3 oktober 2003 door Joanna Sandberg
Ik ben een alleenstaande moeder met een dochter van 4. Wij hebben geen enkel contact meer met de vader sinds haar 2e verjaardag (ook geen alimentatie).
Wat moet ik haar vertellen als ze ernaar begint te vragen en hoe doe ik dat? De echte waarheid, ik kan de vader toch niet zwart maken.
En wat voor invloed kan het hebben als een kind zonder vader opgroeit? De enige man in haar leven is een opa.
Zodra uw dochter vragen gaat stellen over haar vader, is het belangrijk dat u haar op haar eigen niveau antwoord geeft, en dat u gefaseerd uw verhaal over haar vader doet. Dus niet het hele verhaal ineens, maar in kleine stukjes, die passen bij de ontwikkelingsfase van dat moment.
Ook belangrijk is het om uw negatieve emoties en gevoelens ten opzichte van haar vader niet te laten doorklinken in het verhaal (hoewel dat natuurlijk vaak erg moeilijk is).
Uit uw vraag begrijp ik dat u negatieve ervaringen heeft met uw ex-partner, maar deze man is wel uw dochters vader. Naarmate uw dochter ouder wordt, kunt u meer vertellen over "de echte waarheid", maar deze is natuurlijk altijd subjectief gekleurd door uw eigen ervaringen met deze man.
Verder maakt het voor een kind behoorlijk verschil uit als u voor uzelf praat en niet voor haar. Dus:
De reden waarom u de eerste variant beter kunt vermijden, is om te voorkomen dat uw kind gaat denken dat haar vader ook om háár is weggegaan. Dat is heel belangrijk, omdat kinderen al snel denken dat het hún schuld is dat hun ouders gingen scheiden.
Stel dat uw ex-partner een onbetrouwbare, onverantwoordelijke man was. Dan kunt u dat natuurlijk op verschillende manieren zeggen. Maar hoe u het ook zegt, belangrijk is en blijft dat u haar haar vader – die zij niet zelf heeft uitgekozen – ondanks alles wel gunt.
Als ze wat ouder is, kun je bijvoorbeeld zeggen: "Je vader heeft dingen gedaan die ik niet goed vind, en die mij pijn hebben gedaan, maar ondanks alles is hij wel je vader".
Houd er ook rekening mee dat u uw dochter niet moet opleggen om hetzelfde over haar vader te moeten denken als u. Geef haar de ruimte om zelf te ontdekken wat voor man hij is.
De invloed van het opgroeien zonder vader hoeft helemaal niet negatief te zijn, onder één voorwaarde. Namelijk dat de vader, en mannen in het algemeen, niet negatief door de moeder besproken worden. Gebeurt dat wel, dan kan een kind het later knap lastig krijgen in zijn of haar eigen relatie tot mannen.
Uit onderzoek blijkt dat kinderen die in één-ouder-gezinnen opgroeien, het absoluut niet slechter doen dan kinderen uit een volledig gezin. Wat daarentegen wel aantoonbaar slecht is voor de ontwikkeling van kinderen, zijn ruzies tussen (ex)partners, en kwaad-spreken over elkaar na de scheiding.
De aanwezigheid van een vader is dus niet per se noodzakelijk. Maar wat dan wel? In het algemeen is voor een goede ontwikkeling het volgende nodig:
Ook is het belangrijk om niet meteen een papa of een mama te maken van een nieuwe partner. De relatie tussen een nieuwe partner en het kind moet groeien. Vaak ervaren kinderen een nieuwe partner als een indringer, en moet de nieuwe partner in de loop der tijd het hart van het kind veroveren. Een nieuwe partner hoeft dus helemaal niet samen te vallen met een vader- of moederfiguur voor het kind.
En specifiek voor één-ouder-gezinnen:
Ik realiseer me dat het leven van een alleenstaande ouder heel lastig kan zijn. Hij of zij heeft immers geen partner die kan steun kan leveren of taken kan overnemen, en als het nodig is corrigerend kan optreden. Dat is echter meer een probleem voor de alleenstaande ouder zelf dan voor het kind. Ik wens u daar heel veel sterkte en succes mee.
