16 september 2005 door Joanna Sandberg

Hoe realiseer je een goede omgangsregeling met een ex-partner die er een potje van maakt?

Mijn twee zoontjes van 7 en 9 hebben een maal per maand omgang met hun vader, plus een deel van de vakanties. Ik ben sinds twee jaar bij hem weg, na jaren psychisch mishandeld en agressief behandeld te zijn geweest. Hun vader was maar een maal per twee weken een weekendje thuis (vanwege zijn werk als chauffeur) en hij voldeed niet aan de onderhoudsplicht.

Jaren hebben ik geprobeerd het nog vol te houden. Maar toen ook mijn jongste zoontje (toen 4 jaar) door de keuken tegen de trap geschopt werd, heb ik mijn kinderen gepakt en ben ik naar de buren gegaan. Twee maanden later ben ik bij vrienden ingetrokken.

Ik liet de vader de kinderen om het weekend zien, de sfeer was niet voorbeeldig maar wel rustig en zonder agressie.

Na een half jaar kon ik verhuizen naar een andere woonplaats. (Nog steeds niet officieel gescheiden en zonder onderhoud of alimentatie of iets dergelijks). Inmiddels heb ik een lieve man leren kennen, waar wij al twee jaar bij wonen. Mijn ex-man kreeg tegelijkertijd een vriendin, en veranderde weer in een agressieve persoon. Bij elke overdracht was het schelden, en er ontstond zelfs een gevecht met mijn partner voor het oog van de kinderen, wat hem twee jaar voorwaardelijk opleverde.

Door de afstand tussen de woonplaatsen kwam hij nog maar een maal per maand de kinderen halen en twee weken in de zomervakantie.

De kinderen zijn na terugkomst altijd een paar dagen van slag. Communicatie tussen hem en mij is door de rechter verboden; dat gebeurt nu via een schriftje met de kinderen. Er staat altijd grove taal in.

Bemiddeling leverde afspraken op, maar die zijn na twee maanden al weer overschreden door hem, en ik word steeds beschuldigd als ik me wel aan de afspraak houd en hem daar ook aan houd.

U begrijpt: de situatie is niet veel veranderd, en ook de kinderen merken dat heel goed.

Nu wil hij de kinderen weer om het weekend zien en de helft van alle schoolvakanties.

Ik ben oprecht bang dat meer contact de kinderen meer slecht dan goed zal doen, en hun sociale leven flink zal beïnvloeden. Zij moeten dan om het weekend vier uur heen en ook weer vier uur terugreizen, en sporten in de weekenden, zoals voetbal, is dan niet meer mogelijk.

De oudste lost zijn problemen al vaak op met geweld. Mijn ex-man heeft nooit anders gedaan dan schreeuwen en met spullen smijten en kapot slaan als hij zijn zin niet kreeg. Zelfs tijdens de mediation.

Ik vind dat de kinderen recht hebben op omgang met hun vader als zij dat willen; ik dacht altijd dat dat het beste voor hen was. Maar ik begin nu zeer sterk te twijfelen.

Hij heeft in de afgelopen twee jaar ook steeds zijn eisen qua omgang veranderd (tot zes keer toe) als gevolg van zijn steeds wisselende relaties. Nu wil hij ze weer om het weekend, over drie maanden kan het weer niet door zijn werk, of omdat hij geen vriendin en huis heeft.

Ik ben bang dat hij de kinderen als speelgoed gebruikt en dat kan toch nooit goed zijn? Moet er niet eerst een stabiele thuissituatie bij hem ontstaan; én eerst respectvolle communicatie vóór dit uitgebreid kan worden?

Wat kan ik het beste doen? Ik hoop dat u mij de weg naar wijsheid in deze kunt wijzen.

Antwoord

U vraagt of er niet eerst een stabiele thuissituatie moet zijn bij uw ex-man, voordat hij de kinderen weer vaker kan gaan zien. Uit uw verhaal begrijp ik dat die stabiele thuissituatie er – na de scheiding – nooit is geweest, dus de kans lijkt mij klein dat dat zal veranderen.

Wat dat betreft doet die vraag dus eigenlijk niet zo ter zake, en zult u moeten roeien met de riemen die u heeft.

Hieronder zal ik aangeven hoe u met deze moeilijke situatie om zou kunnen gaan. Heel belangrijk lijkt me daarbij datgene wat de kinderen zélf graag willen. Vervolgens is de vraag hoe je dat voor elkaar krijgt. Ook daar zal ik op ingaan. Maar eerst zal ik proberen na te gaan waar de problemen zitten.

Zeer zorgelijke situatie

U maakt zich zorgen over de ontwikkeling van de kinderen. Zij hebben al vanaf jonge leeftijd veel ruzie en geweld van hun vader meegemaakt; gericht op u, maar ook op henzelf en op uw nieuwe partner.

De rechter heeft jullie zelfs verboden om met elkaar te praten en bevolen om alleen te communiceren via een schriftje dat meegaat met de kinderen. De communicatie loopt dus in wezen via de kinderen. Maar ook met dat schriftje gaat het niet goed. Al met al een zeer zorgelijke situatie.

Van slag na thuiskomst

Uw kinderen zijn dagen van slag als zij van hun vader komen. Maar hóe van slag zijn ze precies? Veel kinderen moeten immers weer wennen na een weekend bij de andere ouder. Of is er meer aan de hand? U schrijft dat uw oudste zoon al vaak problemen oplost met geweld. U zegt dan eigenlijk dat hij dit gewelddadig gedrag van zijn vader heeft. Is dat zó ernstig dat u al aan hulp bij Jeugdzorg heeft gedacht?

Als u met uw zonen praat, wat zeggen zij dan over de situatie? Hoe praten zij over hun vader? Wat willen de jongens zelf?! Dat is de belangrijkste vraag. Durven zij echt voor zichzelf op te komen qua wensen, of houden ze rekening met uw wensen of met die van hun vader?

Loyaal aan beide ouders

Kinderen zijn vaak door dik en dun loyaal aan beide ouders. De meeste kinderen vinden het heel vervelend om nare dingen te horen of zelf te (moeten) zeggen over de ene ouder aan de andere ouder.

Het is dan aan de volwassenen om goed te kijken hoe het met de kinderen gaat: hebben ze vrienden en wat voor vrienden zijn dat? Hoe gaat het op school (sociaal en met het leren)? Hoe gaat het thuis (met slapen, eten, etc.)?

Eerst bemiddeling...

U heeft eerder mediation (bemiddeling) gehad tussen u en uw ex-man.

Ik zou u aanraden om daar weer naar terug te gaan en de problematiek met de mediator te bespreken, en opnieuw een poging te doen tot bemiddeling.

De mediator kan uw man confronteren met het feit dat hij zich niet aan de afspraken houdt, en hem uitleggen hoe slecht dat is voor de kinderen.

Daarnaast lijkt het mij verstandig als de mediator ook met de jongens gaat praten over hun wensen ten aanzien van uitbreiding bezoek aan vader.

... dan de rechter

Hoewel het veruit het prettigst zou zijn, ook voor de kinderen, als bemiddeling lukt, zult u natuurlijk ernstig rekening moeten houden met de kans dat het niet lukt. Dan zult u toch naar de rechter moeten gaan om de zaak voor te leggen.

U laat dan zien dat u uw best heeft gedaan qua bemiddeling, maar soms moet je ook knopen doorhakken als het niet anders kan... Ik wens u veel sterkte.