3 maart 2006 door Joanna Sandberg

Mijn zoon is extreem gehecht aan zijn eigen spullen. Hoe ga ik daarmee om? (8 jr)

Mijn zoon van 8 jaar is extreem gehecht aan zijn eigen spullen. Hij vindt het bijvoorbeeld erg moeilijk om een snoepje te delen en daarom doet hij dit zelden.

Nog meer voorbeelden:

• laatst gingen we bij opa en oma logeren (met papa en mama) en hadden we een scène omdat hij twee knuffels mee mocht nemen en hij wilde er drie;
• een trui die te klein is en nooit lekker zat, mag ik niet wegdoen;
• met de actie "Operatie Schoenendoos" wilde hij nog niet het óudste potloodje weggeven aan arme kinderen. Dat hoefde hij van ons ook helemaal niet te doen, maar hij eiste wel dat zijn zusje dat ook niet zou doen;
• met kerst kreeg hij een sneeuwpop-kaarsje dat vervolgens niet mocht branden;
• ik kocht voor iemand een paaskipje van chocola en die mocht ik van hem niet weggeven.

Zo kan ik talloze voorbeelden noemen. De vraag is: hoe ga ik hiermee om? Geef ik eraan toe, of moet ik streng zijn omdat het misschien steeds erger wordt?

Peuter

Hoe vertel je je kind dat opa of oma dood is?

Antwoord

Kinderen zijn niet 'vanzelf' sociaal in hun gedrag; ze moeten dat gaandeweg ontwikkelen. Het gaat dan bijvoorbeeld om: elkaar helpen, samenwerken, naar elkaar luisteren, elkaar groeten, en het delen van je bezit met anderen. Volwassenen vinden dat allemaal normaal, maar kinderen niet. Voor hen is het niet vanzelfsprekend. Dat moeten ze leren.

Het delen van bezit

Bij uw zoontje gaat het om het delen van bezit. Hij moet leren dat delen fijn kan zijn, en dat het hem ook wat oplevert (namelijk: een prettig gevoel en een prettig contact met anderen).

Dat leerproces begint al rond de peuterleeftijd, zo na het 3e jaar. Maar écht eerlijk delen kunnen kinderen pas leren vanaf hun 7e jaar. In interactie met de ouders (en andere kinderen) leert een kind de bereidheid om te helpen, om samen te werken, en om te delen.

Verwende kinderen

Wanneer een kind niet wil delen, dan kun je denken aan drie dingen:

• verwend gedrag;
• of angstig (en mogelijk dwangmatig) gedrag;
• of ontwikkelingsproblematiek.

Laten we eerst eens kijken naar die eerste mogelijkheid: verwend gedrag. In dat geval gaat het om kinderen die per se willen doen wat ze zelf willen. Ze hebben niet geleerd om te gehoorzamen, te luisteren, op hun beurt te wachten, frustraties te verdragen, en hun behoeften-bevrediging uit te stellen. Verwend gedrag is dus eigenlijk: egocentrisch gedrag.

Hoe raken kinderen verwend? Bijvoorbeeld: als de ouders vaak toegeven, of als ze het kind voortdurend zijn zin geven (bijvoorbeeld om maar van het gezeur af te zijn), of als ze zwichten voor het dwingende gedrag van het kind. Daarbij hoeft het lang niet altijd om zwakke of gemakzuchtige ouders te gaan. Het kunnen ook heel aardige en lieve ouders zijn, die zich zelf ten dienste stellen van hun kinderen. Ouders die behept zijn met engelengeduld, krijgen helaas vaak verwende kinderen die nooit tevreden zijn.

Het zou dus kunnen zijn dat u uw zoon wat te weinig heeft gecorrigeerd in zijn egocentrische gedrag. Soms moet je als ouder gewoon stoppen met uitleggen en geduld tonen, en zul je duidelijke regels en eisen moeten stellen.

Angsten en dwanggedachten

De tweede mogelijkheid is dat uw zoon angstig is. Ik heb helaas te weinig informatie om daarover harde uitspraken te kunnen doen, maar mijn gevoel zegt me dat uw zoon eerder angstig is dan verwend. Maar dat is maar een gevoel, en geen feit dat ergens op gebaseerd is.

Dat gevoel kreeg ik vooral omdat het 'niet willen delen' zich lijkt uit te breiden. Eerst waren het spulletjes van hemzelf, toen ook van zijn zus, en inmiddels ook van u.

Voor meer informatie over angsten, dwanggedachten en dwanghandelingen, zie o.a.:

• Mijn zoon ziet horror-beelden, waarbij hij mij iets aandoet. Wat moeten we doen?
• Wat moet je doen bij dwangmatig gedrag?

Ontwikkelingsproblematiek

De derde mogelijkheid, tenslotte, is dat uw zoon moeite heeft met het goed doorlopen van zijn ontwikkelingsfasen. Dit is meer een psychoanalytische (Freudiaanse) benaderingswijze.

Een psychiater zou bijvoorbeeld de volgende vragen kunnen stellen:

• lacht uw zoon weinig, en is hij niet vrolijk?
• is hij misschien ook gespannen en teruggetrokken?
• heeft hij weinig vrienden?
• vindt u uw zoon 'gewoon gierig', of heeft u meer het gevoel dat hij aan het verzamelen is? (Voor psychoanalitici betekent 'verzamelen': niets kunnen weggooien of weggeven, dus 'niet kunnen loslaten');
• vindt u hem erg netjes en kan hij zich moeilijk conformeren aan regels?
• etc.

Besluit

In alle gevallen raad ik u aan om goed op te letten of zijn gedrag gaandeweg erger wordt, en om goed in de gaten te houden of hij misschien somber aan het worden is.

Is dat inderdaad het geval, dan raad ik u aan om hulp te vragen (via de huisarts wordt u dan verwezen naar Bureau Jeugdzorg). Zo niet, dan komt het waarschijnlijk vanzelf weer goed.

Succes ermee!