17 juni 2005 door Justine Pardoen

Vaders - wat weten we daar eigenlijk van?

Vaderdag is een dag om even stil te staan bij het vaderschap. Per jaar worden 200.000 mannen vader, van wie zo'n 92.000 voor de eerste keer. In ons land zijn er ruim 60.000 vaders die hun kinderen alleen opvoeden. In de meeste gevallen gaat het om weduwnaars. Na echtscheiding blijven de meeste kinderen bij hun moeder.

Mannen in ons land worden op steeds hogere leeftijd vader. Ruim 10% van de pasgeborenen heeft een vader die ouder is dan 40 jaar. Twintigers kiezen steeds minder voor het vaderschap en een tienervader is zeldzaam. Slechts 1 op de 1000 pasgeborenen heeft een vader jonger dan 20 jaar.

Kinderen die opgroeien zonder vader, missen iets. Zeker als die vader nog wel leeft. Wist u dat per jaar 10.000 kinderen het contact met hun vader verliezen ten gevolge van echtscheiding van de ouders? Daarnaast zijn er nog vele kinderen die nooit met hun vader hebben samengeleefd, of van wie de ouders niet getrouwd zijn. Over hen zijn minder gegevens bekend, maar ook van die groep groeit een groot deel op zonder contact met de eigen vader.

Vaders zijn voor kinderen net zo belangrijk als moeders, ook al is daar in het verleden wel eens anders over gedacht. Wat weet u over vaders? We hebben een aantal weetjes op een rijtje gezet.

Opvoeding en gedrag

De eerste keer Moederdag: leuke ideeën en cadeautips

Vader ben je al voor de bevruchting

• De invloed van vaders op het leven van hun kinderen begint al voor de geboorte. Vaders die cannabis roken verhogen het risico op wiegedood van hun baby, blijkt uit onderzoek. Het effect werd waargenomen bij vaders die roken bij de conceptie, tijdens de zwangerschap en na de geboorte. Roken op het ogenblik van de conceptie of tijdens de zwangerschap verdubbelt het risico op wiegedood. Roken na de geboorte leidde tot een driemaal hoger risico.
• Dat vrouwen naarmate ze ouder worden meer kans hebben een kind te krijgen met aangeboren afwijkingen, is bekend. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat ook de leeftijd van de man ertoe doet. Mannelijke zaadcellen worden weliswaar steeds 'vers' aangemaakt, maar de testikels die het zaad produceren, verouderen wel. Daardoor ontstaan op latere leeftijd steeds meer afwijkingen in het erfelijk materiaal van zaadcellen.

Partner of papa?

• Als een man voor het eerst vader wordt, duurt het meestal een tijdje voordat hij zich echt op zijn gemak voelt bij het verzorgen van de baby. De meeste mannen krijgen er pas lol in in de periode dat de baby ergens tussen de 6 en 15 maanden oud is.
• Vrouwen zeggen vaak dat ze een zorgende man -sexy' vinden. Maar sommige onderzoekers denken dat het andersom werkt: hoe beter de seksuele relatie tussen de partners is, hoe meer paps geneigd is zorgtaken voor de kinderen op zich te nemen. Zorgen is dus sexy, maar omgekeerd doet seks ook zorgen.
• Een vader die zonder problemen luiers verschoont, laat zien dat hij zelf goed in zijn vel zit. Uit onderzoek blijkt dat hoe positiever een man denkt over zichzelf, hoe meer hij bereid is zorgtaken op zich te nemen.

Vaders doen het anders dan moeders

• Moeders praten met hun kinderen meer in termen van overleg. Vaders doen dat minder: ze hebben meer de neiging om hun kinderen te vertellen hoe het zit of wat er moet gebeuren.
• Veel vaders lijken een sterkere band te hebben met hun eerstgeborene dan met de volgende kinderen.
• Jongetjes hebben de neiging om hun vader meer te gehoorzamen dan hun moeder. Voor hen is vader blijkbaar in eerste instantie nog altijd de gezagsfiguur, de man die het vlees snijdt. Meisjes maken daarin over het algemeen geen verschil tussen het gezag van hun vader of hun moeder.
• Als vaders thuis tijd met hun kinderen doorbrengen, gaat het vaak om samen televisie kijken of iets anders doen waarbij niet of nauwelijks gesproken wordt. Moeders proberen vaker dan vaders tijdens zulke activiteiten een gesprek met de kinderen te voeren.
• Mannen, dus ook vader en zoon, praten niet zomaar met elkaar zoals moeders en dochters dat wel doen (onder het afwassen of met een kopje thee). Vaders en zonen vinden dat ook niet nodig: hun relatie krijgt vorm door samen iets te ondernemen.
• Vaders kun je vooral strikken voor een activiteit met kinderen door hem samen met de kinderen een probleem te laten oplossen. Samen naar de markt op zoek naar een exotische vis voor mama-
• Vaders spelen anders met hun kinderen dan moeders. Vaders zijn ruwer, meer lichamelijk en onvoorspelbaar. Moeders vinden dat vaak niet prettig om te zien, maar vrouwen moeten beseffen dat ook dit soort spel goed is voor hun kinderen: het helpt ze bij het vergroten van hun lichamelijk zelfvertrouwen.

Wie doet het beter?

• Meer dan de helft van de mannen denkt dat vrouwen van nature beter zijn in opvoeding en huishoudelijk werk. Dat zie je ook aan de cijfers: 87procent van de moeders en 27procent van de vaders minder gaat werken als er kinderen komen. Slechts 5 procent van de vaders die vanwege kinderen in deeltijd gaat werken, houdt dat vol. De rest gaat al vrij snel weer vrolijk fulltime aan de slag.
• Vaders trekken zich veel minder aan van adviezen van professionals dan moeders. Hoe dat komt is niet duidelijk: enerzijds denken ze dus dat moeders beter zijn in het opvoeden dan zijzelf, maar blijkbaar vinden ze het ook niet nodig om hun vaderschapsvaardigheden te verbeteren.
• De rol van de vader in het leven van een kind is heel belangrijk. De meeste vaders vinden dat ook zelf, ook al denken ze dat vrouwen beter zijn in de zorgtaken en in de opvoeding.

Aanwezige vaders hebben gezondere kinderen

• Kinderen met een vader die zich op een liefdevolle manier bemoeit met de opvoeding, hebben minder moeite met het maken van vriendjes.
• Kinderen van wie de vader in de eerste drie jaar veel aanwezig is, lijken minder moeite te hebben met stressvolle situaties.
• Meestal is het de moeder die de contacten met school onderhoudt (ouderbijeenkomsten, vrijwilligerswerk). Maar het heeft wel zin dat ook vaders zich betrokken tonen bij alles wat er op school gebeurt. Kinderen met vaders die zich betrokken tonen met de school, hebben niet alleen betere schoolprestaties, maar ze vinden het ook leuker om naar school te gaan.
• Voor jongens die opgroeien met een dominerende moeder, werkt de aanwezigheid van een vader -ontgiftend'. Een vader brengt het noodzakelijke evenwicht terug. De afwezigheid van een vader is in dat geval een risicofactor voor asociaal en crimineel gedrag.

Thuispapa's: een bijzonder soort

• Uit onderzoek blijkt ook dat vaders die meer uren in de week ook echt voor hun kinderen zorgen, meestal vrouwen hebben die juist veel werken. Het lijkt erop dat vaders die -huisman' zijn, eerder de rollen hebben omgedraaid, dan dat ze die fifty-fifty verdeeld hebben.
• Mannen ontlenen hun identiteit meer aan hun werk buitenshuis dan vrouwen. Blijkbaar zijn thuispapa's een bijzonder type man: ze ontlenen hun eigenwaarde aan andere zaken dan werk buitenshuis. Voor het geheim van de huisman, zie www.huismannen.nl
• Mannen met kinderen verdienen meer dan mannen zonder kinderen. Voor vrouwen geldt dat ze als het gaat om hun salaris, maar beter geen kinderen kunnen krijgen. Het salaris van moeders blijft vanaf hun 30e jaar steeds verder achter bij de lonen van vrouwen zonder kinderen, terwijl dat van mannen precies andersom ligt.
• Getrouwde vaders hebben ook betere promotiekansen dan vrijgezelle en kinderloze mannen. Gehuwde vaders blijken een ongeveer anderhalf keer zo grote kans te hebben op een leidinggevende functie als hun vrijgezelle soortgenoten zonder kinderen. Een mogelijke verklaring is volgens de onderzoekers dat gehuwde vaders wellicht betrouwbaarder overkomen. Kortom: het vaderschap misstaat een man allerminst!

Surftips

ikvader.nl
website van een aantal mannelijke journalisten die denken over vaderschap vanuit het 'ik': de man en zijn identiteit. Oprichter Henk Hanssen: "Zowel in Nederland, waar het ministerie van Sociale Zaken met campagnes de betrokkenheid van vaders tracht te stimuleren, als in tal van andere landen, dringt het besef door dat grootschalige 'ontvadering' tot schadelijke effecten voor kinderen én mannen leidt. In dit krachtenveld ligt voor mannen de taak hun vaderrol opnieuw te definiëren."

fathers.com
website van 'the National Center for Fathering', een Amerikaanse organsisatie ter ondersteuning van vaders, die opgericht werd in 1999 als reactie op massale 'ontvadering' in de Verenigde Staten.

huismannen.nl
website voor parttime of fulltime zorgende mannen die worstelen met het gebrek aan een natuurlijk netwerk voor thuispapa's.

ouderverstoting.nl
website van Dwaze Vader Erik van der Waal, die zijn dochter (9) al meer dan drie jaar niet heeft gezien. Op vaderdag gaat hij op bezoek bij zijn eigen vader en schrijft hij een brief naar zijn dochter.

partijrechtenkind.nl
website van Dwaze Vader Jos Aalders. Hij roept alle vaders die hun kinderen niet kunnen zien op vaderdag op een (eigengemaakte) vlag buiten te hangen. Jos voert altijd actie. Ook op vaderdag.