20 juni 2003 door Ward van Alphen
Wij hebben één kind: een zoon van 5 jaar en 2 maanden oud. Hij zit in groep 1 en we horen van zijn juf dat hij bijna dagelijks woede-aanvallen heeft en dat hij dan onhandelbaar is. Ook het even apart zetten op de gang helpt niet, omdat hij dan op allerlei deuren gaat bonzen.
Thuis hebben wij nauwelijks met woede-aanvallen van onze zoon te maken. En àls hij er een heeft, dan kunnen wij zijn woede snel omkeren door zijn aandacht elders op te vestigen.
Nog geen week geleden hebben we op school een gesprek gehad met iemand van de onderwijsbegeleidingsdienst (OBD), die met onze toestemming onze zoon voor 1 dag op school heeft geobserveerd en de juf van onze zoon.
In dat gesprek kwam onder meer naar voren wat ik hierboven heb beschreven. Tevens werd er gesteld dat onze zoon meestal alleen op het schoolplein speelt en bijna niet met andere kinderen. En dat hij op het schoolplein te vaak de aandacht van de juf (een volwassene) vraagt. Verder vond de juf het vreemd dat onze zoon verleden week zei dat hij niet in de zandbak wilde spelen omdat hij het daar te druk vond.
De medewerker van de OBD zei dat het wellicht niet onverstandig zou zijn als onze zoon naar een kinderpsychiater zou gaan. Mijn echtgenote en ik hebben hierover grote twijfels omdat wij onze zoon niet herkennen zoals hij door de juf en de medewerker van de OBD wordt omschreven.
Verder wil ik u vertellen dat de juf soms het gevoel heeft dat zij door onze zoon wordt uitgelachen en dat onze zoon veel van haar energie opslokt.
Twee weken geleden ben ik naar de groep van onze zoon geweest vanwege een kijk-ochtend op school. Ik heb toen niets van driftbuien gemerkt. (Wellicht heeft dit met veiligheid en geborgenheid te maken?)
Mijn echtgenote en ik hebben het gevoel dat de driftbuien op school van onze zoon van tijdelijke aard zijn en dat deze na enige tijd zullen verdwijnen. Dit denken wij omdat wij vaker in het verleden hebben gezien dat onze zoon tijdens het opgroeien bepaalde stadia passeert.
Graag horen wij uw mening over de hierboven beschreven situaties. Ook willen wij u vragen of het inderdaad verstandig is om met onze zoon naar een kinderpsychiater te gaan. En u kunt wellicht vertellen wat het verschil is tussen een kinderpsycholoog en een kinderpsychiater?
Of deze buien van tijdelijke aard zijn of niet, dat kan ik zo niet zeggen. U denkt zelf dat ze met veiligheid te maken kunnen hebben, en dat ze na verloop van tijd zullen verdwijnen. Dat is goed mogelijk, maar u zult er natuurlijk samen met school uit moeten zien te komen hoeveel tijd je dan neemt om dat spontaan verdwijnen een kans te geven.
Als u vindt dat uw zoon op deze school onvoldoende veiligheid krijgt, dan kunt u natuurlijk overwegen om hem op een andere school te doen. En los van het feit of je nou nader onderzoek wilt doen of niet, lijkt het verstandig om met de juf, de school en de OBD om de tafel te gaan zitten om te bespreken wat op dit moment de handigste manier is om dit probleem aan te pakken.
In theorie is het mogelijk dat zowel de juf als de OBD een probleem zien dat er in werkelijkheid niet is. maar toch ervaart de juf een probleem in de klas, en als u besluit om met haar verder te willen, dan ontkom je er niet aan om te erkennen dat er iets aan de hand is.
Stel dat er bij uw zoon géén sprake is van een stoornis, maar dat een normale jongen is die alleen een eigen manier van opgroeien heeft (dat zegt u namelijk: dat hij fasen overslaat). Dan zal hij wellicht met zijn eigen manier van opgroeien eerder op zijn omgeving stuiten dan anderen.
Opvoeden is een kind leren met zijn eigenheid zich in de wereld te redden, binnen de best mogelijke omstandigheden. U bent de belangrijkste opvoeder, en zult in elk geval iets met dit probleem aan moeten.
U heeft die driftbuien niet gezien toen u bent gaan kijken op school, maar wat zegt u dan tegen hem als u hoort dat hij uit de klas gestuurd is? En dat met niemand spelen op de speelplaats: misschien is uw zoon een zeer sociaal kind, maar het zou kunnen zijn dat hij andere kinderen in de klas aan het schrikken maakt door zijn gedrag en dat ze hem daarom uit de weg gaan. Of dat hij zichzelf erg ongemakkelijk gaat voelen, en zelf contact met anderen gaat mijden.
Thuis heeft u een manier gevonden om met woede-aanvallen om te gaan, namelijk afleiding zoeken. Dat is een veel gebruikte methode, en op zich ook niet slecht. Zo gaan grote mensen ook vaak met tegenslag om: slikken en weer doorgaan met iets anders.
Maar thuis is iets anders dan buitenshuis. Het zou kunnen dat de juf te zeer op haar strepen gaat staan, en dat er daardoor te weinig gemeenschappelijkheid ontstaat tussen haar en uw zoon. Het moet natuurlijk niet zo zijn dat u thuis geen grenzen aan hem durft te stellen, en conflicten met hem altijd vermijdt door hem afleiding te geven. Dan krijgt hij als het ware altijd zijn zin, en leert hij niet om met tegenslag om te gaan.
In een klas moet de juf haar aandacht verdelen, en krijgen kinderen dus met teleurstellingen te maken. Er ontstaat een verschil tussen de wereld thuis aan de ene kant, en de wereld buitenshuis – de maatschappij – aan de andere kant. Naarmate een kind ouder wordt, en zich ook meer zal moeten kunnen aanpassen aan wisselende omstandigheden, wordt die kloof steeds groter en groter.
U begrijpt dat het hier om subtiele evenwichten kan gaan: wat is genoeg (in begrenzen) en wat niet? Welke toon wordt er gebruikt? Wat straalt een kind naar anderen uit? Wat straalt de juf uit? Hoe dat in dit geval ligt, kan ik niet inschatten.
Waar u wel aan moet denken, is dat het soms zo is dat een kind op school angstiger is (of lastiger) dan thuis, om een bepaalde reden. Bijvoorbeeld: moeite hebben met leren (of juist te makkelijk leren), of moeite hebben met sociale contacten met andere kinderen (thuis is het veel bekender, en kun je meer op routine terugvallen). Als zoiets zou kunnen spelen, dan is het wel verstandig om dit in een vroeg stadium te weten.
Wat dat betreft denk ik dat je je in dit geval zowel tot een kinderpsycholoog als tot een kinderpsychiater zou kunnen wenden.
Waarom juist een psychiater? Dat zou u aan de OBD moeten vragen, want zij hebben het geadviseerd. Een kinderpsychiater heeft van bepaalde stoornissen misschien meer verstand dan een psycholoog, en een psycholoog is misschien iets meer thuis op het gebied van de normale ontwikkeling van kinderen, en is soms gespecialiseerd in test-onderzoeken.
Wat ik in elk geval hoop, is dat er in deze situatie geen pat-stelling gaat ontstaan. Blijf naar een oplossing zoeken, welke dan ook, en probeer het eens te worden over de te voeren koers.
