Tijdens de zwangerschap worden er diverse tests en onderzoeken gedaan om jouw gezondheid te garanderen, maar ook om het welzijn van jouw ongeboren kind te monitoren. Je laat bloed prikken, je bloeddruk wordt gemeten en je krijgt zo nu en dan een echo. Tijdens een echo heb je de kans om jouw baby in de buik te bewonderen, maar er kan ook worden gekeken naar de gezondheid en eventueel aangeboren afwijkingen van jouw baby. Zo kan er bijvoorbeeld al vroeg worden vastgesteld middels een echo of jouw baby een schisis heeft, ook wel bekend als een hazenlip. Maar wat houdt dit precies in? En hoe kan een schisis worden behandeld? Wij vertellen je er alles over in dit artikel.
Schisis is een aangeboren afwijking in het gezicht. Deze afwijking ontstaat in de eerste drie maanden van de zwangerschap. Een schisis ontstaat op het moment dat de lip, het verhemelte en de bovenkaak aan elkaar groeien. Een opening in het gezicht blijft wanneer de groei ervan niet helemaal sluit. Schisis is een veelvoorkomende aangeboren afwijking. Ongeveer 1 of 2 op de 1.000 baby's wordt geboren met een spleet in de lip of een groef in de kaak of het gehemelte.
Een schisis wordt ook wel een hazenlip genoemd. De term hazenlip wordt soms als aanstootgevend ervaren en is eigenlijk ook niet correct. Een schisis omvat namelijk niet alleen de vorming van de lip, maar ook het verhemelte en de bovenkaak.
Bij schisis of een hazenlip denken we vaak direct aan een vergroeiing van de bovenlip, maar er zijn in realiteit verschillende soorten schisis te onderscheiden, variërend in ernst en zichtbaarheid. Bovendien kan het zijn dat de groef in het midden zit, of zich bevindt aan de linkerkant of de rechterkant. De spleet kan ook aan beide kanten voorkomen en compleet of incompleet zijn.
Een lipspleet is wellicht wel de meest bekende vorm van schisis. De medische term voor een lipspleet is cheiloschisis. Deze spleet kan enkelzijdig of dubbelzijdig zijn en compleet of incompleet zijn.
Bij een kaakspleet bevindt de groef zich in de kaak. De medische term hiervoor is gnatoschisis. Een kaakspleet komt enkel voor in combinatie met een lipspleet of een gehemeltespleet. Terwijl een volledige kaakspleet zichtbaar is, is een onvolledige kaakspleet niet zichtbaar. Het lijkt gesloten te zijn, maar er ontbreekt bot op de plaats van de groef.
Een gehemeltespleet, in medische termen ook wel een palatoschisis genoemd, komt in diverse vormen voor. Deze groef in het gehemelte kan zowel in het zachte gehemelte als in het harde gehemelte zitten. Soms is de groef niet zichtbaar aan de buitenkant. De gehemeltespleet kan echter ook zo groot zijn dat de huig gespleten is. Een gehemeltespleet kan op zichzelf voorkomen, maar kan ook onderdeel zijn van een lip-, kaak- en gehemeltespleet.
Wanneer de spleet zich niet beperkt tot alleen de lip, de kaak of het gehemelte spreken we van een meervoudige schisis. Dit hoeft echter niet het geval te zijn. Een lipschisis of een gehemelteschisis komt ook op zichzelf voor.
Alhoewel schisis veel voorkomt, is men nog niet zeker van de achterliggende oorzaken van deze aandoening. Een schisis ontstaat meestal door een combinatie van erfelijke factoren en invloeden van buitenaf tijdens de zwangerschap. Wel is bekend dat zowel erfelijke factoren als omgevingsfactoren een rol spelen bij de ontwikkeling.
Zoals bij veel aandoeningen speelt ook erfelijkheid een rol bij de ontwikkeling van een schisis. Een chromosoomafwijking kan bijdragen aan het ontwikkelen van een aangeboren spleet. Als de vader of moeder een schisis heeft, is er een kans dat de baby dit ook ontwikkeld. De rol van erfelijke factoren is echter klein.
De omstandigheden tijdens de zwangerschap kunnen ook bijdragen aan het ontwikkelen van een lip, kaak en gehemeltespleet. Iedere baby begint met de lip, kaak en het gehemelte gespleten. Voor de twaalfde week van de zwangerschap sluit deze spleet in de lip en kaak, en later ook in het gehemelte, zich. Wanneer dit, om welke reden dan ook, wordt verhinderd, ontstaat er een schisis. De exacte redenen hiervoor zijn echter nog steeds grotendeels onbekend.
Een baby kan alleen met schisis geboren worden, maar het kan ook zijn dat de schisis een kenmerk is van een onderliggend syndroom. De spleet in de lip, de kaak of het gehemelte wordt dan vergezeld door andere afwijkingen. Onder andere mensen met het Stickler syndroom, Pierre Robin's sequentie, het Van der Woude syndroom en het Apert syndroom hebben een vergrote kans op een schisis. Het kan ook echter zo zijn dat jouw kind verder een gezonde ontwikkeling heeft.
Schisis kan tijdens de zwangerschap al worden geconstateerd. Tijdens de 20 weken echo wordt er een uitgebreid onderzoek gedaan en dan kan een eventuele schisis worden waargenomen. Mocht dit niet het geval zijn, dan kan deze bij de geboorte ontdekt worden. Wanneer er wordt vermoed dat de schisis onderdeel is van een achterliggend syndroom kan er aanvullend onderzoek worden gedaan naar andere verschijnselen en symptomen.
De behandeling van schisis begint vaak direct na de geboorte al. Deze behandeling bestaat doorgaans uit operaties aan de lippen, de onderkaak en de bovenkaak en het gehemelte. Deze operaties worden uitgevoerd door een plastisch chirurg of een kaakchirurg. Soms is één operatie voldoende voor de sluiting van de spleet, maar soms zijn hier meerdere ingrepen voor nodig.
Naast een operatie zijn ook andere behandelingen en ingrepen veelgebruikt. Zo wordt er dikwijls gebruik gemaakt van taping om scheefgroei van de kaakdelen of te voorkomen voordat er een eerste operatie plaatsvindt. Ook krijgen kinderen met een schisis vaak buisjes in hun trommelvlies om gehoorproblemen en oorproblemen te voorkomen en hebben kinderen op latere leeftijd vaak een beugel nodig.
Een baby met schisis kan goed behandeld worden, maar als ouders is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de diverse complicaties die kunnen optreden bij schisis. Zo kan voeden soms moeizaam gaan. Het aanleggen en drinken zelf is niet altijd even eenvoudig. Door een lipspleet kan aanleggen en vacuüm zuigen een uitdaging zijn en soms gewoon niet lukken. Drinken uit een flesje is vaak eenvoudiger, maar zelfs dat kan uitdagend blijken te zijn.
Je baby kan ook problemen met het gehoor ervaren, vooral wanneer er sprake is van een spleet in het gehemelte. Het gehoor werkt minder goed door vochtophopingen en er is een vergrote kans op infecties.
Op latere leeftijd kunnen kinderen met een schisis ook problemen ondervinden, bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van de spraak. Bepaalde klanken kunnen lastig zijn om uit te spreken. Bovendien kan de spraak van kinderen met een schisis wat nasaal aandoen. Dit komt omdat er vaak lucht door de neus komt tijdens het spreken.
Het proces van behandeling van schisis kan vele jaren duren en dit heeft impact op jouw kind, maar ook op jullie als ouders. De gevolgen van schisis zijn niet alleen fysiek, maar ook mentaal. De ziekenhuisopnames, de behandelingen, de onbeschofte opmerkingen van voorbijgangers, de ongewenste adviezen. Gun jouw kind én jezelf dan ook tijd en ruimte om dit te verwerken en hiermee om te leren gaan.
Ook voor kinderen kan schisis, vooral op latere leeftijd, een grote psychologische impact hebben. Helaas is pesten en uitsluiting nog steeds een groot probleem op basisscholen en middelbare scholen, met alle gevolgen van dien. Het is dan ook zeker aan te raden om professionele begeleiding in te schakelen voor jouw kind als hij of zij worstelt met de gevolgen van schisis.
Voor meer informatie over schisis of om in contact te komen met lotgenoten kun je terecht bij de Nederlandse vereniging Schisis Nederland. Deze vereniging voor lotgenoten zet zich in voor betere informatievoorziening en belangenbehartiging.
