mijn moeder zei altijd ... (en zeg jij dat nu ook?)

niet van mijn moeder, wel een mooie:

"Achteraf kijk je een koe in zijn kont."

Variatie op "achteraf is het makkelijk praten."

Nog een paar

'Nooit met lege handen' is hier ook een gevleugelde, zij het behoorlijk zinloze opmerking.
'Niet schoon toch fris' als je ergens snel een lap over haalt.
'So jung kommen wir nicht mehr zusammen'
Een paar - best onaardige - van mijn oma als ze het had over iemand die ze niet zo aantrekkelijk vond: 'zo lelijk, een paard blaft ertegen'. Of, nog erger: 'een remedie tegen de liefde'.

@Sally

Dat dubbeltje kende ik nog niet!
Die kindertjes uit Biafra zijn inderdaad begin jaren 70, ik ben van 1964 en was in mijn jonge jaren een slechte eter.

Biafra

kregen wij ook te horen. Ik denk dat het de eerste hongersnood was die op TV verscheen waardoor het nogal veel indruk maakte, later werd iedereen blasé. Mijn moeder zelf kreeg trouwens te horen "de kindertjes in China".

Is er iemand die durfde antwoorden "Stuur het daar dan maar heen want ik hoef het niet"? Ik dacht het wel, maar zou dat nooit aangedurfd hebben.

ik herinner me opeens

Inez van Eyk heeft ooit die uitspraken verzameld en uitgebracht in "Als mijn tante een snor had". Ik heb het ooit gehad, kwijtgeraakt, wil het eigenlijk wel weer eens hebben! Toch maar eens naar de kringloop

Echt, er zitten soms uitdrukkingen tussen...

kleine kans dat een kringloop het heeft

bolcom heeft het tweedehands: https://www.bol.com/nl/p/als-m-n-tante-een-snor-had/666768423/

een deel eruit kun je vinden als je googlet op 'Als mijn tante een snor had' je krijgt dan bovenaan een pdf.

en ja hoor waar mijn moeder zei op de vraag 'wat gaan we eten': Gestampt glas met griezels zijn er nog vele andere versies: spelden / met een rietje / met prikkeldraad / met spoorschroeven / met dooie vingers.

pdf was korter dan ik dacht dus ik zet 'm hier maar neer

DOODDOENERS, AFHOUDERS, DIJENKLETSERS & ANDERE UITDRUKKINGEN
Doet u mee aan het onderzoek naar dooddoeners? Zie www.meldpunttaal.nl.
Een selectie uit: Inez van Eijk, Als mijn tante een snor had... Meer dan 8000 gelijkhebbers, afhouders,
dijenkletsers en andere uitdrukkingen met de Nederlandse taal (Amsterdam/Antwerpen 1995) 264 p.
MENSEN ONDER ELKAAR
* Mensenkennis
Ons kent ons.
Een mens kent zichzelf het best.
De een is de ander niet.
Ik ken hem langer dan vandaag!
Onze Lieve Heer heeft rare kostgangers.
* Dikke vrienden
Dat is één pot nat.
Van (met) hetzelfde sop overgoten.
Waar je mee omgaat, word je mee besmet.
Als je bij de hond slaapt, krijg je vlooien.
Wie met pek omgaat, wordt ermee besmet.
Soort zoekt soort.
Hij is er kind aan huis.
Ze lopen de deur plat.
* Familie
Hij is geen haar beter dan z'n vader.
Hij heeft het niet van een vreemde.
Van je familie moet je het hebben.
Het zal je kind maar wezen.
SOCIAAL VERKEER
* Hoe gaat het ermee?
En... hoe staat het leven?
Ach, wat zal ik zeggen...
Druk, druk, druk.
Z'n gangetje...
Het kan ermee door.
Het houdt niet over.
't Is op en af.
Ach, het kón beter.
We leven nog.
Ach, je moet wat hè.
Het valt wel, maar niet mee.
Ik mag / We mogen niet mopperen / klagen.
* Cadeautjes
Dat is nou toch nergens voor nodig!
Dat had je nou niet moeten doen.
Dat had toch niet gehoeven.
't Is maar een aardigheidje.
Het is vanuit een goed hart.
Draag het met plezier.
Dat je er maar lang plezier van mag hebben.
Het mag geruild worden.
* Bedanken
En dagge bedankt zijt dat witte.
Je komt er maar een keer voor zingen.
Bedankjes? Daar heb ik mijn hele zolder vol van liggen.
Bedank de beul maar, dat hij zolang van je kop is afgebleven.
Smeer het maar in je haar. [je hoeft niet te bedanken]
CONVERSATIE
* Impliciet oordeel
Ik zeg maar zo, ik zeg maar niks.
Onder ons gezegd en gezwegen.
Als je het mij vraagt...
Drie keer raden.
Dat was dan dat.
Zeg nou zelf.
Dat moet je nooit hardop zeggen.
't Is wat.
Breek me de bek niet open...
Práát me d'r niet van.
* Logisch
Haal / Dank je de koekoek!
Daar heb je 't al!
Nogal logisch / glad / wiedes.
Hoe kan het ook anders.
Dat is het hele eiereten.
Dat zat er dik in.
Dat is ook niet voor niks!
Snappez-vous!
* Als...
Als, als... mijn tante een snor / klootjes had, dan was ze m'n oom.
Als mijn tante wieletjes had, dan was ze een locomotief / een kruiwagen.
Als een kat een koe was, dan gaf ze melk.
Als het niet verandert, blijft het zo.
Als de hemel valt, breken alle bonestaken / hebben we allemaal een blauwe muts / hoed / zijn we
allemaal dood / ga ik onder de waskuip zitten.
Als je van de trap afvalt dan ben je gauw beneden. [ook als reactie op: Waarom? Daarom. Daarom is
geen reden]
IK EN HET LEVEN
* Optimistisch
Nóg een geluk bij een ongeluk!
Nog geen man overboord...
Dat scheelt een scheet op een teerton / een slok op een borrel / op een olifant [jenevermerk] / een
buikhaar van een oude vrouw / een haar van een oud wijf / een vest.
Wees maar tevreden met wat je hebt.
Beter te veel dan te weinig.
Beter mee verlegen dan om verlegen.
* Vol vertrouwen
Onkruid vergaat niet.
Na regen komt zonneschijn.
Wat niet is, kan komen.
't Nee heb je, 't ja kun je krijgen.
Morgen is er weer een dag.
IK EN DE ANDEREN
* Sloom
Als je kop niet vastzat vergat je die ook nog.
Je vergeet je neus toch ook niet!
Een cent voor je gedachten.
Zit je je zonden te overdenken?
Ben je op je mondje gevallen?
Is de kat er met je tong vandoor?
Heb je je tong verloren / ingeslikt?
Slome duikelaar (dooie diender / dooievisjesvreter / sijsjeslijmer / Piet Lul / Jan Lul / Jan Salie / lul met
vingers / lulhannes / oelewapper / geitebreier / halve zachte / zacht ei / uilskuiken / verdomde Lowietje.
* Verwensingen
Krijg alles / het leplazerus / het apezuur / het heen en weer / de derdedaagse koorts / de vellen / iets aan
je lip / de hik met korte tussenpozen/ het rimram / het rambam / de zenuwe / de zemelen / een
rolberoerte / de pip / het gebrek / de muizenhuig!
Krijg de kankertyfus / bloedkanker [etcetera] achter je hart (kunnen ze lang zoeken voor ze het vinden).
Krijg de touwtyphus, kun je rafelen.
Krijg de vergietziekte, kun je lekken.
Ga je moeder pesten!
Je kan me de pot op (met een deken tegen het kouvatten)!
OUDERS EN KINDEREN
* Kinderen tellen niet mee
Jij? Jij komt pas kijken.
Hoe oud ben je nu helemaal.
Het verstand komt met de jaren.
Je bent je nestharen nog niet kwijt.
Je hebt het bedstro nog achter de oren zitten.
Je bent nog nat / nog niet droog achter je oren.
ETEN, DRINKEN, ROKEN
* Lekker
Daar spuw ik niet in.
Het water loopt me in de mond.
Dat wil er wel in blijven.
Dat smaakt naar meer.
Je vreet je vingers erbij op / lik je je vingers bij af.
Daar zou je je vingers bij opvreten / aflikken.
Spekkie voor je bekkie.
Of er een engeltje over / op je tong piest.
Mondje open, oogjes dicht. [als je een kind iets lekkers geeft]
* Zuinig huishouden
Een boterham met tevredenheid kun je krijgen. [kind wil ander broodbeleg]
De boter is er al in gebakken. [kind wil meer boter]
Meel, met meel d'r op en meel d'r tussen. [er is geen broodbeleg]
Stoetje met niks.
Enkele koek verkopen we niet. [kind wil plak ontbijtkoek zonder boterham]
Als je honger hebt, eet je ze maar droog. [boterhammen]
* Wat eten we vandaag?
Husse met je neus ertussen.
Gestampt glas met spelden / met een rietje / met prikkeldraad / met spoorschroeven / met dooie vingers.
Wijsneuzen met vraagstaartjes.
Jan spring uit de pan.
Mondsteeksel, rarigheid, kijk over de tafel en poespas.
Aardappelen met aardappelen en aardappelen toe.
Dát zou je wel eens willen weten.
Wat je op je bord krijgt

Klopt

Inez van Eijk had al eerder boekjes uitgegeven, die ik noemde is een verzameling uit die boekjes De boldotcomversie heb ik gevonden en ja, die bedoelde ik. Maar de kringloop verkoopt hier van alles voor 1 euro, die ga ik eerst proberen.

onnodig ingewikkdeld doen

Dat noemde mijn moeder 'harsenskrabje'. Die gebruik ik zelf nog wel eens als de discussies hier wat veelomvattend worden.

"Dat zien we nog wel"

Ik ben niet echt opgevoed met spreuken, maar herinner me nog wel dat mijn moeder nooit gewoon ja of nee zei als wij kinderen vroegen of iets mocht.

Pas toen ik zelf ouder werd begreep ik waarom. En heb het me ook eindeloos veel keren horen zeggen:
"Mam mag ik..."
"Dat zien we nog wel"

Eigenlijk hoogst irritant.

O ja, opeens heel modern:

Tuig van de richel! Kennelijk zei Rutte's moeder dat ook, hij is van dezelfde generatie als ik. Alleen ging het bij mijn moeder om politici met de verkeerde standpunten!

ja wel een paar...

De meest gevleugelde vroeger van mijn moeder, en ik heb hem hier nog niet voorbij zien komen: 'c'est la ton qui fait la musique'. Verder sprak mijn moeder geen woord Frans, en het heeft ook lang geduurd voor ik begreep wat ze er precies mee bedoelde... (lief vragen werkt beter dan bozig commanderen of opeisen).

En ook 'dat gaat wel over voor je een jongetje bent' (of meisje voor mijn broer). Deze heb ik zelf ook wel eens gebruikt bij mijn zoons, als ze ontroostbaar waren met geschaafde knieën of zo.

Hier

Mijn moeder zei vaak:
'Hou op met dat gewauwel, straks is het weer janken.' Haha, die gebruik ik regelmatig.

En ik gebruik regelmatig een spreuk die ik hier heb geleerd: 'Tracht eigen fout nooit goed te praten, door kwaad dat men van anderen weet. De modder van uws naasten mantel, kan nooit zeep zijn voor uw eigen kleed.'

Dan gaan mijn kinderen zuchten. Ik zeg dan alleen met een glimlach: 'modder? mantel? zeep?' Dat is al genoeg, gnagnagna

Legerhumor

Mijn vader heeft zijn hele werkzame leven in het leger gezeten. Daar komt vast mijn hang naar vulgaire kazernehumor vandaan. Olifantenkontenvlees is een familiegerecht, en twee van onze kinderen hier zijn er op 1 april ook op uitgestuurd om het te halen. WCpapier staat nog steeds als mijn boodschappenlijstje als RF (reetfilm). Gelukkig heb ik me bij de verloskundige nooit versproken en over reetketelsteen gerept als ik een onsmakelijk zwangerschapskwaaltje had, Als George Clooney of een ander ogenfeest op tv verschijnt, mag ik ook altijd graag even opmerken dat het "thuis maar toch behelpen is".

Veel van bovengenoemde uitdrukkingen (hotel, knikkers, janken) herken ik, en ik had er een gloeiende hekel aan.
Zelf hield ik de kinderen er wat subtieler onder met dooddoeners als : Het leven is niet eerlijk. Het is niet belangrijk wie er begonnen is, maar wie er ophoudt. Ik vraag het je vriendelijk, maar ik wil wel dat je het doet.

Nog een paar

Als wij als kinderen zaten te kibbelen: Hou op, daar komt katjesspel van.
Op 'Ik deed het niet expres!' kreeg je steevast 'Je moet het expres laten' te horen. Eerlijk gezegd gebruik ik die zelf ook.

Kenfan

Ook mijn vader komt uit die hoek. Maar hij mocht thuis die taal nooit gebruiken van mijn moeder.

dokter als vader

Ook dokters kunnen vaak wat apart uit de hoek komen. Buikpijn heet hier gastro-enteritis. En bepaalde mooie uitspraken van (anonieme) patiënten worden vaak geciteerd. Niets lichamelijks is taboe, want papa legt precies uit hoe alles werkt. Dat kan soms verbazing geven als blijkt dat er bij anderen thuis over bepaald zaken niet, of in verhullende termen wordt gepraat. Die snappen ze dan niet.

Wacht maar af

Dit kreeg ik regelmatig te horen als ik wilde weten wat de pot schafte.

Nu gebruik ik die uitspraak ook, om de kinderen enigzins te ontmoedigen die vraag te stellen als ik aan de voorbereidingen begin en om mijzelf te behoeden voor de uitspraak ' kunnen we niets wat anders eten?'

Persoonlijke uitspraken

Die spreuken die zo veel mensen vroeger gebruikte, ken ik ook van huis uit (nou ja, niet allemaal). Ik vind het leuk dat ik ook per ongeluk dingen zeg waarvan ik denk: ik klink precies als mijn moeder! De meer persoonlijke uitspraken dus, inclusief intonatie en hoofdschudden

Hoewel je het soms niet zeker weet. Tegen een dunne dochter die nog maar eens een vol bord eten naar binnen werkt: "Kind waar laat je t." Zei iedereen dat?

Tegen je gezelschap in de auto op een volle snelweg: "Waar zouden al die mensen toch naartoe gaan hè."

Dan hoor ik ineens mijn moeder door mijn eigen mond.

En hier

Zei mijn moeder altijd: als je je moeder of vader slaat groeit je hand later boven je graf. Brrr, vond ik altijd een akelige uitspraak. Ik zag het letterlijk voor me.
Verder zei ze als je vroeg: hoe laat gaan we weg? 'Als we klaar zijn'. Die gebruik ik ook wel, hoewel ik hem vroeger heel irritant vond.
Wij zijn hoofd niet gebruikt moet zijn benen gebruiken, wie mooi wil zijn moet pijn lijden (bij haren kammen etc.) waren ook van die uitspraken die veel langs kwamen.
Hussen met je neus ertussen, zei mijn vader altijd, als je vroeg wat er gegeten werd.
De meeste uitspraken gebruik ik zelf niet eigenlijk.

Twee die ik zelf gebruik

(je bedenkt elke keer weer nieuwe):

Als het ergens heel druk is zeggen: Gut is het hier gratis ofzo?

Als iemand erg veel haast heeft: Moet je nog hooien?

Wat eten we

Wat ik me dan afvraag, waar komt dat toch vandaan die rare antwoorden op de vraag wat eten we?
Is er iets niet goed aan die vraag? Mag die niet gesteld worden? Of is men bang voor negatieve reacties?
Als mijn kind deze vraag stelt geef ik altijd normaal antwoord. Vaak volgt dan een enthousiaste reactie: hmmm lekker. En soms is de reactie wat minder enthousiast.

Ceasar

Goede vraag, ik heb sinds kort een kind dat elke dag vraag wat we eten. Hij vindt bijna alles heerlijk dus dat is niet het probleem, maar vaak weet ik het antwoord nog niet, dus dan reageer ik een beetje geirriteerd. Toch denk ik niet dat dat vroeger speelde, want dan wist men al lang wat er die dag op het menu stond. Ik denk dat er vaak een reactie kwam als: "oh bah, andijvie" en daar heb je natuurlijk geen zin in als je de aardappelen nog moet gaan schillen.
Verder heb ik geen een van de voorgaande uitspraken ooit gehoord in mijn jeugd. Ik merk dat ik er een beetje jaloers van word. De enige uitspraak die ik herken is mijn oma, die ooit tegen me zei toen mijn verkering uit was en ik heel verdrietig was :'ach er zijn zoveel vissen in de zee'. Dat voelde destijds erg troostend al is het een cliche van de bovenste plank. Mijn ouders hadden eigenlijk nooit troostende of relativerende woorden. Dus hoewel ik me voor kan stellen dat bepaakde uitspraken die je ouders deden heel irritant waren, er spreekt ook een wijsheid en troost uit die ik wel een beetje heb gemist..