Als ouder van jonge kinderen heb je vast en zeker wel gemerkt dat de kinderopvang kampt met een groot personeelstekort. In het nieuws zijn berichten over opvangcentra die de deuren sluiten, wisselende medewerkers op een locatie en kinderen die niet geplaatst kunnen worden aan de orde van de dag. De brancheorganisatie kinderopvang spreekt van een enorm probleem. Maar wat is er nu precies aan de hand in de kinderopvang in Nederland? En hoe kun jij hier als ouder mee omgaan zodat jouw kind hier niet de dupe van wordt?
Al jaren luiden medewerkers van kinderopvangorganisaties de noodklok: er zijn te veel tekorten in de branche en het wordt steeds moeilijker om alle werkende ouders van dienst te zijn onder deze omstandigheden. Maar hoe nijpend is de situatie?
Vorig jaar waren er in de kinderopvang landelijk 7.000 medewerkers te weinig. Als deze situatie voortduurt, is de verwachting dat dit tekort op zal lopen tot 35.000 medewerkers in 2025. En alsof dat nog niet alarmerend genoeg is, zal de kinderopvang vanaf dat jaar bijna geheel gratis worden. Met gratis kinderopvang zal de vraag naar opvang alleen nog maar toenemen.
Ouders merken steeds meer van de situatie in de kinderopvang. Waar de problemen met een tekort aan pedagogisch medewerkers voorheen vooral in de Randstad plaatsvonden, is dit personeelstekort nu door het hele land merkbaar. Dit heeft niet alleen merkbare gevolgen voor de beschikbaarheid bij kinderdagverblijven, maar doet ook de kwaliteit geen goed. Toezichthouders maken zich zorgen en daarnaast stellen GGD's vaker tekortkomingen vast op locatie. Er zijn te weinig medewerkers beschikbaar of er is sprake van een onwenselijke situatie door een tekort aan middelen en mensen.
Als jij, als ouder van een jong kind, gebruik maakt van de kinderopvang zul je misschien al het één en ander hebben gemerkt bij het kinderdagverblijf of de buitenschoolse opvang van jouw zoon of dochter. Hoe groot de problemen zijn, verschilt per stad en per locatie. Ellenlange wachtlijsten, uitval van medewerkers, een tekort aan personeel en een hoge werkdruk voor de pedagogisch medewerker zijn aan de orde van de dag. Soms worden bestaande contracten zelfs verbroken met ouders of worden kinderen naar huis gestuurd en moeten groepen sluiten.
Ouders in de Randstad ondervinden er al jaren last van: lange wachttijden om in aanmerking te komen voor kinderopvang. In het centrum van Amsterdam kan deze wachttijd oplopen tot wel twee jaar en in Utrecht zelfs tot wel vier jaar. Dit is te wijten aan een tekort aan opvangcentra, aan een tekort aan personeel in deze sector en aan een grote vraag naar kwalitatief hoogwaardige opvang.
Het tekort aan beroepskrachten in de kinderopvang is één van de grootste zorgen van dit moment. Het is belangrijk dat pedagogische medewerkers in de kinderopvang de juiste opleiding hebben gevolgd. Maar omdat er te weinig ervaren medewerkers zijn die te weinig werkuren maken, wordt er steeds vaker gesteund op invalkrachten, zij instromers en stagiairs, als die überhaupt beschikbaar zijn. Dit komt de kwaliteit niet altijd ten goede. Bovendien wordt het steeds moeilijker om vacatures te vervullen.
Door de hoge werkdruk, het gebrek aan werkplezier en de lange dagen komt het ook steeds vaker voor dat pedagogische medewerkers uitvallen, zowel op het kinderdagverblijf als op de buitenschoolse opvang. Overspannenheid, ziekte en COVID hakken er flink in. Hierdoor zijn er vaak minder medewerkers dan wenselijk is en worden soms bestaande contracten verbroken of wordt ouders gevraagd hun kind thuis te houden.
Als je als ouders in een gemeente of gebied woont waar er merkbaar een tekort is aan kinderopvangpersoneel is het verstandig om hier al vroeg mee aan de slag te gaan. Je wilt tenslotte niet zonder opvang zitten voor jouw kind als je aan het werk gaat. Om de kans op beschikbaarheid bij een kinderdagverblijf van jouw keuze te vergroten is het belangrijk om je op tijd in te schrijven. Informeer naar de wachttijden en handel ernaar. Soms kan het helpen om flexibel te zijn qua opvangdagen. Dit vergroot de kans van plaatsing in veel gevallen. Deze flexibiliteit is echter niet voor iedereen weggelegd.
Is de kinderopvang van jouw zoon of dochter (tijdelijk) gesloten? Dan zul je creatief moeten worden. Wissel de zorg voor de kinderen af met jouw partner. Of misschien kan een opa, oma, tante of buur helpen met de opvang op de dagen dat jij echt naar kantoor moet? Door de huidige problemen zal iedereen creatief moeten worden met de dagopvang. Overleg met jullie werkgevers: misschien is het mogelijk om (deels) vanuit huis te werken zodat je langer en vaker thuis kunt blijven bij jouw kind. En is jouw kind tussen de 2 en de 4 jaar oud? Misschien is er dan beschikbaarheid bij een peuterspeelzaal? Dit kan de opvang voor tenminste enkele uren per week oplossen.
Mocht de kinderopvang van jouw kind de deuren moeten sluiten door een personeelstekort, vergeet dan zeker niet om de vermindering van uren door te geven. Dit heeft namelijk impact op jouw kinderopvangtoeslag. Je hebt bovendien recht op een terugbetaling van deze uren. Informeer hiervoor zeker bij jouw kinderopvangorganisatie.
Neem vooral ook een kijkje op de website van Boink. Belangenorganisatie Boink pleit voor kwalitatief goede en betaalbare kinderopvang en geeft informatie aan ouders over kinderopvang in het algemeen, maar ook over wat je kunt doen wanneer jouw contract is beëindigd of wanneer er uitval is. Zo heb jij duidelijk inzicht in de praktische en financiële gevolgen van de personeelstekorten.
