7 augustus 2001 door Joanna Sandberg

Zoon doet het weer in zijn broek. Negeren of helpen? (4 jaar)

Onze zoon van 4, gaat sinds april naar de basisschool en buitenschoolse opvang. Voor hem een grote verandering. Plotseling plast en poept hij gewoon in z'n broek (soms wel 3 x per dag).

Eerst deden wij alsof er niets aan de hand was, maar zo langzamerhand lijkt het of hij het expres doet. Als wij vragen waarom hij dat doet zegt hij, ik wist niet waar de wc was of ik voelde het niet.

Overigens doet hij dit alleen bij de opvang. Niet thuis en ook niet op school.

Wat kunnen wij doen om hem te helpen? Moeten wij dit negeren omdat dit een reactie is op alle veranderingen?

Voordat hij naar school ging zat hij al op een kinderdagverblijf.

Antwoord

Ik ben het met u eens dat het weer in de broek plassen en poepen van uw zoontje een reactie is op veranderingen. U wil uw zoontje helpen, en het heeft geen zin nu om dit gedrag te negeren.

U krijgt het gevoel dat het zo langzamerhand lijkt alsof hij het expres doet. Zelf zegt hij over dit gedrag dat hij niet wist waar de wc was of dat hij het niet voelde, maar hij poept en plast alleen in zijn broek op de buitenschoolse opvang. Het gedrag is dus gebonden aan de situatie.

Ik neem hierbij aan dat uw zoon goed en nogmaals verteld is waar de wc is op de opvang.

Onmacht

Kinderen reageren met broekpoepen en plassen als reactie op iets dat ze (te) moeilijk vinden om mee om te gaan, en het (nog) niet kunnen praten over dit probleem. Ook omdat kinderen (ook van 4 jaar) zich toch vaak schamen over het broekpoepen en -plassen willen ze er liever niet een onderwerp van gesprek van maken.

Je zou dit probleem ook kunnen zien als een slimme oplossing van uw zoon. Door te poepen stinkt uw zoon letterlijk tegen. Hij maakt door dit gedrag -- zonder woorden -- duidelijk dat hij tegenwerkt, zonder er iets aan te kunnen doen.

Stress

De veranderingen leveren spanning en stress op bij uw zoon. Hij is van zijn vertrouwde kinderdagverblijf overgegaan naar de basisschool en naar de buitenschoolse opvang. Dat zijn grote stappen voor een kleuter, en misschien wel te veel stappen tegelijkertijd. Hij moet zowel op school als op de buitenschoolse opvang wennen.

Oorzaken

School lijkt wel te lukken, maar de opvang niet. Hier kunnen verschillende oorzaken voor zijn.

Te moe

  • Het meest voor de hand liggend is dat het te veel voor hem is. Dat hij gewoon te moe is om nog naar de opvang te gaan. Het is een lange dag voor een kleuter om eerst naar school te gaan en dan nog eens naar de opvang.

Elk kind is verschillend; er zijn kinderen die er een paar maanden over doen om op school te wennen, en eerst bijvoorbeeld alleen 's morgens naar school gaan. Er zijn ook kinderen die meteen alles aankunnen. Uw zoon lijkt daar tussenin te zitten, hij was natuurlijk al gewend om dagen naar het kinderdagverblijf te gaan.

Ongestructureerd

  • Een buitenschoolse opvang is meestal niet zo gestructureerd. Er lopen vaak kinderen van allerlei leeftijden door elkaar. Kinderen zijn vaak druk na een hele dag op school gezeten te hebben, dat kan uw zoon als erg onrustig ervaren. Waarschijnlijk hoort uw zoontje bij de jongste kinderen. Activiteiten verschillen vaak per dag. Zeker een kind dat er pas op zit, uw zoon zit pas sinds april op school en op de opvang, heeft de tijd nodig om te wennen.

Veiligheid

  • Hoe wordt de opvang geleid? Wordt er goed op gelet dat de kleintjes geen last hebben van de groten, worden er speciale activiteiten alleen met de kleuters ondernomen.

    Kortom hoe veilig is de sfeer er voor kleuters?

Niet leuk vinden

  • Misschien vindt uw zoon het gewoon helemaal niet leuk om na school nog eens tussen allemaal kinderen te zitten, en zou hij het liefst naar huis toe gaan, maar gaat hij ervan uit dat dit niet mogelijk is. Ik neem aan dat uw zoon naar school gaat omdat zijn ouders werken.

Praten met leiding

Ik adviseer u om met de leiding van de naschoolse opvang te gaan praten. Misschien zien zij ook dat hij zich er niet prettig voelt. U kunt ook wat eerder er naar toe gaan om uw zoon te observeren, zonder dat hij weet dat u er bent, om te kijken hoe hij zich er gedraagt. Ook moet u oppassen, dat hij niet gepest gaat worden omdat andere kinderen hem gaan ruiken, en hem vinden stinken.

Het lijkt me ook verstandig om met zijn leerkracht op school te gaan praten over hoe het daar met hem gaat. Heeft hij al vriendjes, zo ja, gaan die ook na de opvang, of is hij de enige. Vindt hij het leuk op school, etcetera.

Tijdelijk opvang stoppen

En, tenslotte misschien blijkt het voor het welbevinden van uw zoon beter als hij minder dagen naar de opvang gaat. Of een periode helemaal niet meer, tot hij gewend is op school en wat ouder is. U zou dan een oppas thuis kunnen regelen.

Ook is het goed om met uw zoon te praten in de trand van: 'Misschien is het ook wel heel veel om na school nog naar de opvang te gaan. Wil je misschien liever thuis zijn?'

Veel succes.