niet helpt... het wordt wel aangeraden door verschillende opvoeders. Ook door het consultatiebureau. Denk maar aan the naughty chair van the nanny, het time-out principe.” Ook dit vind ik meer structuur dan straf, en boos worden hoeft niet (dat progageren die nanny’s toch juist ook?). Het is een onderdeel van leren wat er wordt verwacht, en een goed gesprek daarover werkt op die leeftijd niet. Even laten “voelen”, zoals de time-out, wel. Dat heeft niet de intentie van straf.
Ik kan me voorstellen (weet ik niet) dat die signalen bij ADHD-ers wat krachtiger moeten zijn zijn gemiddeld om door te komen. In dat kader kan ik misschien zelfs begrijpen “dat je ze daarom het beste een pedagogische tik kunt geven.” Níet als straf. Als signaal: oja, het moet anders, weet je nog? Ik zal bekennen dat ik dat zelf wel eens heb gedaan toen mijn jongste een jaar of 3 was en het geweldig vond om de hele dag een bepaald scheldwoord te roepen. Vertellen dat dat niet mocht, time-outs, het hielp te weinig. Toen heb ik met hem afgesproken dat ik hem een tikje op zijn wang zou geven zodra het woord viel. Geen TIK dus, meer zoals je iemand op de schouder tikt om aandacht. Dat hielp wel. Klinkt wat raar misschien, maar zo leren dieren ook het snelst, met klikkers b.v. Het is gewoon leer-theorie. (Maar, misschien werkt dat bij ADHD-ers zo juist niet hoor, die kennis heb ik niet.)
Het door jou gewraakte “In dit middeleeuwse boek werd overigens ook aangeraden om een prikkelloze kamer te maken voor adhd-ers zodat ze daar 'tot rust kunnen komen'.“ beschrijf je zelf op een andere manier: “ruimte om zich fysiek of psychisch terug te trekken en iemand die oplet of ze niet overprikkelt raken.” Bedoelen jij en de schrijver daarmee niet hetzelfde?
“…is wat adhd-ers nodig hebben vaak niet eens zo schokkend en bijzonder. Een positieve insteek, een rustige basishouding, iets meer uitleg bij chaotische zaken, hulp bij het organiseren van de dagelijkse levenverrichtingen, begrip voor hun moeite met veranderingen en overgangen, beloning als ze het goed doen, ruimte om zich fysiek of psychisch terug te trekken en iemand die oplet of ze niet overprikkelt raken. Dat zijn volgens mij voor alle kinderen goede praktijken. “ Jazeker, daar gedijt ieder kind bij denk ik. Maar is dit niet te simpel? Als het zo “makkelijk” was dan waren er toch niet zoveel problemen met ADHD-ers? Er zal voor veel ADHD-ers meer nodig zijn?
“Mijn pleidooi is helemaal niet, dat hulpverleners al bij peuters en kleuters diagnoses moeten gaan stellen. Als het even kan liever niet. Maar als je nog geen diagnose stelt, kun je die kinderen en die ouders nog wel helpen!” Daarmee zijn terug aan het begin van dit geschrijf: “dan verder kijken waar ondersteuning te halen is.” Blijft de vraag, waar en hoe. Ik weet het niet, en blijkbaar de deskundigen, zowel ouders als –gogen, ook niet. Hier ligt nog werk!
Kari

Kari

Ik heb elke keer het gevoel dat de essentie van mijn verhaal niet duidelijk is. Ik probeer het gewoon nog een keer.
De kern zit volgens mij in het stukje: stuctuur, streng zijn, time-out, boos zijn, straffen en pedagogische tik. (in volgorde van intensiteit?)
Het probleem van adhd bij kleuters/peuters, is mijns inziens, dat je hen geen structuur kúnt geven zonder streng te zijn. Het kind wil vrijheid. Het wil zijn vele impulsen volgen, bewegen, geluiden maken, van de hak op de tak vliegen, onderzoeken en prikkels. Daarbij zal het veel meer dan een gemiddelde kleuter/peuter erg de neiging hebben om grenzen te overschrijden. De intensiteit, de snelheid en de vasthoudendheid van een (in elk geval van mijn) adhd-er is vele malen groter dan die van het gemiddelde kind. Ik schat wel ongeveer 10 keer zo groot.
Als je structuur biedt, ben je duidelijk, voorspelbaar, consequent en bewaak je grenzen. Maar omdat het kind zó veel wil, zijn die grenzen continu bereikt. Je moet dus wel streng zijn: 'Nee je mag niet..., Ja je moet...' Ik denk dat mijn adhd-peuter de woorden 'mag niet' en 'moet' ook wel tien keer zo vaak nodig had. Alleen maar om het veilig en leefbaar te houden (over gezellig hadden we het niet).
Omdat de drang zo enorm is, worden dingen als time-out gelijk door het kind (door mijn kind) als een enorme straf gezien. Dan kun je het als ouder wel niet als straf bedoelen, in zijn beleving is het wel zo. Dus zo'n naughty chair, daar moest ik mijn zoon dan zo'n keer of vijfig opnieuw opzetten, ik overdrijf niet. Na een uur gesteggel was hij dan helemaal overstuur, woedend en razend. En de volgende dag ging het dan precies zo. Adhd-ers hebben moeite met leren van hun fouten, maar dat wist ik toen nog niet.
Boos worden, dat is ook interessant om toe te lichten. Een adhd-peuter gaat de hele tijd over je grenzen heen. Er wordt dus geslagen, gepord en geduwd, er gaan dingen kapot, er vallen bekers drinken om, er word aan je gefriemeld, er wordt veel geschreeuwd, er is de hele tijd beweging om je heen, het is altijd een onrustige chaos. Dan kun je wel als doel hebben niet boos te worden, maar zelfs moeder Theresa redt dat niet, geloof me.
En dat is dan gelijk de reden waarom ik die pedagogische tik zo afkeur. Ze maken je zo makkelijk boos, dat gaat zo snel. Het is een groot gevaar om in zo'n situatie te ruw te worden. Als een opvoedkundig boek dan een pedagogische tik propagandeert, geeft dat legitimatie aan ouders kinderen te slaan. En ik denk dat adhd-ers toch al een grotere kans lopen om slachtoffer te worden van kindermishandeling dan het gemiddelde kind.
En dan nog over de prikkelarme ruimte. In het boek werd gesproken over een lege, witte kamer waar het kind dan bijvoorbeeld zijn huiswerk moet maken. De adhd-ers die ik ken, kunnen zich absoluut niet concentreren in zo'n omgeving. Ook dit is voor hen een straf. Zij kunnen zich het beste concentreren als zij bijvoorbeeld rondjes lopen, een radio op de achtergrond aanhebben, uit het raam staren of friemelen. Als zoon overprikkeld is, helpt het als hij even op zijn kamer gaat rommelen (thuis), op de wc gaat zitten (op school) of, bijvoorbeeld op een verjaardag, even naar buiten gaat. Daar zijn minder prikkels, maar het is niet prikkelvrij.
En ten slotte nog iets over je verdiepen in de belangen en wensen van een peuter. Dat kan erg goed. Als je kind zit te spelen en je wilt weg, kun je hem oppakken en meenemen. Je kunt ook een minuut van te voren even met hem mee gaan spelen, dan aankondigen dat je zo weg moet en rustig met hem afspreken dat de trein nog een keer een rondje mag, voordat jullie gaan.
Pfff alweer zo'n lang verhaal, maar daar is het natuurlijk een forum voor. Ik heb het wel over mijn eigen blik. Misschien zijn mijn zoon, mijn man en mijn schoonvader wel hele speciale adhd-ers en werkt het voor hen heel anders. Maar eigenlijk denk ik van niet.

Goh pippin

ik vind het geweldig dat je zoveel geduld met me hebt. Ik heb het gevoel dat ik nu idd beter snap wat je bedoelt en dat er voor mij een tipje van de sluier wat het betekent om een kind met ADHD op te voeden wordt opgelicht. Waarom time out en naughty chair het niet doen.
Hoe dan wel? Dat heb ik nog niet helemaal helder. (kijk, en dat hoef ik dus ook niet. Als je me zat wordt dan reageer je dus gewoon niet meer, okee?)
Ik heb wel een idee gekregen denk ik. Je schrijft: “Regels hebben wij er echt in moeten conditioneren.” Herhalen herhalen dus. (“en steeds opnieuw rustig te vertellen wat je van ze verwacht…”) Maar zonder boos worden, want (“Waarom zou je dan verwachten dat voor de honderdeneenste keer boos worden wel helpt?”) van boos worden leren peuters niet veel, dat geldt voor alle peuters. De valkuil zal zijn dat het bij later-ADHD-peuters heel veel vergt om niét boos te worden.
Wat moeilijk. Je moet gedrag erin conditioneren terwijl je kind de meest praktische en werkzame middelen daarvoor zoals time-out als erge straf ervaart. Wat blijft er dan over? Zeggen. Praten. En dat beklijft op de peuterleeftijd natuurlijk echt niet…
Over die pedagogische tik, als ik je goed lees dan ben je niet tegen een tik(je) als conditioneringsmiddel zoals in mijn voorbeeld, maar tegen het adviseren daarvan bij ADHD-ers omdat het dan moeilijk kan zijn om dat niet uit de hand te laten lopen. Snap ik.
Worstel ik hier nog mee: “We dachten dat wij niet streng genoeg waren en hem te veel ruimte gaven en werden dus steeds minder flexibel. Daar heeft onze zoon heel erg veel last van gekregen.” Maar aan de andere kant “Maar omdat het kind zó veel wil, zijn die grenzen continu bereikt. Je moet dus wel streng zijn.” Hoe doe je dat, flexibel en streng zijn?!
Dit “Als je kind zit te spelen en je wilt weg, kun je hem oppakken en meenemen. Je kunt ook een minuut van te voren even met hem mee gaan spelen, dan aankondigen dat je zo weg moet en rustig met hem afspreken dat de trein nog een keer een rondje mag, voordat jullie gaan.” vind ik dan weer uitermate logisch en algemeen. Maar ik ben met je eens dat je in de praktijk wel eens anders ziet, helaas.
“Juist in de peuterperiode heb je als ouders van een adhd-er hulp nodig….Maar het cb kan je dat niet geven. Die blijven echt steken op: 'Negatief gedrag negeren, positief gedrag belonen'.” Die hebben kennis over gewone peuters, niet over de buitengewone. Waar konden jullie uiteindelijk wel terecht voor advies en ondersteuning?
(“Ik heb elke keer het gevoel dat de essentie van mijn verhaal niet duidelijk is.” Dat ligt aan mij en niet aan jou. Zelf heb ik het idee dat ik wel een stapje dichterbij gekomen ben, hopelijk vind jij dat ook, is al je moeite niet voor niks…
Kari

Zucht....

onlangs werd er elders op een forum een link geplaatst naar de no-kidding organisatie die ineens een stuk plaatste over het geven van Ritalin. No kidding is een organisatie tegen kindermishandeling.....de link ritalin geven en kindermishandeling ging mij veel te ver!

Inmiddels is er al een hele discussie gaande op de Hyves van hen...en ineens staat daar een stuk, met daarin een stuk tekst die mij akelig bekend voorkwam....en ineens kreeg ik het warm en koud....en zal toch niet dat onze huishomeopeutelaar zich bij no-kidding heeft aangesloten en op die manier zijn gepruts aan de man wil brengen???

Anti no kidding hyves

http://are-u-kidding-me.hyves.nl/

Belonen

Hoe kan je een kind iets leren zonder te straffen? Weet je wat bij adhd wel werkt? Belonen, belonen, belonen. En dan niet eens altijd in de vorm van tastbare zaken. Maar ook een compliment, een glimlach, een schouderklop, een gebaar. Ook dat zou iedere ouder moeten doen IMHO.

Peuter en adh hetzelfde?

Ik heb een beetje meegelezen. Pippien: Ik herken heel erg wat je schrijft. Ik kan daar echt achter staan. Het is ook heel moeilijk uit te leggen. Misschien omdat er heel veel 'op gevoel' bijkomt.

Ik vind eigenlijk dat je helemaal niet kan zeggen dat peuters ADHD-gedrag vertonen. Het grote verschil zit 'm er in dat peuters bewust grenzen zoeken. Ze zoeken hun ruimte en dat vraagt veel van ouders. Het hoort bij het hechtingsproces (vast-los). Bij een kind met ADHD is dat niet anders. Maar.... daar komt dan nog eens BIJ dat het heel impulsief is. Nog voordat iets gedacht is, is het al gedaan. Dat is iets wat niet/moeilijk te beheersen is voor het kind. En dan komt er bij dat normale ontwikkelingsgedrag van een peuter, dus OOK dat gedrag. Een ouder merkt verandering op het normale ontwikkelingsgedrag. Op het ADHD-gedrag is dat niet zo. Het blijft. Het wordt erger. Juist omdat je het kind steeds waarschuwt, iets mag niet, iets moet. Als ik tegen mijn zoon zeg dat hij iets niet mag doen. Denkt hij aan dat 'doen' en dan is het alweer gebeurd. Het zou een reden voor een 'corrigerende tik' zijn (bwr) Maar het is op veel manieren te vertalen. Het komt echter op 1 ding neer. Het kereltje dacht eraan en hup...deed het. Impulsief is een belangrijk kenmerk van ADHD.
Kind komt in een negatieve spiraal, samen met ouders.

Het is niet hetzelfde. Uiterlijk misschien wel. Maar niet IN het kind. Dat is ook de grote fout van mensen. Ze kijken alleen naar wat ze zien. Ze leven zich niet in. Als je dat wel doet, kan je heel goed je kind met adhd begrijpen en daar adequaat mee omgaan. Ook al blijft het moeilijk.

Anna

Ik ben heel benieuwd

Gaia!

Precies, dat zocht ik. Het gaat niet om de buitenkant, het gaat erom wat er in het kind gebeurd. Hij lijkt misschien ongehoorzaam, maar hij is oprecht vergeten dat hij beter niet kan doen wat hij doet. Hij lijkt soms misschien opstandig, maar het lukt hem niet om te begrijpen dat hij beter nu wel even naar de juf kan luisteren. En daar zul je je in moeten verdiepen. Anders blijf je alleen maar bezig met gedragsregulatie en -aanpassing en leert het kind niet omgaan met zijn stoornis. Dan leef je van het ene conflict in het andere en leert het kind alleen maar: 'Ik ben niet goed, wat ik wil is fout, wat ik vind telt niet' En daar worden ze vroeger of later depressief van.

Reactie van mij

Een beetje een verlate reactie van mij, gisteren was ik te grieperig om iets zinnigs te kunnen typen.
Ik herken ook veel in de beschrijving van Pippin. Ik ben nu ook bezig in het boek "Het explosieve kind", daar wordt het ongeveer hetzelfde in beschreven.
Strakke regels werken bij onze ADHD-er niet. Voor hem zou dat voelen als een dwangbuis. Van jongs af aan hanteren we bij hem al de opvoedmethode "meeveren", in combinatie met "uitleggen waarom iets zó beter gaat dan anders". Het heeft geen zin om een stuiterend kind dat niet rustig aan tafel wil zitten daarvoor te straffen. Want hij ervaart dat stuitergevoel op dat moment. Ik vraag 'm dan bijvoorbeeld wel of hij op zijn stoel wil blijven zitten tot zijn bord leeg is, en of ie zachter wil praten. Ik geef 'm heus wel eens op zijn kop, maar dat is vooral bij bewuste ongehoorzaamheid. Als ie het vertikt om richting zijn bed te gaan bijvoorbeeld. Met zijn ADHD-gedragingen gaan we wel anders om, als hij me na 4 verzoeken nog niet gehoord heeft, vraag ik 'm om even naast me te komen zitten en te herhalen wat ik gevraagd heb.

Was nog lang niet klaar...

Hm, ging ie 'm opeens verzenden.
Er zijn vast mensen die vinden dat wij soft met onze zoon omgaan. Bijvoorbeeld dat hij vaak eerst zijn spelletje mag afspelen als het eten al op tafel staat. Maar het scheelt ons wél een woedeaanval, terwijl het maar 2 minuutjes verschil maakt. Zoon blij, wij blij.
Ik heb het idee dat wij zelf de beste manier hebben gekozen om zoon op te voeden, van jongs af aan. Wel hebben we natuurlijk de reguliere straf- en beloningssystemen uitgeprobeerd, en tot op zekere hoogte werken die ook. Maar ik kan 'm niet straffen omdat ie soms ADHD-gedrag heeft. Ik kan dan wel met hem meeveren zodat hij die woedeaanval niet krijgt. En dat werkt, hij is een happy ADHD-er met slechts enkele heftige buien per jaar!
Anna, ik kan niet op die hyves kijken trouwens.

Gaia, pippin, guinevere

Jullie beschrijven hoe je nu met je ADHD-kind omgaat en hoe de buitenwereld niet altijd ziet dat dat toch echt wel de beste manier is. Ik kan me voorstellen dat dat veel van je vergt als ouder...maar mag ik even terug naar die peuters? Over peuters en ADH.
Peuters zoeken grenzen. Maar impulsiviteit, attention deficit en hyperactivity hoort ook bij peutergedrag. Die laatste D hoort er daarom nog niet bij, want het is bij peuters geen disorder. Bij de meeste kinderen rijpt dat gedrag eruit, die worden minder impulsief, het concentratievermogen stijgt. Pas als dat niet gebeurt dan komt die laatste D erbij omdat het gedrag dan niet meer leeftijdsadequaat is. (Gaia: “Een ouder merkt verandering op het normale ontwikkelingsgedrag. Op het ADHD-gedrag is dat niet zo.”) En dat het niet gaan uitrijpen van ADH iets is wat al in het kind zat dat wordt volgens mij door niemand ontkent, het is iets aangeborens.
Maar dan blijft de moeilijkheid dat het bij peuters moeilijk te zien is wie er zal gaan uitrijpen (geen ADHD) en wie niet (wel ADHD), dat merk je pas echt als je wel verandering gaat zien op het normale ontwikkelingsgedrag en niet op het ADH-gedrag. Terwijl ze toch op die leeftijd al een andere aanpak nodig zouden hebben begrijp ik van jullie. Maar je weet pas dat dat zo is als de standaard peuteropvoedmethodes het niet doen. Daar zit je in een knoop, je moet het eerst “fout” doen om te merken dat het niet lukt op die manier. De wens: had ik het maar eerder geweten, dan had ik het meteen anders gedaan, dat kan dan eigenlijk niet omdat het onderscheid juist ZIT in die niet-werkende standaard peuteraanpak.
Herkennen jullie daar iets in? En hoe zou dat te tackelen zijn?
Kari

No kidding

http://www.no-kidding.nu/no_kidding_klaagt_aan-

"meeveren"

Dat meeveren herken ik. Hier ook thuis geen problemen met mijn zoon,ook nooit gehad. Toch vertel ik niet altijd aan anderen hoe ze met zoon "moeten omgaan." Ik begrijp hem door en door, maar hij leert naarmate hij ouder wordt dat de "maatschappij" hem niet altijd begrijpt en zijn gedrag niet altijd accepteert.
Dat is goed, hij moet zich leren handhaven, ook als zijn begripvolle moeder niet in de buurt is. Zo heeft hij al vele fouten gemaakt, ook sociaal gezien. Ik probeer, samen met hem, de scherven weer bij elkaar te vegen zonder te zeggen: "zie nou wel, dat was een domme zet." Naarmate hij ouder wordt vraagt hij steeds vaker:"Hoe zal ik dit aanpakken? Heb ik het zo goed gedaan?" Ook mag hij dingen anders oplossen, op zijn manier, en kijken of het wordt geaccepteerd.
Het is ook best moeilijk om te zien dat wàt hij eigenlijk aardig bedoelt wordt afgestraft door zijn omgeving. Vooral als je dat als ouder al ziet aankomen... "Zien jullie het niet? Mijn kind is wèl heel lief en hulpvaardig, alleen op een wat onhandige manier!!!!" "Mijn kind is niet alleen heel eigenwijs, hij is ook heel slim en heeft een sterk karakter!!!!" "Mijn kind is niet brutaal, hij heeft een eigen mening!!!"
Maar goed, ik heb wel geaccepteerd dat hij nu eenmaal niet het meest makkelijke, meegaande jongetje is. Zelf begrijpt hij daar niets van. Maar hij voelt het wel, de nagativiteit.
Ik roep ook in mijzelf: "Ze accepteren hem maar zoals hij is, klaar uit." Maar daar heeft mijn zoon niets aan, de omgeving denkt daar anders over, "aanpassen" is het toverwoord... En zo krijgt hij dus ook wel eens straf, is het niet thuis, dan wel ergens anders. Wie zich niet aanpast wordt gepest, genegeerd, mist leuke bezigheden, krijgt geen extraatjes. Dat is ook straf.

Wil

Wat jammer om te lezen dat je zoon het niet gemakkelijk heeft met de buitenwereld! Heeft hij wel een paar vrienden die begrip/geduld voor hem kunnen opbrengen?
Zoon hier is een ADHD-er van het buitengewone model: buitengewoon coöperatief (volgens de kinderarts), lief en zorgzaam maar ook verlegen. En dat verlegene weerhoudt hem er volgens mij van om te snel dingen te roepen die niet goed vallen. Sociaal gezien, gaat het met zoon dus enorm goed. Buitenstaanders die erachter komen dat ie ADHD heeft zijn stomverbaasd, want ADHD-ers zijn toch lastige klierende kinderen??? Eigenlijk zou zoon eens moeten figureren in een documentaire, kunnen de mensen een zien hoe leuk ADHD-ers kunnen zijn!
Wat wel jammer is is dat slechte concentratievermogen. Dat wordt in de praktijk wél bestraft. Met slechtere prestaties. Heb het er al 100 keer over gehad, maar concentratie leer je niet aan met wijze woorden....