Diagnose vertellen aan kind, hoe pak je dat aan?
De mensen die al langer meelezen op dit forum en mij/ons gezin een beetje kennen weten dat ons meisje binnenkort getest wordt.
Stel, er komt een diagnose uit, hoe hebben jullie dat aangepakt met vertellen?
In ieder geval krijgen wij als ouders eerst de uitslag. Daarna is de vraag: Wat vertel je je kind? En wat niet? Wanneer/welke leeftijd? Vertel je dat thuis of liever bij de instelling die de testen afneemt? Beide is een optie, maar dat mogen we zelf bepalen.
Ik merk dat ik hier zelf best wat spanning door ervaar en dat ik er niet uit kom.
Ik wil het gewoon ontzettend graag goed doen.
Wat ook nog meespeelt is een enorme weerstand in mezelf. En schuldgevoel.
Ik wil eigenlijk helemaal geen test, geen diagnose, ik wil niet dat ze zich 'anders' gaat voelen.
Ik weet wel dat het goed is dat we aan de slag zijn om haar te helpen, want er was wel degelijk sprake van zorgelijk gedrag. Alleen nu het weer goed gaat, wil ik dat niet verstoren, haar uit balans brengen.
Hoe hebben jullie dit soort dingen aangepakt?
Mijn stiefdochter, niet gediagnosticeerd nog, heeft precies hetzelfde. Wij noemen het ‘het pineutgevoel’. Voor haar moet ook alles op een weegschaal. Als iemand anders een chipje meer heeft gehad dan vindt zij dat ze daar ook recht op heeft.
Heeft ze een fantastische dag gehad en mocht ze lekker naar een pretpark en ze komt thuis en broer is gaan kanoën dan was alles oneerlijk want zij had niet gekanood.
Gisteren vierden we haar 14e verjaardag. Ze is dan niet in staat om als ze niet iets krijgt zoals ze het in haar hoofd had om dan dank je wel te zeggen. Ze had een boek op haar lijst van Rutger en Thomas maar die komt pas in september uit. Aangezien alle kinderen van mij sowieso altijd een boek krijgen had ik een bundel van Carry Slee gekocht, ze is dol op de boeken van juffrouw Braaksel (maar heeft die allemaal al gelezen). Ik weet zeker dat ze dat boek ook leuk vindt, maar omdat het op dat moment niet in haar hoofd past, is het dus even geen leuk cadeautje, en over een week wel.
Zij is dan niet zozeer boos, maar herken wel je ‘de hele dag stukjes boosheid oppikken’. In SD geval is dat dus de hele dag stukjes ontevredenheid oppikken.
Het is niet zo dat voor dochter alles op de weegschaal hoeft en dat ze zich chronisch tekortgedaan voelt. Ze is ook altijd dankbaar voor cadeaus die ze krijgt.
Het speelt in situaties waarin zij iets vervelends of noodzakelijks moest ten koste van iets leuks. Of wanneer ze iets niet kan/mag om een reden waar niemand iets aan kan doen. Dat vindt ze lastig en ze kan dan soms ook echt even onredelijk doen. Wat op zich niet zo gek is misschien, want het aantal situaties telt inmiddels wel op. Maar het is heel vermoeiend. Ook voor haarzelf.
MamaE schreef op 11-07-2023 om 00:22:
[..]
Ik begrijp eerlijk gezegd niet goed wat je bedoelt. Ja, ze mag boos zijn, op mij, op mijn man, op situaties. Ze mag dat ook uiten, maar een hele dag door om de haverklap stukjes boosheid opvangen vind ik wel heel vermoeiend. Dat ligt bij mij en niet bij haar, dat weet ik ook wel.
Ik probeer ook echt wel om er niet al te veel op in te gaan en er geen heel ding van te maken, maar het lijkt in zo'n bui alsof we het nooit goed doen. Ik wil haar gevoel niet bagatelliseren, maar ik wil haar ook niet bevestigen in het drama dat ze soms van dingen kan maken.Dat schuldgevoel van haar vind ik ook wel zorgelijk. Het is niet nodig, maar het is er wel. Ze denkt wat mij betreft te veel in schuld en straf. Het zou ook voor haar zelf fijn zijn als ze daar beter mee leert om te gaan.
Ik weet ook niet zo goed wat 'normaal' of 'gemiddeld' is voor kinderen van acht. Ik mis dat referentiekader omdat ik dat zelf nooit was, terwijl ik dat wel zo zag. Dat besef doet ook wel pijn, want het is wel een tekortkoming van mij die nooit helemaal weg zal gaan.Flanagan, natuurlijk krijgt ze een knuffel als ze daar om vraagt en als ze bij ons in bed wil, mag dat ook. Wat ik bedoelde is dat wanneer ze vraagt om een knuffel of om haar vast te houden, dat dat een concrete opdracht is. In zo'n bui van gefragmenteerde boosheid en schuldgevoel vind ik dat lastiger. Het lukt me dan niet om haar te 'lezen', erachter te komen wat 'eronder' zit en eerlijk gezegd wekt haar gedrag dan ook irritatie bij me op plus de ergernis over mijn eigen onvermogen haar te zien en te horen tussen de regels door, waardoor ik minder kan hebben en op moet letten dat ik dat gevoel bij mezelf houd in plaats van het bij haar neer te leggen. Ik ben daar niet trots op, maar het is wel zo.
Wat begrijp je niet?
Je gaf aan dat je niet meer boos op haar kon zijn, ik snap niet dat je boos op haar bent?
Ik denk echt dat je te veel met haar buien wil/ ze teveel op jezelf betrekt. Je bent slechts een instrument, zo ook op momenten dat ze een knuffel wil. Zo heb jij toevallig ook last van haar emoties maar ze gaan niet over jou, ze gaan over haar. Dat het vermoeiend is is evident maar hoort er wel bij bij kinderen. Zaak is wel dat je echt zorgt er zo min mogelijk last van te hebben. Zonder daarbij vanalles van haar te willen. Want zij moet die ruimte hebben en jouw last is weer niet haar pakkie an maar het jouwe.
Vooral bij haar lijkt me dat erg belangrijk want zij ervaart haar emoties al niet als van haar alleen maar verweeft het sterk in de relatie met jullie.
Dat jij geen gemiddeld kind was is geen tekortkoming maar gewoon een gegeven. In deze situatie, waarin je dochter ook niet gemiddeld lijkt, juist iets dat sterk in je voordeel kan werken.
Jullie weten toch dat een sterk, vaak zelfs overdreven rechtvaardigheidsgevoel ook een van de kenmerken van ASS is? Ik had er zelf vroeger ook wel last van, maar ik ben er overheen gegroeid. Maar ik heb dan ook geen diagnose.
In het geval van mijn zoon blijf ik maar praten: ja, ik doe nu dit met je zus, maar vorige week heb ik dat met jou gedaan. Dat was inderdaad niet hetzelfde, maar we kunnen niet alles dubbel doen of op een goudschaaltje leggen.
Vraag eens aan je therapeut hoe je jezelf kan aanleren door iets heen te kunnen prikken. Het lijkt of je steeds controle over jouw en haar leven nastreeft door gevoelens te analyseren en daar grip op te hebben. Dat lijkt mij heel vermoeiend. Het leven wordt een stuk luchtiger als je weet hoe door kleine of grote verdriet of eigen boosheid heen te prikken. Door heen prikken is niet hetzelfde als bagatelliseren, door heen prikken is het niet erger maken dan het is.
Ik heb een fase gekend waarin ik met één van de kinderen om het kleinste dingetje als een discussie kon hebben omdat kind er een andere kijk op had dan ik (de bekende pubertijd fase). Ik heb mijzelf duidelijk gemaakt dat ik daar door heen moest prikken en ik kind de ruimte moest geven, zonder dat ik boos werd. Boos worden heeft geen zin en werkt averechts.
Mijn coach heeft momenteel vakantie en daarna heb ik vakantie dus dat ligt nu even stil. Ik heb jullie dus even hard nodig.
Waarom ik boos ben op haar? Eigenlijk ben ik boos op en teleurgesteld in mezelf omdat het me niet lukt om rustig te blijven, mijn geduld te bewaren en er voor haar te zijn en mee te veren waar nodig bij de zoveelste frustratie op een dag.
Die gevoelens van haar en mij moet ik inderdaad gaan loskoppelen.
Een sterk rechtvaardigheidsgevoel heeft ze zeker. Ik vind dat wel een mooie eigenschap, maar soms heeft ze er ook last van, omdat dingen gewoon zijn zoals ze zijn. Er is niet altijd een waarom of een verklaring. En ook niet altijd een oplossing. Toch zit het voor haar niet alleen in rechtvaardigheid, maar ook in geen deel uitmaken van een groepsproces. Bijvoorbeeld; zij moet naar de tandarts en op school hebben ze spelletjes gedaan. Dat voelt zij dan als gestraft worden voor het hebben van allerlei gebitsproblemen. Ze snapt rationeel ook wel dat dat niet zo bedacht is om haar te pesten, maar als we dan voorstellen om een spelletje met haar te spelen is dat geen oplossing. Het gaat niet om die spelletjes an sich, maar om het deel uitmaken van een groepsproces.
Dat rechtvaardigheidsgevoel heb ik zelf ook. En ik vind het dan weer niet rechtvaardig dat ze die frustraties afreageert op ons. Dus dat interacteert dan weer niet zo lekker. En dat ligt bij mij, want ik ben volwassen en moet haar gevoel bij haar laten en dat van mezelf bij mezelf.
Dat lukt steeds vaker wel, maar soms ook gewoon even helemaal niet.
MamaE schreef op 11-07-2023 om 11:14:
Mijn coach heeft momenteel vakantie en daarna heb ik vakantie dus dat ligt nu even stil. Ik heb jullie dus even hard nodig.
Waarom ik boos ben op haar? Eigenlijk ben ik boos op en teleurgesteld in mezelf omdat het me niet lukt om rustig te blijven, mijn geduld te bewaren en er voor haar te zijn en mee te veren waar nodig bij de zoveelste frustratie op een dag.
Die gevoelens van haar en mij moet ik inderdaad gaan loskoppelen.
Een sterk rechtvaardigheidsgevoel heeft ze zeker. Ik vind dat wel een mooie eigenschap, maar soms heeft ze er ook last van, omdat dingen gewoon zijn zoals ze zijn. Er is niet altijd een waarom of een verklaring. En ook niet altijd een oplossing. Toch zit het voor haar niet alleen in rechtvaardigheid, maar ook in geen deel uitmaken van een groepsproces. Bijvoorbeeld; zij moet naar de tandarts en op school hebben ze spelletjes gedaan. Dat voelt zij dan als gestraft worden voor het hebben van allerlei gebitsproblemen. Ze snapt rationeel ook wel dat dat niet zo bedacht is om haar te pesten, maar als we dan voorstellen om een spelletje met haar te spelen is dat geen oplossing. Het gaat niet om die spelletjes an sich, maar om het deel uitmaken van een groepsproces.
Dat rechtvaardigheidsgevoel heb ik zelf ook. En ik vind het dan weer niet rechtvaardig dat ze die frustraties afreageert op ons. Dus dat interacteert dan weer niet zo lekker. En dat ligt bij mij, want ik ben volwassen en moet haar gevoel bij haar laten en dat van mezelf bij mezelf.
Dat lukt steeds vaker wel, maar soms ook gewoon even helemaal niet.
Maar daar maak je wel een denkfout MamaE, het is wél rechtvaardig dat ze haar frustraties afreageert op jullie. Dat hoort nu eenmaal bij ouderschap. Het is ook misschien geen afreageren maar uiten bij jullie en ze kan het nog niet alleen.
Punt is dat het voor jou, omdat je al die emoties draagt, zo zwaar en uitputtend is.
Ik vind het ook wel kras hoor, ze maakt al zoveel mee en het houdt maar niet op. Wees niet bang haar te verwennen, je mag tegenover zo’n ‘onrechtvaardige situatie’ als in klas (want dat is het gewoon voor een 8 jarige hoor!) best wat speciaals zetten. Zodat ze voelt dat ze niet alleen pech heeft maar ook weleens geluk.
Heb je geen familie lid of vriendin waar ze even af en toe ‘uit kan waaien’? Zodat jij ook meer tijd en ruimte hebt om je gedachten en emoties op een rijtje te krijgen?
IMI-x2 schreef op 11-07-2023 om 08:41:
Jullie weten toch dat een sterk, vaak zelfs overdreven rechtvaardigheidsgevoel ook een van de kenmerken van ASS is? Ik had er zelf vroeger ook wel last van, maar ik ben er overheen gegroeid. Maar ik heb dan ook geen diagnose.
In het geval van mijn zoon blijf ik maar praten: ja, ik doe nu dit met je zus, maar vorige week heb ik dat met jou gedaan. Dat was inderdaad niet hetzelfde, maar we kunnen niet alles dubbel doen of op een goudschaaltje leggen.
Zeker hoor, maar het is wel vermoeiend soms 
. Ik ben zelf totaal niet zo dus ik merk dat het veel energie kost. Maar omdat wij niet samenwonen kan ik er ook makkelijker afstand van nemen. Mijn vriend kan dat niet, en voor hem extra moeilijk omdat zijn ex die trekjes nog in heel veel ergere mate heeft. We moeten elkaar dan ook steeds even voorhouden dat dochter vooral ook zichzelf is (we spreken die ergernissen alleen naar elkaar uit).
Omdat je coach met vakantie is, hier wat leesvoer; https://blijvenleren.net/docenten/authentiek-voor-de-klas/
Vervang het woord docent door moeder en woord leerling of collega door je dochter. Mogelijk om zo als toeschouwer met meer afstand tegen situaties aan te kijken.
Eens had een jongetje ruzie met klasgenootje en wilde dat zijn vader het voor hem ging oplossen. Vader zei dat hij daar niet aan begon en dat zoontje zelf even mocht nadenken waar de ruzie eigenlijk over ging. Ik vond het een heel verhelderende manier van aanpak daar ik zelf van het uitspreken ben. Je kan best veel van anderen leren door hen te observeren.
Probeer eerst te observeren ipv reageren. Zo kan je dichter bij jezelf blijven, boosheid afhouden en minder aangevallen voelen; het houdt je hoofd rustig.
Ik weet dat het een van je sterke punten is, maar ik zou toch willen zeggen: stop met analyseren. Laat je kind gewoon kind zijn, bevestig haar gevoel zonder daar uitgebreid met haar over te praten. Als ze baalt dat ze op school niet mee kon doen met spelletjes, kun je bevestigen dat dat inderdaad vervelend is. Je hoeft niet gelijk met een oplossing te komen.
En ik denk dat de lat die je voor jezelf torenhoog legt, ook voor je dochter veel te hoog ligt. Het is nog maar een klein meisje dat liefde, troost en bevestiging nodig heeft. Introspectie en analyse van jullie onderlinge relatie is echt veel te veel gevraagd. Dat kunnen veel volwassenen niet eens, laat staan een meisje van acht. En ook al lijkt ze het best goed te kunnen, je zou het volgens mij niet moeten willen. En inderdaad, verwennen mag, ze heeft het nodig en er mag best wat tegenover alle tegenvallers staan.
Ik gun jullie meer rust en ruimte om dingen gewoon even te laten en niet constant met elkaar in de weer zijn over wat er tussen jullie gebeurt en hoe dat komt en wat er anders moet etc. En ik snap dat het voor jou heel zwaar is, dus af en toe tijd zonder elkaar doorbrengen lijkt me heel waardevol.
Pinokkio schreef op 11-07-2023 om 11:23:
[..]
Maar daar maak je wel een denkfout MamaE, het is wél rechtvaardig dat ze haar frustraties afreageert op jullie. Dat hoort nu eenmaal bij ouderschap. Het is ook misschien geen afreageren maar uiten bij jullie en ze kan het nog niet alleen.
Punt is dat het voor jou, omdat je al die emoties draagt, zo zwaar en uitputtend is.
Ik vind het ook wel kras hoor, ze maakt al zoveel mee en het houdt maar niet op. Wees niet bang haar te verwennen, je mag tegenover zo’n ‘onrechtvaardige situatie’ als in klas (want dat is het gewoon voor een 8 jarige hoor!) best wat speciaals zetten. Zodat ze voelt dat ze niet alleen pech heeft maar ook weleens geluk.
Heb je geen familie lid of vriendin waar ze even af en toe ‘uit kan waaien’? Zodat jij ook meer tijd en ruimte hebt om je gedachten en emoties op een rijtje te krijgen?
Je hebt gelijk. Ik maak ook denkfouten en dat zie ik vaak pas achteraf. Ik vind het echt lastig om dat allemaal naast me neer te leggen, juist omdat ze het soms ook (onnodig) op de persoon speelt. En nee, dat doet ze niet expres of om mij pijn te doen, dat weet ik best.
De les van flanagan vind ik ook waardevol; niet direct reageren, maar de tijd nemen en leren van andere mensen; kijken hoe het ook anders kan. En bedankt voor het artikel.
Ik wil het in zo'n situatie juist best compenseren op de een of andere manier, maar dat wil dochter dan weer niet, want het gaat niet om de activiteit an sich, maar om het buiten de groep vallen.
In de vakantie gaat dochter twee keer een paar dagen logeren bij de opa's en oma's en twee keer op kamp, dus we hebben ook best wat tijd los van elkaar, andere omgeving waar ze wél leuke dingen gaat doen.
Dat analyseren van mij is niet alleen iets wat ik goed kan en veel doe, maar ook een overlevingsmechanisme. Mijn hoofd staat nooit stil, echt nooit. Ermee stoppen is makkelijker gezegd dan gedaan. Ik weet dat het moet, maar het lukt keer op keer op keer gewoon niet. Net als de lat lager leggen en mijn verwachtingen van mezelf en dochter bijstellen.
Dat maakt me ook echt wel verdrietig en dan spookt dat zinnetje van 'je had nooit kinderen moeten krijgen' weer door mijn hoofd.
MamaE schreef op 11-07-2023 om 14:20:
[..]
Je hebt gelijk. Ik maak ook denkfouten en dat zie ik vaak pas achteraf. Ik vind het echt lastig om dat allemaal naast me neer te leggen, juist omdat ze het soms ook (onnodig) op de persoon speelt. En nee, dat doet ze niet expres of om mij pijn te doen, dat weet ik best.
De les van flanagan vind ik ook waardevol; niet direct reageren, maar de tijd nemen en leren van andere mensen; kijken hoe het ook anders kan. En bedankt voor het artikel.Ik wil het in zo'n situatie juist best compenseren op de een of andere manier, maar dat wil dochter dan weer niet, want het gaat niet om de activiteit an sich, maar om het buiten de groep vallen.
In de vakantie gaat dochter twee keer een paar dagen logeren bij de opa's en oma's en twee keer op kamp, dus we hebben ook best wat tijd los van elkaar, andere omgeving waar ze wél leuke dingen gaat doen.
Dat analyseren van mij is niet alleen iets wat ik goed kan en veel doe, maar ook een overlevingsmechanisme. Mijn hoofd staat nooit stil, echt nooit. Ermee stoppen is makkelijker gezegd dan gedaan. Ik weet dat het moet, maar het lukt keer op keer op keer gewoon niet. Net als de lat lager leggen en mijn verwachtingen van mezelf en dochter bijstellen.
Dat maakt me ook echt wel verdrietig en dan spookt dat zinnetje van 'je had nooit kinderen moeten krijgen' weer door mijn hoofd.
Ach MamaE, je draait jezelf volledig vast. Je wordt verdrietig omdat je de lat zo hoog stelt…wat een knoop!
Ik twijfel er echt niet aan dat jij hier een weg in gaat vinden, en dan zul je dochter ook beter kunnen begrijpen want zo van een afstandje lijkt bij haar dezelfde dynamiek te spelen.
En verder went het gewoon ook. Dochter hier kan ook flink op de persoon spelen, en dat doet ze alleen bij partner en bij mij, voor de rest van de wereld is ze altijd alleen maar super lief. (Jouw dochter ook toch?) En dat deed/ doet echt wel zeer soms. (Dochter was ouder toen ze hiermee begon) Inmiddels kan ik het veel beter langs me af laten glijden en maken we er zelfs wel grapjes samen over. Ze benoemt dat ze me scherp houdt. En hoewel ik er echt meestal geen enkele zin in heb zit daar toch een kern van waarheid in. We hebben er ook wel serieuze gesprekjes over maar niet te vaak.
Het gedrag van dochter hier lijkt wel wat uit te doven inmiddels maar het heeft best lang geduurd. (Op en af) Het hielp me iig een dikkere huid te ontwikkelen
Geen idee of het helpend of passend is. Onze ervaring met onze kinderen in die leeftijd met achteraf één diagnose ASS.
Kind 1 was vaak ontevreden en was ook veel bezig met wat rechtvaardig was. Ik werd er wel eens moe van en vond kind op dat gebied verwend gedrag vertonen. Hoe wij er mee omgingen. Kort uitleggen waarom het zo was. Dit was meestal onvoldoende. Daarna aangeven dat het toch zo is en we er niks aan wilde of konden veranderen. Daarna maakte ik vaak het grapje dat je als kind later wel wat te bespreken moet hebben met je psycholoog over je ouders. Sorry als mensen dit niet vinden kunnen. Bij mij was het passend, het ging om vergelijkbare zaken. Te weinig visite op verjaardag naar therapie enz. Kind is inmiddels volwassen en de meest tevreden persoon die ik ken. Geeft niks om materie of geld. Helemaal goed gekomen.
Kind 2 behoorlijk ASS. Kon opstandig, mopperend, ff geen land mee te bezeilen, enz zijn. Op zo'n moment hielp niets. Wij zeiden dan " ontplof maar". Nou dan kwam alle emotie er uit. Eerst zonder fysiek contact of aandacht laten uitrazen. Achteraf kunnen we dit nu plaatsten. Nu laat ik Kind nog best vaak "leeglopen". Verhaal laten doen, instemmend mee knikken dat het inderdaad vervelend is zonder iets te analyseren, op te lossen, enz. Na dit leegloop moment gaan we verder waar we waren.
Misschien heb je er wat aan.
Ik vind dochter over het algemeen helemaal niet ontevreden of verwend en dat horen we ook niet terug van andere mensen. Ze heeft ook lang niet altijd iets te mopperen of te klagen, meestal niet zelfs. Over het algemeen is het een blij, lief en opgewekt meisje. Behulpzaam en sociaal ook. Maar soms...als de frustratie opstapelt (met daaronder het verdriet om haar 'anders zijn') en ze het niet meer gekanaliseerd krijgt, dan kan ze ontploffen. Dan is de veerkracht op en de rek er even uit.
Overigens kan ze ook best boos/chagrijnig doen tegen artsen/therapeuten hoor.
Die hebben daar doorgaans meer begrip voor dan ik.
Dat leeg laten lopen zonder analyse of oplossing maar gewoon door er te zijn helpt wel. Zoals laatst, toen ze alleen maar bij me wilde liggen en vastgehouden worden. Dan ligt ze een poosje te snikken in mijn armen en dan gaat het leven weer verder.
Mijn vermoeidheid zit hem meer in twintig keer per dag een paar minuten boos/gefrustreerd doen over hele kleine dingen. Je kunt de modus van 'aan staan' dan niet achter je laten. Het wekt bij mij echt irritatie op, zo van 'zucht...wat nu weer'.
Dat stuk ligt dan weer bij mij, daar hoeft zij niks mee.
Die ervaring van onrechtvaardigheid gaat vooral over de dingen die haar overkomen.
Ik snap het ergens ook wel, maar er is niks aan te doen. Misschien zit ik dan ook wel te veel in de oplos/compensatiemodus of juist in de bagatelliseer/oordeelmodus terwijl zij juist vooral even leeg wil lopen, gezien en gehoord en getroost wil worden en verder niks.
Dat aanvoelen wat ze nodig heeft vind ik lastig. Als ze zelf kan zeggen wat er is en wat ze nodig heeft lukt het me. Maar ja, ze is pas acht, dus dat kan en mag ik helemaal nog niet van haar verwachten. En zij ook niet van zichzelf.
Iemand op dit forum schreef ooit dat we vastlopen op elkaars vastlopen. Dat is precies hoe het is. We vinden steeds meer onze weg daarin, maar het blijft een zoektocht met ook hobbels en momenten waarop het even compleet niet lukt met onszelf en elkaar.
Je wil het naar mijn idee perfect doen. Maar dat lukt geen ouder. Dat vastlopen zal zo zijn, maar hoe erg is dat? Jullie communicatielijntje komt elke keer weer tot stand. Dat is dus goed. Ze voelt zich veilig bij jullie en dat is ook top. Misschien als je zelf wat neutraler qua gevoel in kan zitten helpt het. Jij hebt er namelijk ook wel begrip voor het boze en chagrijnige maar je zit er heel de dag in. En ja, dan ben je dat wel eens zat. Dat mag! Dan ben je nog steeds een goede moeder.
Mijn voorbeeldjes waren ook bedoeld hoe wij het met al onze onhandigheid en vermoeidheid het oploste. De eerste keer dat ik riep "ontplof maar " was ook gewoon uit frustratie. 
